Alternatieve munten succesvol alternatief voor yen
Suvendrini Kakuchi
12 december 2002
Wanneer Takayuki Miyamoto hulp nodig had om zijn
dak te herstellen, betaalde hij met kurin, de lokale munt in zijn
geboortestad Kuriyama in het noorden van Japan. Miyamoto had de Kurin
verdiend door zelf bij iemand anders het dak te helpen herstellen. Door de
financiële crisis hebben Japanners hun vertrouwen in de yen verloren en
ontstaan overal lokale muntsoorten waarmee mensen elkaar voor hun diensten
betalen. Op die manier komen mensen bij elkaar en wordt het
gemeenschapsgevoel versterkt.
De bewoners van Kuriyama kunnen met hun geld ook Engelse taallessen kopen of
iemand naar de supermarkt sturen. De kurin werd in september gelanceerd en
heeft nu al 70 gebruikers. In het stadje Tama ten westen van Tokio verwijst
de naam van de lokale munt naar het begrip gemeenschap. De ruim honderd
gebruikers zijn meestal veertigers en vijftigers die de diensten aanbieden
waar ze goed in zijn: babysitten, met de auto rijden of hulp bieden in het
huishouden. De briefjes van 100, 500 en 1000 kunnen worden gebruikt om de
diensten van andere leden te kopen die staan opgesomd op een menu.
Volgens Shinicho Kondo van het EcoMoney Network zijn er in heel Japan al 130
lokale muntsoorten in gebruik. De alternatieve systemen werken met bonnen,
jetons of stukjes textiel en houden de lokale economie draaiende op een
moment dat geld schaars is en de werkloosheid hoog. Toen Japan rijk was,
dacht iedereen aan zichzelf. Nu staat de gemeenschap weer centraal als bron
van levensonderhoud, zo legt Kondo uit. Door wederzijdse dienstverlening
worden traditionele gemeenschapswaarden in ere hersteld op een moment dat
die door materialisme en verstedelijking waren aangetast.
Ook Naruhito Saito van de Japanse Ontwikkelingsbank denkt dat het
gemeenschapsgeld een goede remedie is tegen economisch pessimisme. Mensen
met verborgen kwaliteiten kunnen deze gemakkelijker laten renderen en zo
ontstaan er nieuwe kansen en ondernemingen, aldus Saito.
In Yamato City maken niet minder dan 90.000 winkeliers en individuen gebruik
van een munt die ‘liefde’ heet en die druk verhandeld wordt. In Chiba zagen
winkeliers hun verkoop met 5 procent stijgen dankzij een munt die ‘pi’ heet,
een afkorting voor pinda’s die in de streek een specialiteit zijn. Bejaarde
vrouwen die de planten in de winkelstraat verzorgen krijgen hun loon in pi’s
en kunnen vervolgens inkopen doen.
Alternatieve lokale munten zijn eigenlijk een vorm van kapitaalvlucht,
zegt Noriko Hama van het Mitshubishi Research Institute, maar wanneer ze
een wijde verspreiding kennen, zorgen ze voor een verhoging van de regionale
koopkracht. Sommigen blijven echter sceptisch. Ze denken niet dat het
systeem kan werken op een hoger niveau dan dat van een erg lokale
gemeenschap. In het westen dragen mensen veel meer zorg voor elkaar. Hier
zijn mensen lid van een groep en stellen ze zich niet graag open voor een
grotere gemeenschap met veel verschillende belangen, zo zegt een winkelier.