BeeOdiversity beschermt de bij

De sociale onderneming BeeOdiversity zet zich in om de bijenpopulatie in België te beschermen. Zoals de naam al doet vermoeden, is biodiversiteit daarbij een belangrijk begrip. De bijen hebben namelijk niet gewoon zelf veel bloemen nodig om hun kolonie te onderhouden. Ze zorgen ervoor dat er meer planten kunnen groeien door ze te bestuiven. Een kolonie telt zo’n 50.000 bijen die per jaar meer dan vier miljard bloemen bestuiven, goed een equivalent van 1.300 ton appels.

BeeOdiversity houdt zelf bijenkolonies, maar niet op dezelfde manier als de meeste bijenhouders. Veel imkers verliezen namelijk tot dertig procent van hun bijenkolonies per jaar. De onderneming wist dat cijfer terug te dringen tot minder dan vijf procent met een betere werkwijze, die ze delen met andere imkers of organisaties.

De aarde rond voor één pot honing

Voor een flinke pot honing hebben de bijen al snel zo’n 40.000 kilometer afgelegd, de aarde één keer rond. Daar is het BeeOdiversity evenwel helemaal niet om te doen. Voor de onderneming komen de bijen op de eerste plaats, zegt Michaël van Cutsem mede-oprichter van BeeOdiversity. ‘De imkers moeten de kolonies in de eerste plaats beheren om de bijen te beschermen, niet voor de honing. Ze krijgen ook honing van de bijen, maar dat is niet de prioriteit. De bijen correct behandelen is het belangrijkste.’

‘De imkers moeten de kolonies in de eerste plaats beheren om de bijen te beschermen, niet voor de honing.’

Bijenhouders of imkerscholen die veel bijen verliezen, geven ze nieuwe kolonies. ‘Ze moeten dan wel ons protocol volgen’, zegt van Cutsem. ‘Dat houdt in dat ze ervoor moeten zorgen dat ze minder dan vijf procent bijen verliezen per jaar. Zo moeten ze bijvoorbeeld parasieten aanpakken op de juiste manier. Daarvoor trainen we de imkers en geven conferenties om de kennis te delen. We hebben zo ondertussen al meer dan honderd imkers en vijftig dierenartsen opgeleid.’

Bijen als onderzoekers

BeeOdiversity doet niet alleen onderzoek naar de bijen zelf, maar gebruikt ze ook om de biodiversiteit en de giftige stoffen in het milieu te meten. Ze verzamelen stalen uit een gebied met een totale oppervlakte van 84.000 hectare. ‘De bijen vliegen anderhalve tot drie kilometer ver om stuifmeel te verzamelen’, zegt van Cutsem. ‘Hun terrein kan tot wel 700 hectare beslagen, wat overeenkomt met 1.000 voetbalvelden.’

‘We gebruiken het stuifmeel en de nectar die de bijen terugbrengen om de vervuiling te meten van pesticiden en zware metalen.’

‘We gebruiken het stuifmeel en de nectar die ze terugbrengen om wetenschappelijke analyses te doen. Zo kunnen we een lijst maken van de planten en de vervuiling meten van bijvoorbeeld pesticiden en zware metalen. Met die resultaten zoeken we dan concrete oplossingen en doen we aanbevelingen om het milieu te verbeteren. We delen de resultaten van ons onderzoek met andere organisaties en geven advies, bijvoorbeeld over het planten van de juiste bloemen.’

BeeOdiversity deelt zelf plantenzaadjes uit en promoot een duurzame landbouw. De onderneming gaat het gebruik van pesticiden tegen, omdat de bijensterfte daar voor een groot deel aan te wijten is. Bovendien schaden sommige pesticiden ook de menselijke gezondheid.

Bedrijven voor de bij

BeeOdiversity werkt ook commercieel samen met andere organisaties ze te voorzien van bijenkolonies. Verschillende bedrijven en steden hebben zo sinds 2014 of 2015 korven staan op hun dak of terrein, waaronder winkelketen A.S. Adventure, energieleverancier Luminus, het voormalige pakhuis Tour & Taxis, dienstenonderneming Sodexo en waterproducent Spa. Ook de steden Knokke-Heist en Rhode-Saint-Genèse zetten zich in. De deelnemers verzorgen de bijen niet zelf, maar krijgen wel gedetailleerde informatie over wat ‘hun’ bijen bijdragen aan de biodiversiteit.

BeeOdiversity wil dan ook de bevolking en de politici daarvan bewust maken. Ze organiseren samen met het Europees parlement een ‘Beeweek’ en een internationale dag voor de biologische diversiteit, met conferenties om de problemen aan te kaarten. ‘Zo hebben we al meer dan 1.500 mensen bereikt’, aldus van Cutsem.

Impact op bedrijven en milieu

De projecten en samenwerking met de bedrijven zijn bovendien niet beperkt tot de bijen. ‘We kijken ook naar de impact van de bedrijven op het milieu’, zegt van Cutsem. ‘Een van onze projecten heeft te maken met afval recycleren. Ze kijken naar de zware metalen in het afval en hoe ze die kunnen verminderen.’

‘Onze projecten beslaan een oppervlakte van 168.000 hectare.’

In totaal willen ze de biodiversiteit beschermen op minstens tien procent van de oppervlakte in België. ‘Onze projecten beslaan al een oppervlakte van 168.000 hectare’, aldus van Cutsem. ‘Binnenkort beginnen we ook met een groot project dat heel de regio van Brussel zal beslaan. Om impact te hebben op een groter niveau, hebben we nog zo’n vijf tot tien jaar nodig, maar we zijn niet meer ver van ons doel.’