Amazonebranden zetten ook onze toekomst op het spel

© Bruno Kelly / Reuters

‘Het is nu eenmaal het seizoen voor de boeren om hun akkers af te branden en klaar te maken voor het nieuwe seizoen’, reageert Bolsonaro. De omvang van de branden dit jaar is echter buiten proportie. Vergeleken met 2018 is er in juli alleen al 278 procent meer afgebrand dan vorig jaar.

Maar de directeur van INPE, het instituut dat die cijfers bekendmaakte, werd door de president ontslagen. Volgens Bolsonaro zou het wel eens kunnen dat de NGO’s zelf aansteker zijn van de ramp, omdat ze zijn beleid in een slecht daglicht willen stellen.

Duizenden kilometers verder, in São Paulo en omstreken, tot in Bolivia en Paraguay, kleurt de lucht zwart en worden bewoners bevangen door de rookontwikkeling. Hospitalen liggen vol met patiënten met ademhalingsproblemen en vluchten worden afgelast omwille van onvoldoende zichtbaarheid.

Bewust beleid

Niet ngo’s maar de bewuste politiek van afbraak van de bestaande milieuwetgeving en afschaffing van milieu-instanties vormen de achterliggende oorzaak van de bosbranden.

De bewuste politiek van afbraak van de bestaande milieuwetgeving en afschaffing van milieu-instanties vormen de achterliggende oorzaak van de bosbranden.

Het feit dat de branden dit jaar zo’n proporties aannemen, heeft ook alles te maken met de keuzes van de president die het Amazonewoud wil openstellen voor agro-industrie, mijnbouw en houtontginning en met de straffeloosheid die er heerst voor overtredingen.

Glenn Greenwald, journalist van The Intercept, die in Rio de Janeiro woont, merkte in een tweet op: ‘Bolsonaro’s verwijzing naar de nationale soevereiniteit en de nood tot exploitatie van het Amazonewoud zou nog enige betekenis hebben indien de Braziliaanse bevolking de vruchten daarvan zou kunnen plukken. Maar dat is niet het geval. De Bolsonaro’s kleden het woud uit en verkopen het aan de hoogste bieder om zo zichzelf te verrijken.’

Voor Naomi Klein ligt wat er gebeurt, helemaal in lijn van het perverse politieke gemanoeuvreer sinds de afzetting van Dilma Rousseff in 2016. Als reactie op de oerwoudbranden tweette Klein: ‘Bolsonaro’s regime zelf is één grote misdaad. …Voor Brazilië brandde, is het land gestolen.’ En verder: ‘De wereld staat in brand; we zien hoe in het ene land na het andere de brandstichters zelf opklimmen naar het hoogste ambt. Het is de complete waanzin.’ We moeten ons allen afvragen: “Aan wie willen we nog het vertrouwen geven om ons te leiden en hoe kunnen we helpen?”’

Van levensbelang

Onder #AmanzoniaNaRua lanceren diverse Braziliaanse organisaties de noodkreet om vandaag wereldwijd op straat te komen voor de bescherming van het Amazonewoud en de toekomst van de planeet.

Het Amazonewoud is immers van levensbelang voor ons allen. Behalve de schat aan biodiversiteit die het herbergt, is het leverancier van 20 procent van de zuurstof op deze planeet en een belangrijke bron voor CO2 opname.

Tegelijk vormt het Amazonewoud een tipping point, een drempel in die opwarming: eenmaal er nog te weinig van het woud overschiet, zal het CO2 beginnen uitstoten in plaats van opnemen, zoals nu door de bosbranden, en komt de globale opwarming in een stroomversnelling.

Precies daarom ondersteunden onder meer Noorwegen en Duitsland het Amazonfund, een VN-initiatief in de strijd tegen de opwarming. Onlangs hebben deze landen echter hun steun gedeeltelijk geblokkeerd of on hold gezet, omwille van het desastreuze milieubeleid van Jair Bolsonaro. Die liet weten dat Duitsland zijn geld mag houden, dat Brazilië dat niet nodig heeft.

Het Amazonewoud is immers van levensbelang voor ons allen.

En president Macron beschuldigde hij van “een kolonialistische houding” omdat die het idee lanceerde om de Amazonebranden op de agenda te plaatsen van de G7, dit weekend. Zoon Eduardo Bolsonaro noemde Macron een idioot.

In een brief aan de Europese Unie vragen 300 ngo’s om de handelsbesprekingen over Mercosur onmiddellijk stop te zetten, gezien de verslechterde milieusituatie in Brazilië.

Brazilië’s imago aan diggelen

In Brazilië zelf stijgt intussen de verontwaardiging over hun president. 183 organisaties van de civiele samenleving veroordelen in een open brief de houding van de president.

Senator Randolfe Rodrigues van de partij REDE/AP stelde op twitter: ‘Bolsonaro is erin geslaagd het imago van Brazilië in alle aspecten te besmeuren: op het vlak van onderwijs, milieu, economie, buitenlandse betrekkingen. Alle domeinen waar de president zich op begeeft, worden een puinhoop. De crisis is algemeen, terwijl de voordelen voor de familie Bolsonaro alleen maar aangroeien.’

183 organisaties van de civiele samenleving veroordelen in een open brief de houding van de president.

Marina Silva van de groene partij REDE en gewezen minister van Milieu onder Lula, vraagt een impeachment tegen de minister van Milieu, Ricardo Salles, omwille van zijn gebrek aan verantwoordelijkheidszin. Salles zelf doet alle commotie rond de branden af als “sensatiezucht”. Marina Silva roept intussen op om een nationale commissie op te richten, waarbij ook de agro-industrie zelf betrokken is, om een einde te maken aan deze verwoestende politiek.

Olie op het vuur

Intussen wordt er uitgerekend deze dagen in de Braziliaanse senaat gestemd over een nieuwe wet die nog meer openheid moet creëren voor economische initiatieven en nog verder moet gaan in het opheffen van beschermende maatregelen en administratieve verplichtingen voor economische activiteiten.

‘Overheden die niet geïnteresseerd zijn in milieubeheer, hoeven deze agentschappen gewoon te schrappen om autorisaties te versnellen’, zegt Adriana Ramos, een expert op het gebied van openbaar beleid bij de milieu-ngo ISA. De “voorlopige maatregel” ontslaat ondernemers en bedrijven van hun verantwoordelijkheid voor de “indirecte milieueffecten” van hun activiteiten. De milieu-impact van waterkrachtcentrales, wegenwerken, mijnbouw, landroof en illegale houtkap zou hiermee volledig buiten beschouwing worden gelaten bij milieuvergunningen.

Senator Randolfe Rodrigues (Rede-RR) noemt de druk om de zaak ongewijzigd goed te keuren “een wetgevende smokkel”.