Tropische cyclonen vormen zich dichter bij de kustlijnen van Zuidoost-Azië, worden snel sterker en blijven langer hangen. Volgens onderzoekers is er dringend actie nodig om gemeenschappen die risico lopen te beschermen.
Hun analyse, gepubliceerd in Climate and Atmospheric Science, laat zien hoe als gevolg van de klimaatverandering de paden van cyclonen naar het noorden van de regio verschuiven en de wervelstormen sneller intensiveren, wat leidt tot meer schade in dichtbevolkte kustgebieden en in steden als Bangkok, Hai Phong in Vietnam en Yangon in Myanmar.
Eind juli heeft een aardverschuiving in Wayanad, in de kustregio van Kerala in het zuiden van India, aan meer dan 360 mensen het leven gekost en honderden huizen verwoest. Ze werd veroorzaakt door een wolkbreuk, een ander type van extreem weer waar we mee te maken krijgen als een gevolg van klimaatverandering.
Tropische cyclonen, in de regio ook wel tyfoons genoemd, ontstaan boven warme oceaanwateren nabij de evenaar. Duidelijke trend is dat ze intenser worden door warmte en vocht en dan leidden tot harde wind en zware regen.
Tyfoon Gaemi
Naarmate de zeetemperatuur toeneemt door de opwarming van de aarde, zullen de stormen intenser worden in gebieden zoals het noordwestelijke deel van de Stille Oceaan, de Zuid-Chinese Zee en de noordelijke delen van de Golf van Bengalen, aldus het onderzoek.
‘Als de cyclonen door warmere oceanen reizen, trekken ze meer waterdamp en warmte aan’, verklaart Benjamin Horton, mede-auteur en directeur van het aardobservatorium van de Nanyang Technological University in Singapore.
‘Dat betekent sterkere wind, zwaardere regenval en meer overstromingen wanneer de tyfoons aan land komen.’
Tropische cyclonen zoals de tyfoon Gaemi, die eind juli over de Filipijnen, Taiwan en Zuid-China raasde, hebben stortregens en zware overstromingen veroorzaakt, tot massale evacuaties geleid en infrastructuur verwoest.
Azië zwaarst getroffen
De cycloon Remal, die in mei India en Bangladesh trof met snelheden tot 135 kilometer per uur, eiste minstens 84 mensenlevens en veroorzaakte grote schade aan eigendommen en stroomstoringen.
Een jaar eerder kwam de cycloon Mocha aan land op de kust van Rakhine in Myanmar, waarbij grootschalige verwoesting werd aangericht en ten minste 145 mensen omkwamen.
De regio rond de Indische Oceaan loopt wereldwijd het hoogste risico op natuurrampen, waarbij gemeenschappen steeds kwetsbaarder worden als gevolg van extreem weer
Azië was de regio die in 2023 het zwaarst werd getroffen door weer, wind en water, volgens een rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie in april. Overstromingen en stormen veroorzaakten het grootste aantal gerapporteerde slachtoffers en economische verliezen, terwijl de gevolgen van hittegolven ernstiger werden, aldus het rapport.
Moessonoverstroming
‘Warmere lucht houdt meer vocht vast voor langere perioden, zodat we nu lange droge perioden hebben afgewisseld met korte perioden van zware regenval, in plaats van gematigde regen gelijkmatig verdeeld over vele dagen’, stelt Roxy Mathew Koll, klimaatwetenschapper aan het Indian Institute of Tropical Meteorology in Pune.
Koll leidde een onderzoek naar het veranderende klimaat rond de Indische Oceaan, dat in april werd gepubliceerd in Science Direct. Daaruit bleek dat de regio wereldwijd het hoogste risico loopt op natuurrampen, waarbij gemeenschappen steeds kwetsbaarder worden als gevolg van extreem weer.
Zware regenval, extreme cyclonen en wolkbreuken zijn sinds de jaren 1950 toegenomen in Zuid-Azië en zullen naar verwachting verergeren naarmate de temperatuur van de oceaan stijgt, zegt Koll. ‘We zijn getuige van de gevolgen van de klimaatverandering in Zuid-Azië: moessonoverstromingen, droogtes, cyclonen en hittegolven, zowel op het land als in de oceaan.’
‘Deze extreme weersverschijnselen zullen in intensiteit en frequentie toenemen, waardoor we ons dringend moeten aanpassen en de gevolgen moeten beperken’, aldus de klimaatwetenschapper.
Gigantische waterglijbaan
Kerala, een kuststrook op het zuidelijke puntje van het Indiase schiereiland, is bijzonder kwetsbaar voor onregelmatige moessons - die duren van juni tot september - omdat ze landinwaarts trekken en worden tegengehouden door de bergketen West-Ghats, waardoor de hele staat verandert in een gigantische waterglijbaan.
Door wolkbreuken kan er in korte tijd meer water vrijkomen dan snel door het systeem kan worden afgevoerd, en zo kunnen overstromingen en aardverschuivingen ontstaan, zegt E. Shaji, professor geologie aan de Universiteit van Kerala.
‘In Wayanad werd een ongewoon grote hoeveelheid regen op de top van een heuvel gedumpt, waardoor grote, ronde granieten rotsblokken van ongeveer 2 tot 3 meter naar beneden kwamen, vermengd met losse modder en puin, die langs een helling van 40 tot 50 graden naar beneden raasden en onderweg huizen, wegen en bruggen vernielden’, verklaart Shaji.
Ecologisch kwetsbaar gebied
Met de opwarming van de Indische Oceaan verwacht hij meer aardverschuivingen in de West-Ghats. Hij noemt machinelearning (een vorm van AI) de beste optie om aardverschuivingen te identificeren en te voorspellen.
Na de tragedie in Wayanad heeft de Indiase regering meer dan 56.800 km2 van de West-Ghats tot ecologisch kwetsbaar gebied uitgeroepen. De inwoners hebben 60 dagen de tijd om suggesties of bezwaren in te dienen tegen geplande beperkingen op menselijke activiteiten zoals steengroeven, mijnbouw en infrastructurele ontwikkeling in het gebied.
‘Net als bij aardbevingen zijn het gebouwen die mensen doden en geen aardverschuivingen’, meent Shaji. ‘En nu de dreiging van wolkbreuken in intensiteit en frequentie toeneemt, worden drastische maatregelen om ontwikkelingsactiviteiten te beperken gezien als essentieel voor mitigatie en aanpassing.’
Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij SciDev