Amerikaanse spookschepen worden nieuw symbooldossier

De drie schepen maken deel uit van de ‘Ghost Fleet’ van de Amerikaanse
marine - een vloot die bestaat uit dertien schepen die nog dienst deden
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze zijn al jaren uit de vaart genomen, maar
de ontmanteling ervan heeft heel wat voeten in de aarde omdat ze boordevol
toxisch materiaal zitten - onder meer pcb’s, asbest en giftige oliën. Het
Britse bedrijf UK Able wil de schepen ontmantelen.

Als de Britse regering niet onmiddellijk zorgt dat de schepen
rechtsomkeert maken, dan liggen deze toxische tijdbommen over enkele dagen
voor onze kust, met alle gevaren voor het milieu vandien, zegt Tony
Jupiner van het de Britse afdeling van Friends of the Earth. Twee van de
vier schepen die nu onderweg zijn, zouden vrijdag aankomen.

De milieugroepen FoE, de Sierra Club, Earthjustice en het Basel Action
Network (BAN) willen van de ‘spookschepen’ een symbooldossier maken.
Volgens de milieugroepen gaat het om de top van een toxische ijsberg.
Meer dan 150 giftige schepen zouden in Amerikaanse wateren liggen roesten.
De Amerikaanse regering zou van plan zijn ze te laten ontmantelen in
ontwikkelingslanden zoals India en China, waar er minder milieuregels en
sociale normen in de weg zitten.

EU-milieucommissaris Margot Wallström sloot zich medio oktober aan bij het
verzet. Wallström stelde de wettelijke basis van de overeenkomst met Able
UK in vraag en de riep VS op om de vier schepen die al onderweg zijn, terug
te roepen. Ik begrijp de zin hiervan niet. Ik denk dat de schepen in de VS
moeten blijven. Waarom moet je ze over de Atlantische Oceaan sturen? Het
gevaar voor het milieu is te groot, vindt Wallström.

Milieugroepen aan weerskanten van de oceaan hebben zich op de spookschepen
gestort. Voormalig president Bill Clinton verbood de ontmanteling van de
schepen in het buitenland bij wet omdat de overtocht van de gammele schepen
een ecologisch risico te groot zou zijn. Het verbod kwam er nadat een deel
van de Amerikaanse publieke opinie zich bezorgd toonde dat de giftige
roestbakken ontmanteld zouden worden door nietsvermoedende en onbeschermde
arbeiders in ontwikkelingslanden. Maar de regering van George W. Bush
versoepelde die regels, en uiteindelijk sleepte het Britse bedrijf UK Able
een contract in de wacht om de integrale Ghost Fleet te ontmantelen.

De milieugroep Friens of the Earth diende eind september een klacht in om
het contract illegaal te verklaren. De Amerikaanse rechter gaf gehoor aan
de klacht en legde de schepen aan de ketting - althans negen van de
dertien. De vier die nu onderweg zijn, kregen wel de toestemming om uit te
varen. Ook in Groot-Brittannië kreeg FoE gehoor bij het gerecht. Een
rechter van het hooggerechtshof in Londen gelastte UK Able om de
ontmanteling van de schepen op te schorten tot er een volledige zitting
over de zaak komt in december.

Bovendien heeft het Britse Milieuagentschap de vergunningen voor de
ontmantelingen van UK Able ingetrokken nadat bleek dat het bedrijf
verkeerde informatie verschafte. Het voor de klus benodigde droogdok van 10
hectare bleek helemaal niet te bestaan.

Intussen krijgt de zaak ook in de VS een staartje. Verschillende
Amerikaanse bedrijven hebben in het parlement een klacht ingediend omdat ze
vinden dat hun offertes onrechtmatig aan de kant geschoven werden. Het GAO,
zeg maar het Amerikaanse Rekenhof, heeft een onderzoek ingesteld. Hier in
Virginia hebben we de technologie in huis om de Spookvloot op een veilige
manier te recycleren, zegt Michael Town, de lokale directeur van de Sierra
Club. Dit is nog zo’n voorbeeld van hoe de regering-Bush de publieke
opinie tracht te omzeilen.

De Amerikaanse regering is overigens niet de enige die van haar toxische
marineschepen af wil, liefst tegen een zo laag mogelijke kost. Ook
Frankrijk is betrokken in een dispuut over de ontmanteling van het Franse
vliegdekschip de Clemenceau, dat momenteel voor anker ligt bij Sicilië in
afwachting van de uitkomst.