Aziatische Ontwikkelingsbank blijft het moeilijkhebben met sociale en ecologische bezwaren
Emad Mekay
11 juli 2002
De Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB) wil zijn
Inspection Panel hervormen, een controleorgaan dat de machtige
ontwikkelingsfinancier attent moet maken op sociale of ecologische bezwaren
bij de grote projecten die de bank helpt realiseren. Het Inspection Panel
geeft geregeld de noodkreten van lokale bevolkingsgroepen door, maar de
betrokken regeringen en de ADB houden daar weinig rekening mee.
De ADB, een zusterorganisatie van de Wereldbank die vorig jaar voor 5,3
miljard dollar leningen voor ontwikkelingsprojecten goedkeurde, wil samen
met vertegenwoordigers van regeringen, niet-gouvernementele groepen en de
privé-sector aan het probleem sleutelen. Een eerste reeks consultaties in
Tokio, Manila, Frankfurt, Ottawa en Washington is achter de rug; in augustus
volgen er vergaderingen in de hoofdsteden van de belangrijkste begunstigde
ontwikkelingslanden.
Volgens de ADB zelf ligt het probleem in de eerste plaats bij de landen die
kredieten aanvragen voor grote projecten als stuwdammen of snelwegen. Zij
zouden zich niet houden aan de sociale en ecologische regels die de bank
oplegt - en soms ook niet aan hun eigen wetgeving terzake.
Als regeringen niet samenwerken om potentiële of bestaande moeilijkheden op
te lossen, hebben we een groot probleem, zegt Eisuke Suzuki,
adjunct-algemeen adviseur van ADB. Die moeilijkheden hebben vaak te maken
met klachten van de lokale bevolking dat de overheid geen oor heeft voor hun
problemen of geen steun verleent.
Maar ook de ADB zelf slaat vaak geen acht op die lokale bezwaren, zeggen
andere deelnemers aan het consultatieproces. Dat werd bijvoorbeeld dit
voorjaar nog in Thailand geïllustreerd. Een team dat de klachten rond het
Samut Prakarn Wastewater Management Project onderzocht, kwam in maart tot
de vaststelling dat de ADB door zijn financiering van het omstreden
waterzuiveringsproject verscheidene sociale en milieunormen overtrad. Toch
ging de constructie van de 750 miljoen euro kostende installatie gewoon
door; ook de uitbetaling van de kredieten werd op geen enkel moment
opgeschort.
Actiegroepen die betrokken zijn bij het consultatieproces klagen dat het
Inspection Panel zelf niet kan ingrijpen in de projecten die het bestudeert,
en geen mogelijkheid heeft om schadelijke projecten stop te zetten. Het Bank
Information Centre (BIC), een organisatie die de activiteiten van de
Wereldbank en haar zusterorganisaties kritisch volgt, vinden dat het
Inspection Panel over een mechanisme moet kunnen beschikken om de ADB en de
betrokken regeringen te dwingen met zijn beslissingen rekening te houden.
Burgers hebben het recht te verwachten dat de ADB zich houdt aan de
beleidslijnen en procedures waaraan haar activiteiten onderworpen zijn,
zegt Jane Garrido van het BIC.
Volgens de critici van de ADB verwerpt de bank ten onrechte veel aanvragen
om projecten te controleren. Het Inspection Panel werd opgezet in 1996, maar
weigerde in die beginfase bijvoorbeeld in te gaan op de vraag een onderzoek
in te stellen naar een geplande waterzuiveringsfabriek in het Pakistaanse
Korangi omdat de ngo die de vraag had ingediend, niet kon bewijzen dat ze de
omwonenden vertegenwoordigde. Van eind november 2001 tot begin 2002 dienden
Srilankaanse gemeenschappen 11 verzoeken in om een onderzoek te openen naar
de schade die ze zouden ondervinden door de aanleg van snelwegen in het
kader van het Southern Transport Development Project, maar ook al die
aanvragen werden negatief beantwoord.
Volgens experts hebben de landen die leningen ontvangen van de ADB, te veel
invloed op de beslissingen die de bank neemt. Ze zijn aandeelhouder, en
profiteren ook van de druk die rijke landen op de bank uitoefenen om het
geld dat ze ter beschikking stellen, ook snel genoeg uit te geven. Daarom
lijkt het niet waarschijnlijk dat er een mechanisme komt dat het Inspection
Panel zou toelaten echt stokken in de wielen te steken.