Bredere erkenning van diploma’s van vluchtelingen in Vlaanderen

Binnen de instroom van vluchtelingen is ook een deel hoogopgeleid. Volgens Elhasbia Zayou van Vluchtelingenwerk Vlaanderen is de vraag naar een erkenning van hun diploma erg groot. ‘Ze hebben kennis en ervaring opgebouwd die ze willen inzetten op de arbeidsmarkt, maar krijgen daar vaak de kans niet toe.’

‘Het is voor mensen die uit crisissituaties vluchten dikwijls niet mogelijk om al hun documenten mee te nemen. Doordat ze die niet kunnen voorleggen, kan hun diploma niet worden gelijkgesteld aan dat van ons. Met het nieuwe systeem proberen we daar toch iets aan te doen’, verklaart professor Ann De Schepper van de Universiteit Antwerpen en de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR).

Het proefproject wil een alternatief systeem bieden om buitenlandse diploma’s te erkennen.

Been Buddy Longway (CC BY-NC-ND 2.0)

Alternatief traject

De VLIR en het Vlaamse informatiecentrum dat instaat voor de erkenning van buitenlandse diploma’s, NARIC, hebben een alternatief uitgedacht om de buitenlandse diploma’s van vluchtelingen te erkennen. Het is slechts een proefproject, maar de organisaties hebben er alle vertrouwen in dat het zal slagen.

Tot nu toe kon een buitenlands diploma alleen erkend worden via een ingewikkelde procedure. Vluchtelingen worden daarbij van het kastje naar de muur gestuurd. De hoge stapels papierwerk schrikken hen enorm af, maar zonder de juiste documenten is het diploma dat ze thuis behaalden hier niets waard.

Wetenschappers en economen

Vanaf september 2016 zullen acht jonge vluchtelingen met een buitenlands diploma gedurende een semester een traject aan een Vlaamse universiteit volgen. Het project focust op masters in de exacte wetenschappen, ingenieurswetenschappen en economie. Het grootste aantal aanvragen voor de erkenning van diploma’s situeert zich namelijk in deze drie studiegebieden.

Elke kandidaat wordt eerst gescreend. ‘NARIC bepaalt of het om een aanvaardbaar diplomadossier gaat. Wordt die master inderdaad aan die universiteit uitgereikt? Duurt de opleiding één of twee jaar? Heeft de diplomahouder een masterproef moeten schrijven?’, legt professor Ann De Schepper uit.

Daarna volgt een verkennend gesprek aan een Vlaamse universiteit, waar de kandidaat enkele vakken zal volgen in een aan zijn of haar diploma verwante Engelstalige masteropleiding. Die vult hij of zij aan met een seminarie en met een schrijfopdracht of stage. Elke kandidaat wordt van zeer nabij opgevolgd en krijgt de kans om zich bij te scholen.

Gelijkwaardig of niet?

Na afloop van het eerste semester zullen de betrokken docenten en begeleiders NARIC adviseren over de gelijkwaardigheid van de buitenlandse diploma’s. Die gelijkwaardigheid kan volledig of op niveau zijn.

‘Bij een volledige gelijkwaardigheid komt de buitenlandse master overeen met het niveau en de inhoud van onze opleiding. Niveaugelijkwaardigheid betekent dat het buitenlandse diploma overeenkomt met ons niveau van een master, maar dat wij de opleiding inhoudelijk niet aanbieden.’

Dat een master een master blijft, is erg belangrijk.

Dat een master een master blijft, is erg belangrijk. ‘Heel veel vacatures vragen een master, geen specifieke opleiding. Dan is die niveaugelijkwaardigheid een heel goede oplossing’, aldus professor Ann De Schepper.

Als ook het niveau niet met onze masteropleidingen overeenkomt, maar wel met een bachelor kan worden gelijkgesteld, kan de vluchteling ook een verkorte masteropleiding volgen. Die mondt dan uit in een Vlaams diploma.

‘Ik veronderstel dat dat vaak het geval zal zijn. Het onderwijs is ook niet overal op dezelfde manier georganiseerd. Als ze dan hier na een half jaar een volledig masterdiploma aan een van onze instellingen kunnen behalen, is dat ook al een groot voordeel’, stelt professor Ann De Schepper.

