"Bossentop negeert problemen woudbewoners"

De dertig landen die deelnemen aan de top zijn goed voor 80 procent van alle tropische bossen op onze planeet. Een miljard mensen zou afhankelijk zijn van het hout en andere producten die de reusachtige woudgebieden leveren. De tropische bossen spelen ook een belangrijke rol bij de regeling van het wereldklimaat en als koolstofbuffer. Via de handel in uitstootrechten of andere compensatiemechanismen kan dat laatste aspect de landen met veel bossen miljarden euro’s opleveren.

Strijd tegen klimaatverandering

Congo verwacht vijfhonderd deelnemers voor de bijeenkomst. Vandaag en morgen steken experts uit de dertig landen de koppen bijeen. Daarna leggen hun ministers de laatste hand aan een ontwerpakkoord over duurzaam bosbeheer in en samenwerking tussen de drie tropische woudregio’s. Vrijdag zou dat akkoord en een bijhorende verklaring dan ondertekend moeten worden door de staats- en regeringsleiders van de deelnemende landen.

Volgens de organisatoren moeten de afspraken bijdragen aan de strijd tegen de klimaatverandering, de armoedebestrijding en de economische ontwikkeling in de betrokken landen. De Congolese regering hoopt dat de bijeenkomst ook een nieuwe impuls geeft aan de Zuid-Zuidsamenwerking.

Geen nieuwe concessies

Veel belangrijke deelnemers aan de top hebben nieuwe maatregelen aangekondigd om de aftakeling van de longen van de aarde tegen te gaan. Brazilië heeft bijvoorbeeld de oprichting van een Crisiscentrum tegen de Ontbossing aangekondigd. Dat blijkt nodig te zijn: de voorbije maanden is de ontbossing er sterk toegenomen. Bovendien heeft het Huis van Afgevaardigden er een ontwerp van een nieuwe boswet goedgekeurd die tot nog meer kaalkap kan leiden.

In Indonesië geldt sinds 19 mei een tweejarig moratorium op houtkap in oorspronkelijke bossen en veengebieden. Maar milieubeschermers klagen dat veel andere bossen niet onder het moratorium vallen en dat de regering ook al te veel uitzonderingen heeft toegestaan.

Ook in de Democratische Republiek Congo is een moratorium van kracht: daar worden voorlopig geen nieuwe kapconcessies verleend. De tien landen van het Congobekken hebben bovendien een plan om hun bosbeheer beter op elkaar af te stemmen. Maar ook hier klinkt luide kritiek. Volgens Greenpeace worden de bossen van Congo verder leeggeroofd. Veel houtkap gebeurt illegaal.

Geen prioriteit voor koolstofhandel

Er is dus genoeg discussiestof voor de bijeenkomst in Brazzaville, maar niet alle onderwerpen lijken aan bod te gaan komen. Critici vrezen vooral dat de problemen van de bosbewoners tekort zullen komen. Het Netwerk van het Congobekken, een koepel van burgerorganisaties die vanuit Kameroen werkt, drukte daarover eind vorige week in een verklaring al zijn “verbolgenheid” uit. We vragen de staatshoofden “geen prioriteit te geven aan de koolstofhandel”, zegt Roch Euloge N’zobo, een van de woordvoerders van het netwerk.

Ook volgens het Forest European Resources Network (FERN), een Europese pressiegroep, gaat het bij de top eerder om nieuwe manieren om geld te verdienen met bomen dan om het welzijn van de mensen in de woudgebieden. “De participatie en de consultatie van de betrokken mensen wordt blijkbaar niet ernstig genomen”, zegt Indra Van Gisbergen van het FERN.

Volgens Maixent Fortuné Hanimbat, een andere medewerker van het Netwerk van het Congobekken, is er in de ontwerpverklaring en het ontwerpakkoord ook geen duidelijke rol weggelegd voor burgerorganisaties bij de opvolging van de afspraken die in Brazzaville zullen worden gemaakt.

Ook de pygmeeën, de inheemse bewoners van de bossen van het Congobekken, zijn niet tevreden. “Wij weten zelfs niet waar we ons moeten inschrijven”, zegt Jean Nganga, voorzitter van de Vereniging voor de verdediging van inheemse volken in Brazzaville. Misschien worden wij de grote afwezigen van de bijeenkomst.”