België schroeft ontwikkelingshulp voor Niger deels terug na staatsgreep

Een vrouw verwerkt zwartoogbonen als lid van een lokale coöperatieve in Niger, mei 2016.

World Bank Photo Collection (CC BY-NC-ND 2.0)

België schroeft een deel van de ontwikkelingshulp aan Niger terug. Dat maakt minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit) bekend na de recente staatsgreep in het land: ‘Het bruut ondergraven van democratisch bestuur kan niet zonder gevolgen blijven’, zo luidt het.

Eerder was de militaire samenwerking tussen België en Niger al stopgezet. Nu wordt ook een deel van de ontwikkelingssamenwerking opgeschort.

Zo wordt een prestigeproject ter waarde van 4,5 miljoen euro in Torodi, nabij de hoofdstad Niamey, stopgezet. Daar zouden de Belgische defensie, diplomatie en ontwikkelingssamenwerking de handen in elkaar slaan (de zogenaamde 3D-aanpak) om de levensomstandigheden te verbeteren en zo jongeren een toekomstperspectief te bieden.

Politiek signaal

Ook Enabel zet zijn activiteiten in Niger op een laag pitje. Het Belgisch ontwikkelingsagentschap hield zich in het West-Afrikaanse land onder meer bezig met het verbeteren van de toegang tot onderwijs en gezondheidszorg. De Belgische humanitaire hulp gaat wel onveranderd door. Niger is één van de armste landen ter wereld, volgens de VN hebben zo’n 4,3 miljoen mensen er nood aan humanitaire bijstand. De bevolking heeft er vooral te lijden onder honger, droogte en terroristisch geweld. Verwacht wordt dat de recente coup de instabiliteit alleen nog maar zal vergroten.

Minister Gennez is naar eigen zeggen niet licht over die beslissing gegaan, omdat ze rechtstreekse gevolgen heeft voor de Nigerese bevolking. ‘Het al dan niet opheffen van ontwikkelingssteun hangt af van twee criteria: de veiligheid van onze mensen, en de impact van onze projecten’, aldus Gennez. ‘Voorlopig is er geen indicatie dat de overgebleven medewerkers in gevaar zouden zijn. Maar jammer genoeg zal het in het Torodi-project niet langer mogelijk zijn om nog resultaten te boeken zolang de huidige junta aan de macht is.’

Tegelijk wil de minister ook een politiek signaal sturen naar de putschisten. ‘Jullie acties zijn niet zonder gevolgen’, legt Gennez uit. ‘Net als de EU, en onze Afrikaans-regionale en internationale partners veroordelen we de staatsgreep in Niger in de strengste termen en vragen we, met klem, dat de constitutionele orde en het democratisch bestuur hersteld wordt, en dat de democratisch verkozen president Bazoum en de ministers van zijn regering die recent zijn gearresteerd, onmiddellijk worden vrijgelaten.’

Solidariteitskoepel 11.11.11 heeft begrip voor de gedeeltelijke opschorting. ‘In alle partnerschappen moeten veiligheid ter plaatse en impact van projecten voorop staan’, bevestigt de organisatie. ‘De beslissing ligt in lijn met de instabiliteit die er is in Niger sinds de staatsgreep.’ Echter, benadrukt 11.11.11 dat het cruciaal is om solidair te blijven met de bevolking van Niger en humanitaire hulp te blijven verstrekken: ‘Politiek geweld betekent dat mensen op de vlucht slaan, hen mogen we niet in de steek laten. Hetzelfde geldt voor het plaatselijke middenveld. Zij mogen niet van onze radar verdwijnen, zeker nu niet’, klinkt het.

Regionaal kruidvat

Op 26 juli werd president Mohamed Bazoum afgezet en gevangengenomen door zijn eigen presidentiële garde. Generaal Abdourahamane Tiani riep zichzelf uit tot staatshoofd van de voormalige Franse kolonie en hij installeerde een militaire junta. Sindsdien is het erg onrustig in het land, en is de druk van buitenaf om de staatsgreep terug te draaien groot.

De Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (Ecowas) gaf de coupplegers een ultimatum: ze hadden tot zondag de tijd om de verkozen regering in ere te herstellen, of een militaire interventie zou volgen. Generaal Tiani liet zonder te verpinken de deadline aflopen, intussen heeft hij het Nigerese luchtruim afgesloten om een invasie van buitenaf te bemoeilijken.

Mali en Burkina Faso, twee buurlanden waar militairen de voorbije jaren ook de macht hebben gegrepen, spreken hun steun uit voor de putschisten.

De staatsgreep in Niger was de laatste in een reeks coups in de Sahel, een interventie zou de regio volgens waarnemers in complete chaos kunnen storten. Mali en Burkina Faso, twee buurlanden waar militairen de voorbije jaren ook de macht hebben gegrepen, spreken hun steun uit voor de putschisten. Beide landen gaan daarmee lijnrecht in tegen de belangen van de West-Afrikaanse unie Ecowas, geleid door Nigeria.

‘Als de veiligheidssituatie onhoudbaar wordt, bijvoorbeeld door een militaire interventie, dan zullen we niet aarzelen om verdere gepaste maatregelen te nemen’, geeft Caroline Gennez nog mee.