Tijdens het traject wordt elke kandidaat van zeer nabij opgevolgd en krijgt hij of zij de kans om zich bij te scholen.

Peter Vermaercke (CC BY-NC-ND 2.0)

Uitbreidingen

Het traject wordt in februari 2017 geëvalueerd, daarna wordt bekeken of het wordt uitgebreid naar andere opleidingen. ‘We kunnen dan ook academische en professionele bachelors betrekken’, aldus professor Ann De Schepper.

Niet alleen wie pas zijn of haar diploma behaalde, komt in aanmerking. ‘We hebben momenteel alleen dossiers van jonge mensen, maar in principe kunnen ook oudere mensen zich aanmelden. Een vluchteling die, zeg maar, 45 is, kan onmogelijk alle gegevens van zijn studie of diploma aantonen. Maar als hij in zijn thuisland altijd in een hoger kader heeft gewerkt, is het wel aannemelijk om de gelijkwaardigheid van zijn diploma te evalueren’, zegt professor Ann De Schepper.

Universitair engagement

‘Met dit initiatief engageren we ons tot een alternatief voor de erkenning van buitenlandse diploma’s. Een alternatief met zorg voor kwaliteit en met als doel het vinden van een gepast evenwicht bij het verzilveren van een kwalificatie’, zegt rector Luc De Schepper (UHasselt) en voorzitter van de VLIR.

De samenwerking tussen de VLIR en NARIC loopt over twee academiejaren. Elke Vlaamse Universiteit engageert zich voor het project. Ook aan de KU Leuven komen enkele vluchtelingen het proefproject doorlopen.

Elke Vlaamse Universiteit engageert zich voor het project.

‘Op vraag van de minister gaan we als universiteit kijken naar de dossiers die binnenkomen en intakegesprekken organiseren’, verklaart Jan Raeymaekers, diensthoofd onderwijsprocessen en -organisatie aan de KU Leuven. De universiteit focust op ingenieurswetenschappen, maar als het proefproject goed verloopt, wil ze zich ook graag voor andere opleidingen engageren.

In Leuven studeerden al eerder vluchtelingen af. ‘We streven er ook naar om hen beter te informeren en te begeleiden, want vaak weten ze niet precies wat het onderwijsaanbod in Vlaanderen inhoudt. Aangezien de vluchtelingenstroom het laatste jaar veel groter is geweest, verwachten we met de start van het nieuwe academiejaar meer aanvragen’, aldus Raeymakers.

‘Vluchtelingen hebben kennis en ervaring opgebouwd die ze willen inzetten op de arbeidsmarkt, maar krijgen daar vaak de kans niet toe.’

Russell Watkins/Department for International Development (CC BY 2.0)

Volwaardige burgers

Minister van Onderwijs Hilde Crevits sprak haar waardering uit voor het proefproject: ‘Onderwijs heeft de afgelopen maanden kort op de bal gespeeld in het kader van de komst van anderstalige nieuwkomers door de vluchtelingenstroom. Het is een sterk gezamenlijk engagement dat alle steun verdient.’

‘Een erkend diploma geeft hen eindelijk het gevoel een volwaardig burger te zijn’

Elhasbia Zayou is blij met het proefproject van de VLIR en NARIC. Het is een positieve ontwikkeling voor de integratie van vluchtelingen: ‘Een erkend diploma geeft hen eindelijk het gevoel een volwaardig burger te zijn’, legt ze uit. ‘Ze moeten niet langer beginnen met een wit blad. Doordat ze worden gewaardeerd in hun kunnen, zijn ze zelfzekerder en zullen ze er volledig voor willen gaan.’

Professor Ann De Schepper is het daarmee eens: ‘Via een verkort traject kunnen ze vrijwel meteen op zoek naar een job op masterniveau.’ En dat is niet alles: ‘Vlaanderen heeft er ook alle belang bij dat de vluchtelingen op hun eigen niveau worden ingeschakeld op de arbeidsmarkt. We kunnen hun competenties echt wel gebruiken.’