Amnesty: China bewaakt en intimideert studenten in het buitenland

Chinese studenten die in Europa of de VS studeren worden volgens Amnesty geïntimideerd en in de gaten gehouden door de autoriteiten in Beijing.

Dom Fou / Unsplash

Studenten uit China of Hongkong die in het Westen studeren worden geïntimideerd door de Chinese overheid om zich niet in te laten met ‘gevoelige of politieke kwesties’. Dat zegt mensenrechtenorganisatie Amnesty International in een rapport.

Amnesty noemt het ‘transnationale repressie’: Chinese studenten die in Europa of de VS studeren worden geïntimideerd en in de gaten gehouden door de autoriteiten in Beijing. Zo wil China voorkomen dat de studenten zich inlaten met activisme, kritiek geven op de Chinese staat of simpelweg hun mensenrechten uitoefenen, stelt het rapport Op mijn Campus ben ik bang.

De mensenrechtenorganisatie baseert zich op interviews met 32 Chinese studenten die tussen 2018 en 2023 studeerden op campussen in België, Nederland, Canada, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Groot-Brittannië en de VS.

Elektronische bewaking en chantage

Uit de getuigenissen blijkt dat de studenten gemonitord werden door hun overheid. De apps waarmee ze communiceren met het thuisland - zoals WeChat, de Chinese versie van Facebook - zijn verbonden aan de staat, waardoor Beijing inzicht heeft in een groot deel van hun (online) activiteit.

Wanneer de studenten in hun gastlanden duizenden kilometers van huis deelnamen aan protesten, aan activisme deden of kritiek gaven op het Chinese systeem werden ze lastiggevallen.

De getuigen vertellen hoe ze gefotografeerd werden bij demonstraties of protesten. Achteraf dreigden Chinese functionarissen om het paspoort van familieleden in te trekken of voor hun ontslag te zorgen, indien ze niet stopten met het ongewenste gedrag. De studenten zeggen dat er een ‘klimaat van angst’ gecreëerd werd waardoor ze aan zelfcensuur gingen doen.

Een student met de schuilnaam Logan vertelde hoe de intimidatie hem verhinderde om de academische carrière van zijn dromen na te streven. ‘Ik zou heel graag mijn thesis willen publiceren… maar ik heb schrik, dus heb ik ervoor gekozen om dat niet te doen.’

Academische vrijheid beknot

‘De getuigenissen die in dit rapport zijn verzameld, schetsen een huiveringwekkend beeld van hoe de Chinese en Hongkongse regeringen studenten het zwijgen proberen op te leggen, zelfs als ze duizenden kilometers van huis zijn. Daardoor leven veel studenten in angst’, zegt Sarah Brooks, China-directeur bij Amnesty.

Niet alleen worden de persoonlijke rechten van de studenten geschonden, zegt Amnesty, maar omdat er naar schatting 900.000 Chinese studenten in het buitenland studeren, beknotten deze praktijken ook de uitwisseling van ideeën die buitenlandse studenten teweegbrengen.

‘Het ontneemt individuen - en ook onderzoekers en docenten in gastlanden - ook de mogelijkheid om de vrije gedachten, ideeën en meningen van hun collega’s te ontvangen en er hun voordeel mee te doen, waardoor academische uitwisselingen worden belemmerd en het principe van academische vrijheid op campussen in de betrokken regio’s wordt ondermijnd’, staat te lezen in het rapport.

In een reactie aan de Britse krant Financial Times liet de Chinese overheid weten dat het rapport ‘vol staat met subjectieve veronderstellingen en verkeerde informatie’.

‘De overheid eist van Chinese studenten dat ze zich houden aan de lokale wetten en regels, moedigt hen aan om een positieve rol te spelen als bruggenbouwers en werkt aan het creëren van goeie omstandigheden voor hun studie en leven in het buitenland’, aldus de Chinese ambassade in Londen.