Beira gaat geschiedenis in als eerste stad die werd vernietigd door de klimaatverandering

Na de doortocht van cycloon Idai in Mozambique verblijven veel mensen in opvangkampen. Ongeveer 90 procent van Beira, de hoofdstad van de provincie Sofala, werd verwoest.

CC Andre Catuera / IPS

Beira, de tweede grootste stad in Mozambique is zwaar verwoest door de overstromingen veroorzaakt door cycloon Idai. “Beira zal de geschiedenis ingaan als de eerste stad ter wereld die van de kaart werd geveegd als een gevolg van de klimaatverandering”, zegt de voormalige first lady Graça Machel.

De tropische storm kwam in Mozambique aan land op 14 en 15 maart. Beira, de hoofdstad van de provincie Sofala in Mozambique werd volgens de laatste berichten voor bijna 90 procent verwoest. Idai veroorzaakte ongezien hevige regenval en windstoten van 180 tot 200 kilometer per uur. De schade was het ergst in Mozambique, Malawi en Zimbabwe.

Mozambique werd het zwaarst getroffen door massale overstromingen. Volgens de lokale autoriteiten is naar schatting 3000 vierkante kilometer land verwoest.

Volgens de laatste officiële cijfers verloren 493 mensen het leven, 1523 mensen geraakten gewond. De dodentol voor de hele regio wordt geschat op meer dan 750 mensen.

Hulpacties

Ook kleinere steden zoals Dondo, op 30 kilometer van Beira in Centraal-Mozambique, zijn niet ontsnapt aan de doortocht van de tropische cycloon Idai. Meer dan 17.000 families moesten hun huis in Dondo ontvluchten en minstens twaalf scholen werden volledig vernield.

“Er zijn ook nog veel mensen die in hun huis zijn gebleven en eten nodig hebben omdat ze afgesloten zijn van voedsel”

Voor Mozambique en de andere landen in zuidelijk Afrika die het ergst werden getroffen door Idai kwamen wereldwijd hulpacties op gang. Als kleinere stad klaagt Dondo, waar dringend nood is aan voedsel en medicatie, dat er te weinig hulp naar hen doorstroomt.

Recent heeft het Nationaal Instituut voor Crisismanagement in Mozambique (INGC), met de steun van internationale agentschappen humanitaire hulp georganiseerd in deze streek. In een interview met persagentschap IPS zegt de burgemeester van Dondo, Manuel Chaparica, dat “de stad zelf erg weinig hulp heeft ontvangen” omdat “op dit moment alle aandacht gaat naar de mensen die moesten vluchten en in tijdelijke opvangkampen verblijven. Maar er zijn ook nog veel mensen die in hun huis zijn gebleven en eten nodig hebben omdat ze afgesloten zijn van voedsel”, zegt hij.

Scholen terug vrijmaken

Meer dan 6000 mensen verblijven momenteel in scholen in de buurt van Dondo. Chaparica benadrukt de noodzaak dat “al deze mensen doorgestuurd worden naar opvangcentra in de wijken Samora Machel en Macharote zodat de scholen vrijgemaakt kunnen worden en de lessen weer kunnen worden opgestart.”

In totaal werden 168.000 families in Mozambique (ongeveer 600.000 mensen) ernstig getroffen. De meeste van hen verblijven in snel opgetrokken opvangplaatsen, vaak in scholen, in de provincie Sofala. Naar schatting 100.000 families zijn afkomstig uit Beira. Meestal zijn ze hun huis en al hun bezittingen verloren.

“Dit zijn geen vaststaande cijfers. Ze kunnen nog veranderen omdat we nog steeds niet volledig op de hoogte zijn hoeveel mensen precies het slachtoffer werden van de overstromingen”, zegt Celso Correia, de minister van Land en Milieu van Mozambique. Hij coördineert het bijstandsteam in Beira.

Naar schatting 15.000 mensen zijn nog altijd vermist. Onder meer het dorp Buzi op 200 kilometer van Beira, werd zwaar getroffen door Idai. Honderden mensen klommen in hoge bomen en op daken om aan de stormvloed te ontkomen. Vaak moesten ze drie tot vijf dagen wachten voor ze bevrijd werden uit hun hachelijke situatie. Zij die niet op tijd hogerop konden geraken, werden meegesleurd door de watermassa toen de rivieren Buzi en Pungue buiten hun oevers traden.

