Artsen zijn niet voorbereid op gewonde kinderen in oorlogsgebied

Een Palestijnse familie op straat in Beit Lahia in Gaza. Volgens het nieuwe rapport van Save the Children, is 72 procent van de sterfgevallen en verwondingen bij kinderen te wijten aan landmijnen, explosieven en luchtaanvallen.

© IPS / Mohammed Omer

PBIP, een coalitie van artsen en medische experts, opgericht door Save the Children, heeft voor het eerst richtlijnen gebundeld voor artsen met als doel meer kinderlevens te redden.

Horror van gewonde kinderen

Voor het eerst is er ook aandacht voor de psychologische gevolgen voor artsen.

“In oorlogsgebied ben je als arts voorbereid op gewonde soldaten, en zelfs burgerslachtoffers. Het aangezicht en het huilen van een jong kind dat uiteengereten is door een bom, is volkomen anders”, zegt hoofdauteur van de handleiding, Paul Reavley.

“Voor deze handleiding bestond er niets om dokters voor te bereiden op de horror van kinderen die gewond worden in een explosie. Voor het eerst is er ook aandacht voor de psychologische gevolgen voor artsen. Het is dus niet gewoon een praktische gids met te volgen procedures, het is een noodzakelijke emotionele ondersteuning.”

De Syrische arts Malik Nedam Al Deen, coauteur van de handleiding, ziet al meer dan acht jaar kinderen sterven op zijn operatietafel. “Ze bezwijken aan verwondingen die volwassenen wel overleven. Het is tragisch om te beseffen dat deze doden hadden kunnen voorkomen worden met een aangepaste opleiding en training.”

Deze maand startte de organisatie Syria Relief met de verdeling van de gidsen in hulpposten in Noordwest-Syrië, inclusief Idlib en Aleppo. Later staat een bedeling gepland in andere conflictzones waaronder Afghanistan en Jemen.

“De handleiding is ontwikkeld voor iedereen met een medisch diploma en een scalpel”, zegt Al Deen. “Ik ben gelukkig dat het boek verspreid wordt onder artsen in Syrië. Het is een eenvoudige oplossing die levens zal redden.”

“Het internationale recht zegt duidelijk dat iedereen een verantwoordelijkheid draagt om kinderen te beschermen in oorlogstijd.”

Verwoestend effect

In een nieuw rapport heeft Save the Children het verwoestende effect beschreven van oorlog en geweld op de fysieke en psychologische ontwikkeling van kinderen. De slotsom is dat te veel kinderen sterven door toedoen van wapens en explosieven. Save the Children doet een dringende oproep voor meer middelen en politieke inspanningen om kinderen te beschermen.

“Het internationale recht zegt duidelijk dat iedereen een verantwoordelijkheid draagt om kinderen te beschermen in oorlogstijd. Toch blijven wapens kinderen doden, verminken en terroriseren”, zegt Helle Thorning-Schmidt, de ceo van Save the Children International.

“Alle strijdende partijen – van gewapende groeperingen tot overheden – moeten meer moeite doen om zich te houden aan de morele code die stelt dat kinderen altijd beschermd moeten worden”, zegt ze.

Landmijnen en bommen

Volgens het rapport zijn 72 procent van de overlijdens en verwondingen van kinderen te wijten aan landmijnen, explosieven en luchtaanvallen. Kinderen hebben volgens de studie zelfs zeven keer meer kans om te overlijden door oorlogsgeweld dan volwassen strijders.

In Gaza waren in 2014 alle gerapporteerde overlijdens bij kinderen te wijten aan explosieve wapens.

In Afghanistan waren explosieven verantwoordelijk voor 84 procent van de kindersterfte gedurende een periode van twee jaar, in vergelijking met 56 procent van volwassen burgerdoden. In Gaza waren in 2014 alle gerapporteerde overlijdens bij kinderen te wijten aan explosieve wapens.

Heel recent nog hebben luchtaanvallen in Jemen ertoe geleid dat vier kinderen gedood werden.

Buiten spelen

Ook na het beëindigen van een conflict lopen kinderen 50 procent meer gevaar om gewond te geraken door achtergebleven munitie waarmee ze in aanraking kunnen komen als ze eindelijk terug naar buiten mogen om te spelen.

“Ik hoorde een ontploffing en voelde iets in mijn oog. Ik begon te rennen en voelde het bloed stromen”, vertelt Mahmoud, een jongen van 12 uit Gaza, in het rapport. Hij was buiten aan het spelen toen hij geraakt werd. Zijn oog viel niet meer te redden.

Niet alleen veroorzaken zulke ervaringen erg veel emotionele schade, kinderen lopen ook meer kans op complexere verwondingen omdat hun schedel en spieren nog niet volledig ontwikkeld zijn en minder bescherming bieden tegen hersen- en andere orgaanschade, stelt het rapport.

Complexe verwondingen

Zonder zorg en gespecialiseerde kennis over het herstel van complexe verwondingen lopen kinderen kans op levenslang letsel, zegt legerarts en lid van de Paediatric Blast Injury Partnership (PBIP), Michael von Bertele.

“De trieste realiteit is dat de meeste artsen niet getraind zijn op de behandeling van complexe wonden die ontploffingen veroorzaken. Bijna alle handboeken en procedures die daartoe ontwikkeld zijn, baseren zich op onderzoek bij gewonde soldaten, met andere woorden, fitte volwassenen”, zegt hij.

“We weten dat kinderlijfjes anders zijn. Het zijn niet gewoon kleine volwassenen. Zonder gespecialiseerde hulp dreigen ze ernstig gehandicapt te geraken of een leven lang pijn te lijden”, zegt von Bertele.

Save the Children beschrijft in het rapport onder meer de zaak van de negen jaar oude Iraakse jongen Hassouni die zwaar gewond geraakte door een autobom. Shrapnel drong tot diep in zijn schedel door waardoor hij verlamd geraakte aan een hand en voortdurend pijn voelt.

#StopTheWarOnChildren

Naast de medische handleiding heeft Save the Children de campagne #StopTheWarOnChildren. Het is een handvest met tien punten en werd in Den Haag gelanceerd in aanwezigheid van VN-mensenrechtencommissaris Michelle Bachelet en de Nederlandse beschermvrouw van Save the Children, prinses Viktoria.

Het handvest belicht de noodzaak om het internationale recht en de internationale standaarden te respecteren, inclusief de opschorting van de verkoop van wapens als het risico bestaat kinderen te doden of te verwonden en de plicht om kinderen te allen tijde te voorzien van hulp en bescherming.