Arabische wereld niet opgezet met economische koers Iraaks bestuur

Volgens de nummer één van het Amerikaanse bestuur in Irak, Paul Bremer, zal de coalitie Irak omvormen van een gesloten, doodlopend systeem tot een open plaats die gonst van bedrijvigheid en waar goede zaken kunnen worden gedaan. Irak zal een goede eigendomswetgeving, een mededingingsbeleid en betrouwbare rechtbanken krijgen, subsidies zullen worden afgebouwd, overheidsbedrijven geprivatiseerd en buitenlandse handel en investeringen gestimuleerd. Bremer maakt zich sterk dat die maatregelen de Iraakse economie een zweepslag zullen geven; daardoor zal de productiviteit stijgen en de werkloosheid dalen.

Maar Bremer kreeg veel tegenwind in Shuneh. Adnan Pachachi, een voormalige Iraakse minister die nu aan het hoofd staat van de politieke beweging Onafhankelijke Irakezen voor de Democratie, noemt de privatisering van sommige overheidsbedrijven zinvol, maar vindt dat strategische sectoren als olie en onderwijs in de handen van de staat moeten blijven.

Volgens andere Irakezen in Shuneh moet in de eerste plaats de openbare orde in Irak worden hersteld. Ook de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) heeft de donorlanden die deze week in het hoofdkwartier van de VN in New York samenkomen opgeroepen de veiligheid in het land prioritair te stellen. De belangrijkste les die we in Afghanistan hebben geleerd, is dat er geen heropbouw mogelijk is zonder veiligheid, zegt Rory Mungoven van HRW.

De Arabische wereld stelt ook de legitimiteit in vraag van de beslissingen van Bremer en de overige voorlopige bestuurders. Amr Mousa, secretaris-generaal van de Arabische Liga, denkt dat de economische koers die Irak nu inslaat onder impuls van de Amerikanen en zonder de goedkeuring van vertegenwoordigers van de Iraakse bevolking, op veel kritiek zal stuiten van toekomstige plaatselijke gezagsdragers en daardoor snel dreigt te worden verlaten. Volgens Moussa zouden ook de Arabische buurlanden veel eerder geneigd zijn de hervormingen te steunen als die tot stand zouden komen na consultatie met de Iraakse bevolking. Washington is van plan in juli een ‘Iraakse politieke raad’ op te zetten waarin de grote stromingen in de bevolking vertegenwoordigd zijn en die een adviserende rol zou spelen, maar volgens Moussa is dat niet genoeg. We willen een Iraakse regering zien, of die nu voorlopig of tijdelijk heet.

Intussen worden de Amerikaanse plannen voor Irak almaar gedetailleerder. Paul Bremer verklaarde in Shuneh dat de VS in de eerste plaats werk willen maken van de hervorming van de financiële sector om op die manier de nodige liquide middelen en kredieten vrij te maken voor het heropstarten van de economie. Daarna wordt er werk gemaakt van een vereenvoudiging van de administratieve vereisten, zodat nieuwe bedrijven - zowel Iraakse als buitenlandse - makkelijker aan de slag kunnen. In een volgende stap worden de Iraakse wetten die betrekking hebben op het zakendoen aangepakt; de beperkingen die nu op het eigendomsrecht gelden worden opgeheven en er komen wetten die de mededinging regelen en monopolies tegengaan. De Amerikanen werken ook aan een systeem dat de sociale gevolgen van de ingrijpende privatiseringen zou opvangen. Dat systeem zou gefinancierd worden met de Iraakse olie-inkomsten. Een optie is een deel van de inkomsten onder de bevolking te verdelen in de vorm van d!
ividenden. Het geld zou ook in een nationaal fonds kunnen worden gestort waaruit in de overgangsperiode pensioenen of andere sociale uitgaven zouden kunnen worden gefinancierd.

Bremer hoopt dat Irak tegen het eind van het jaar 5,5 miljard dollar kan verdienen met de export van aardolie. De uitvoer via de aanwezige pijpleidingen zou al in juli aanvangen, al hebben aanslagen voor vertraging gezorgd.