Angst regeert in Nepal
Devdoot Sharma
10 februari 2005
De Nepalese koning Gyanendra heeft honderden en volgens sommigen zelfs duizenden studenten, politici en activisten laten oppakken. Gisteren (woensdag) arresteerde politie in burger de prominente mensenrechtenactivist Krishna Pahadi, voorzitter van de Human Rights and Peace Society (HURPES). Dat gebeurde vlak voordat een demonstratie zou plaatsvinden tegen de machtsgreep van de koning vorige week.
De Nepalse koning stuurde vorige week de regering naar huis, omdat die er de afgelopen jaren niet in slaagde de maoïstische opstand de kop in te drukken en verkiezingen uit te schrijven. Intussen zijn volgens HURPES honderden studenten gearresteerd. 54 politici zijn opgepakt of onder huisarrest geplaatst, inclusief de voormalige premier Sher Bahadur Deuba. Ook Sindhunath Pyakurel, voorzitter van de Nepalese Orde van Advocaten en een leider van de Federatie van Journalisten zijn gearresteerd.
Volgens Arjun Narsing, woordvoerder van de Nepalese Congrespartij, zitten ongeveer duizend activisten, studenten, politici en vakbondsmensen vast. Narsing zegt dat enkele partijleiders naar India zijn gevlucht om arrestatie te voorkomen en dat anderen zitten ondergedoken.
Onder mensenrechtenactivisten in Nepal heerst angst om zich uit te spreken tegenover de buitenwereld. Gisteren werd bekend dat Kapil Shrestha van de Nepalese Nationale Mensenrechtencommissie (NHRC), deze week niet naar Biratnagar in Oost-Nepal mocht vliegen om een nieuw kantoor van de NHRC te openen. Op vliegveld Tribhuvan werd hij door veiligheidstroepen tegengehouden. Nadat het incident uitlekte in de Nepalese media, wilde Shrestha nog steeds geen commentaar geven. De NHRC is een onafhankelijk, door het parlement ingesteld orgaan.
In Nepal strijden rebellen sinds 1996 voor een maoïstische republiek. Bijna 11.000 Nepalezen kwamen tot nu toe om bij die strijd. De regering slaagde er de afgelopen jaren niet in de opstandelingen aan de onderhandelingstafel te krijgen. Op 1 februari wees koning Gyanendra op de staatstelevisie op het falen van de regering om de rust in het land te herstellen en verkiezingen uit te schrijven. Vlak na de toespraak werd de noodtoestand afgekondigd. Indiase persbureaus meldden even later dat alle telefoonlijnen en internetverbindingen met Nepal verbroken waren.
Hoewel de vaste telefoonlijnen inmiddels weer werken, kan nog steeds niet per satelliettelefoon gebeld worden. Volgens bronnen in de Nepalese hoofdstad Kathmandu heeft het leger satelliettelefoons van verschillende ambassades, hulpverleningsorganisaties en VN-kantoren in beslag genomen.
Een legerwoordvoerder zei maandag te verwachten een lange, bloedige strijd tegen de maoïsten tegemoet te gaan. Die strijd zou door moeten gaan totdat de opstandelingen genoeg verzwakt zijn om ze aan de onderhandelingstafel te krijgen. Volgens brigadier-generaal Dipak Gurung bepaalt een veiligheidscommissie van het ministerie van Binnenlandse Zaken hoe lang de activisten en politici vast blijven zitten. Dat kan nog wel drie maanden duren, aldus de generaal.
De International Crisis Group (ICG) in Brussel waarschuwt dat de coup van koning Gyanendra de opstand kan verhevigen en de burgeroorlog kan intensiveren. De koning rechtvaardigt zijn coup door te zeggen dat hij de maoïstische opstand de kop wil indrukken, zegt ICG-voorzitter Gareth Evans. Maar als hij als een absolute monarch de democratie ondermijnt, dan voedt hij de opstand alleen maar. Hij vermindert niet het risico dat de maoïsten de macht grijpen.
De Verenigde Staten hebben deze week hun ernstige bezorgdheid uitgesproken over het opschorten van de burgerlijke vrijheden in Nepal en de afgekondigde noodtoestand. Het ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de huidige situatie in Nepal een stap terug voor de democratie. (JS/ADR)