Volgens het INGC zijn in totaal 3140 klaslokalen vernield waardoor 90.000 studenten tijdelijk zonder onderkomen zitten. In de provincies Sofala, Manica en Zambezia zijn in totaal 45 ziekenhuizen en kleinere gezondheidscentra beschadigd.

Solidariteit en hulp

Ondertussen verzamelen nationale en internationale hulporganisaties in Beira. Meer dan honderd gespecialiseerde zoek- en reddingsteams staan de lokale overheden in Buzi en Nhamatanda bij. Er zijn 35 boten, 18 helikopters, 4 vliegtuigen en 8 vrachtwagens in de weer bij de verschillende operaties. Tot een tiental dagen na de storm werden nog steeds overlevenden teruggevonden. Op 26 maart kondigde de ministerraad echter aan dat de reddingsoperaties stilaan werden gestaakt omdat de rivieren zich aan het terugtrekken waren.

“Het is pijnlijk om te zeggen dat mijn land, en dan met name Beira, de geschiedenis ingaat als de eerste stad ter wereld die van de kaart werd geveegd als een gevolg van de klimaatverandering”

In de rest van Mozambique kwamen er spontaan solidariteitsacties op gang voor de getroffenen in Beira. “Het is de eerste keer dat ik zoveel solidariteit heb gezien onder de Mozambikanen”, zei voormalig president Joaquim Chissano nadat hij de getroffen gebieden in de provincie Sofala had bezocht.

Ook de rest van de wereld toonde solidariteit met de slachtoffers en de Verenigde Naties lanceerden een campagne om 282 miljoen dollar op te halen voor steun aan de slachtoffers en de heropbouw van de steden.

In Beira is veel van de infrastructuur vernield. Vooral de elektriciteitskabels en de telecommunicatie zijn zwaar beschadigd. De stad heeft een tijdlang zonder water, elektriciteit en communicatie gezeten en omdat de nationale weg N6 zware schade heeft opgelopen, was de stad ook letterlijk een hele tijd afgesloten van de rest van de wereld.

Voormalig first lady Graça Machel verklaarde eind vorige week tijdens een bijeenkomst van de pers dat Beira het slachtoffer is geworden van de klimaatverandering.

“Het is pijnlijk om te zeggen dat mijn land, en dan met name Beira, de geschiedenis ingaat als de eerste stad ter wereld die van de kaart werd geveegd als een gevolg van de klimaatverandering”, zei Machel.

Ondertussen krijgt Beira elektriciteit door middel van generatoren. Enkele klaslokalen ontvangen opnieuw leerlingen en in sommige wijken is er terug stromend water.

José Bacar, een inwoner van Beira, vertelde ons dat “veel mensen niets te eten hebben.” Volgens hem is de hulp die wordt gegeven door de overheid en het INGC onvoldoende.

Ziekten

Terwijl het normale waterniveau zich herstelt, zijn de sanitaire en hygiënische omstandigheden in veel minder goede doen. Er heerst angst voor de uitbraak van cholera want veel families in Buzi halen hun drinkwater rechtstreeks uit de plaatselijke rivier. Afgelopen donderdag, 28 maart, verklaarden de autoriteiten in Beira dat er al 139 officiële gevallen van cholera bekend zijn.

Simango roept de mensen op om voorzichtig te zijn met de consumptie van water en het voor gebruik te behandelen. “Als we de cycloon Idai hebben overleefd zou het tragisch zijn om te sterven aan cholera”, zei hij.

Margarida Jone uit Buzi vertelde IPS in een telefonisch interview dat er chloortabletten worden uitgedeeld om het water te behandelen en dat de autoriteiten richtlijnen geven over hygiëne om de verspreiding van ziektes te voorkomen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft aangekondigd dat er een massale vaccinatiecampagne zal plaatsvinden in scholen in Beira en enkele andere gebieden die overstromingen hebben meegemaakt na de doortocht van Idai. Gezondheidsexperts zijn niet enkel bezorgd om de mogelijke uitbraak van cholera maar houden er ook rekening mee dat malaria zal toenemen in de gebieden waar Idai is gepasseerd.