Armoede neemt toe onder Argentijnse president Javier Milei

Door het mes te zetten in de overheidsuitgaven wilde de ultrarechtse Argentijnse president Javier Milei, nu ruim tien maand aan de macht, de chronische inflatie en het begrotingstekort terug te dringen en zo de slabakkende economie nieuw leven inblazen.

De politieke nieuwkomer Milei is daar ook in geslaagd – gedeeltelijk. Waar het leven afgelopen december nog 25,5% duurder werd tegenover een jaar eerder, bedroeg de geldontwaarding in september nog maar 3,5%.

Armoede

Maar de Argentijnen betalen ook een hoge prijs voor de afgekoelde inflatie, aangezien de besparingsmaatregelen de economie in een diepe crisis hebben gestort nu consumenten minder geld te besteden hebben.

‘Milei is de president van de rijke ondernemers, die hij helden noemt, terwijl hij zijn besparingen naar doorsnee Argentijnen doorrekent.’

Hoewel sommige sectoren van de economie heropleven, waaronder mijnbouw en energievoorziening, heeft een meerderheid van de doorsnee Argentijnen het zwaar. Volgens recente overheidscijfers is het aantal mensen dat in armoede leeft, gestegen tot 52,9% van de bevolking - het hoogste niveau in twee decennia. In de tweede helft van vorig jaar stond dat percentage nog op 41,7.

Zo’n 24,3 miljoen Argentijnen hebben onvoldoende geld om in hun basisbehoeften te voorzien (waar volgens het nationale statistiekbureau Indec omgerekend 295 euro voor nodig is). In Buenos Aires zijn de gevolgen van de economische crisis schrijnend zichtbaar, met mensen die in vuilnisbakken naar voedsel zoeken.

‘Milei is de president van de rijke ondernemers, die hij helden noemt, terwijl hij zijn besparingen naar doorsnee Argentijnen doorrekent’, zegt Diego Romero, een 36-jarige bouwvakker, op straat in Buenos Aires.

Begroting

Door 30 procent te korten op de overheidsuitgaven heeft Milei, een libertaire econoom die een zo klein mogelijke overheid voorstaat, voor het eerst in lange tijd een begrotingsoverschot bereikt. Daartoe moesten 30.000 ambtenaren, zo’n 10% van het totaal, worden ontslagen. Ook openbare werken zijn stilgelegd, waardoor naar schatting 100.000 arbeiders zonder werk kwamen te zitten.

Mileis besparingen brengen maatschappelijke onrust met zich mee. In het onderwijs hebben de bezuinigingen geleid tot protesten onder studenten, die faculteiten in grote steden hebben bezet. De harde aanpak van ouderen die protesteren tegen gekorte pensioenen heeft tot verontwaardiging geleid.

Milei maakt zich sterk dat hij de armoede heeft geërfd van voorgaande linkse regeringen. Volgens hem zou de toestand nog veel dramatischer zijn als hij niet had ingegrepen. Toch daalde een barometer van vertrouwen in zijn regering van de Universiteit Torcuato di Tella in september met bijna 15%.

In een andere peiling van onderzoeksbureau Zuban Córdoba zeggen twee op de drie jongeren dat de economische situatie niet is verbeterd onder Milei en zeven op de tien dat ze hun spaargeld aanspreken om rond te komen.

Proteststem

Tegelijk lijken Argentijnen Milei nog tijd te gunnen om de situatie te verbeteren: ondanks het negatieve sentiment over de economie blijft meer dan de helft van de jongeren Milei steunen, mogelijk uit gebrek aan alternatieven. Milei weet zich ook gesteund door ideologische bondgenoten in het buitenland, onder wie Elon Musk, Jair Bolsonaro en Donald Trump.

De financiële markten zijn dan weer wel opgetogen met de orthodoxe beleidskoers van Zuid-Amerika’s tweede grootste economie.

‘De kiezers van antisysteemkandidaat Milei zagen in hem meer een proteststem en afstraffing dan een oplossing’, zegt politicoloog Lucas Romero, baas van onderzoeksbureau Synopsis Consultores. ‘Het nadeel daarvan is dat er niet veel echte overtuiging is onder een deel van zijn kiezers. En uiteindelijk raakt het geduld op.’

Ook in de politieke arena kiest kettingzaagpresident Milei voor de confrontatie, waarbij hij dwarsliggende oppositiepolitici, de pers en vakbonden als ‘verraders’ bestempelt. Dat maakt het voor zijn regering moeilijker om wetten door het Congres te krijgen, waar hij met zijn nieuwe partij slechts een kleine minderheid heeft.

De financiële markten zijn dan weer wel opgetogen met de orthodoxe beleidskoers van Zuid-Amerika’s tweede grootste economie. Aandelen van Argentijnse bedrijven zijn opgeveerd sinds hij aan de macht kwam. Dat ook de grootste Argentijnse bedrijven opnieuw obligaties kunnen verkopen, wijst erop dat investeerders vertrouwen hebben in Milei, al blijven investeringen van grote Amerikaanse techbedrijven nog uit ondanks toenadering van de Argentijnse president tot hun ceo’s.