Buitenlandse investeringen in neerwaartse spiraal
Mario Osava
24 augustus 2003
– Brazilië ontving in de eerste helft van
dit jaar 3,5 miljard dollar aan directe buitenlandse investeringen (FDI), 63
procent minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Wanneer de trend zich
doorzet, komen dit jaar niet meer dan acht miljoen dollar aan FDI binnen,
tegenover 16,6 in 2002. Het dalende financiële engagement uit het buitenland
zorgt ervoor dat heel wat bedrijven opnieuw in Braziliaanse handen komen en
dat enkele privatiseringen moeten worden overgedaan.
In het voorbij anderhalve jaar kwamen 37 bedrijven opnieuw in Braziliaanse
handen, zo blijkt uit een studie van PriceWaterhouseCoopers (PWC). De
grootste transactie dit jaar was de verkoop van de Braziliaanse afdeling van
de Banco Bilbao Vizcaya (BBV) aan het Braziliaanse Bradesco. BBV kwam in de
jaren negentig naar Brazilië samen met andere Europese banken als de Banco
Santander, ABN Amro en HSBC. Tussen 1995 en 2001 steeg het aandeel van
banken in buitenlandse handen van 8,9 tot 27,4. Intussen is het percentage
teruggevallen op vijf procent.
Privatiseringen trokken in de jaren 1999 en 2000 telkens 30 miljoen dollar
aan buitenlands kapitaal naar Brazilië. De huidige daling is gedeeltelijke
te wijten aan ontbrekende richtlijnen voor de uitbouw van de infrastructuur
van het land, vooral in de energiesector, zo weet Fernando Ribeiro van de
Braziliaanse Vereniging voor Studies over Multinationals en Economische
Globalisering.
Meer algemeen worden multinationals door globale economische flauwte
gedwongen tot herstructureringen. “Bedrijven blijven liever in de Verenigde
Staten en blazen de aftocht in perifere en kleinere markten”, zegt Fabio
Niccheri van PWC-Brazilië. De interesse voor Brazilië is niet afgenomen,
aldus Niccheri, maar bedrijven concentreren hun zakelijke belangen op een
nauwer gamma van producten en merken. Om die reden verkocht het Italiaanse
zuivelbedrijf Parmalat bijvoorbeeld de Braziliaanse chocolatier Neugebauer.
Andere factoren zijn de financiële schandalen bij enkele grote bedrijven in
de Verenigde Staten, de devaluatie van de Braziliaans real en het einde van
de privatiseringsgolf in de jaren negentig. Een aantal van de bedrijven die
toen in buitenlandse handen overgingen hebben nu moeilijkheden om hun
schulden bij de Braziliaanse overheid te betalen.
Het Amerikaanse AES is naar eigen zeggen niet in staat aan de Braziliaanse
Nationale Bank voor Economische en Sociale Ontwikkeling (BNDES) een lening
van 1,2 miljard dollar terug te betalen voor de aankoop van het
elektriciteitsbedrijf Electropaulo. AES heeft daarbij nog een schuld van 700
miljoen dollar voor zijn participatie in Minas Gerais Electric Plants
(CEMIG).
Dat leidt tot de vreemde situatie dat de overheid het geld waarmee ze de
privatiseringen financierde niet langer kan recupereren, zo stelt
BNDES-directeur Carlos Lessa. Voor de bank zit er niets anders op dan delen
van het aandelenpakket in beslag te nemen als onderpand voor de lening.
Uiteindelijk is het mogelijk dat het privatiseringsproces moet worden
overgedaan.