Brazilië moet buikriem aanhalen in verkiezingsjaar

De problemen voor Lula begonnen in december, toen het congres weigerde de omstreden “chequetaks” goed te keuren en zo de schatkist 15,5 miljoen euro onthield die broodnodig zijn om de begroting in evenwicht te houden.
Aanvankelijk had minister van Financiën Guido Mantega beloofd om de put niet te vullen met extra belastingen, maar die belofte moest hij vorige week inslikken. De regering kondigde een belasting van 0,38 procent extra aan op de winst van banken en op financiële operaties – waaronder ook leningen vallen. De Braziliaanse regering rekent daarmee op zo’n 3,9 miljard euro. Daarnaast wil ze 7,8 miljard euro besparen op de uitgaven, waardoor ook de budgetten van sociale projecten in het gedrang lijken te komen.

Kritiek

De besprekingen rond de begroting starten in februari als het parlement terugkomt uit vakantie. Verschillende leden van de oppositie, waaronder senator Arthur Virgilio van de sociaaldemocratische partij (PSDB) hebben nu al gedreigd de goedkeuring van de begroting te boycotten. De oppositie vindt dat bijkomende belastingen vermeden kunnen worden als de overheid verder snoeit in de uitgaven en een hardere strijd voert tegen de corruptie.
Ook van economen krijgt de beslissing heel wat kritiek. “De overheid moet begrijpen dat de Braziliaanse samenleving een belastingvermindering nodig heeft en geen verhoging”, zegt econoom Joao Paulo dos Reis Velloso . Hij wijst er op dat belastingen in Brazilië goed zijn voor 37 procent van het bruto nationaal product. Dat is meer dan in de Verenigde Staten. “En wij zijn een land met een middelhoog inkomen, niet met een hoog inkomen zoals de VS”, zegt Velloso, die ervan overtuigd is dat de consument uiteindelijk de belasting op de financiële transacties zal moeten ophoesten.
De regering benadrukt dat de belastingsverhoging niet van toepassing is op woonkredieten, maar enkel op leningen voor auto’s, huishoudapparaten en informatica. Dergelijke leningen zijn erg populair geworden bij de Braziliaanse huishoudens. Velloso vindt de leningen nu al erg duur in Brazilië, dat één van de hoogste intrestvoeten ter wereld heeft. Net als de oppositie vindt hij dat de regering beter kan snijden in de bureaucratie. “Brazilië is het enige land ter wereld met 36 ministeries”, zegt hij.

“Sociale programma’s niet in het gedrang”

Eustaquio Reis, onderzoeker aan het Staatsinstituut voor Toegepast Economisch Onderzoek, heeft meer begrip voor de beslissing van de regering. Volgens Reis is de hogere belasting op financiële transacties nodig om de sociale programma’s te kunnen volhouden. De overheid heeft inderdaad al benadrukt dat die niet aangetast zullen worden. Er zou zelfs meer geld vrijgemaakt worden voor belangrijke programma’s zoals “bolsa familia”, dat in financiële steun voorziet voor elf miljoen arme gezinnen op voorwaarde dat ze hun kinderen naar school sturen en vaccineren.
Reis geeft toe dat de belastingverhoging een negatieve invloed kan hebben op de economie, maar hij benadrukt dat die “niet drastisch zal zijn.” Met wat geluk kan de overheid het inkomensverlies uit de chequetaks zelfs compenseren met grotere inkomsten als gevolg van een stevige economische groei. Die zorgde er het voorbije jaar voor dat de inkomsten uit belastingen gestaag bleven stijgen. Dat kan ook in 2008 best wel eens het geval zijn, maar het wordt in elk geval een turbulent verkiezingsjaar met een stevige politieke strijd, zegt hij.