Autosmokkelkaravaan krijgt weinig tegenwind

De omweg via Swaziland is ingegeven door de zwaar versterkte grens tussen
Zuid-Afrika en Mozambique, bedoeld om de toestroom van illegale Mozambikanen
in te dijken. Af en toe leidt de smokkelroute nog noordelijker, naar Malawi
of Tanzania. Dat is echter eerder uitzondering dan regel: beide landen
zouden te arm zijn om een interessante afzetmarkt te vormen.

Volgens de politie van Swaziland worden de luxewagens vaak gestolen op
bestelling. De dieven gaat niet willekeurig te werk, maar weten heel goed
wat ze stelen. Soms gaat het enkel om de onderdelen van de auto’s, die dan
als wisselstukken worden gebruikt.

Er worden ook spookrijders op de route gesignaleerd, die een deel van het
parcours in de andere richting afleggen. Daarbij gaat het vooral om
goedkopere wagens, die hun eindbestemming vinden in de townships van
Johannesburg. Daar is een Mercedes per definitie verdacht, en dus willen de
klanten liever een Toyota of een 4x4.

Wegens het recente Zuid-Afrikaanse moratorium op de vrijgave van
misdaadstatistieken is het onmogelijk te zeggen hoeveel auto’s daar vorig
jaar gestolen werden. In het kleine Swaziland spreken de officiële cijfers
over een tweehonderdtal voertuigen, maar mensen op het terrein denken eerder
aan het dubbele.

Anti-diefstaltechnologie heeft de plaag niet kunnen stoppen. De dieven gaan
gewoon anders te werk: ze kiezen niet langer goed beveiligde geparkeerde
auto’s, maar auto’s die in beweging zijn. De eigenaar van de auto wordt
desnoods onder bedreiging van een pistool gedwongen uit te stappen. Bij deze
carjackmethode vallen in Zuid-Afrika regelmatig dodelijke slachtoffers.
Satellietgestuurde traceersystemen, die de positie van het met een zender
uitgeruste voertuig kunnen achterhalen, zijn een dure maar efficiëntere
optie. Volgens het gespecialiseerde Zuid-Afrikaanse bedrijf Netstar worden
via deze weg elk jaar honderden wagens gerecupereerd. Als de auto zich ver
in het noorden bevindt, wordt het echter moeilijk. In die arme landen is de
politie vaak niet goed uitgerust of onderbemand.

De betrokken landen onderhandelen over de regionale politiesamenwerking, een
voorwaarde om het probleem aan te pakken. De veertien lidstaten van de
Southern Africa Development Community (SADC) hebben veiligheidsakkoorden
ondertekend die oproepen tot multilaterale inspanningen voor de aanpak van
grensoverschrijdende criminaliteit. De autosmokkelkaravaan is daar maar
één voorbeeld van. De SADC-akkoorden zullen het voor de verschillende
politiediensten mogelijk maken informatie uit te wisselen en samen acties op
te zetten. Ook zullen middelen vrijkomen om de politiediensten van armere
landen, zoals Mozambique, te ondersteunen.