Burgeroorlog gaf Tamil-vrouwen meer rechten

Shereen Xavier, mensenrechtenactiviste en directrice van het Huis voor Mensenrechten (HHR), strijdt met haar organisatie op legale wijze voor de rechten van de Tamils. Als Xavier in het door oorlog geteisterde Jaffna komt, draagt ze altijd een sari, een traditioneel kleed dat wordt gedragen door vrouwen in Zuid-Azië. “Om hier als vrouw geaccepteerd te zijn, moet je een sari dragen”, zegt ze. Maar eens ze terug binnen de muren van haar kantoor is, draagt ze gewoon een broek.

Onafhankelijker

Na dertig jaar burgeroorlog werden de Tamiltijgers vorig jaar verslagen door het Sri Lankaanse regeringsleger. De naar schatting duizenden weduwen werden verplicht naar voren te treden, maar ook in gezinnen waar de echtgenoot gewond raakte, werd de vrouw de facto hoofd van het gezin. “Ze hebben de hoofdrol op zich moeten nemen”, zegt Xavier. “Maar ook vrouwen waarvan de man in leven is gebleven, speelden een grotere rol. Als er voorbeeld commotie op straat was, gingen de vrouwen gaan kijken terwijl de mannen veilig binnen bleven, uit angst voor ontvoering of arrestatie.”

Een jaar na het einde van het conflict hebben veel vrouwen nog steeds het laatste woord in het gezin, ook als het over traditionele mannenthema’s zoals gezondheidszorg of educatie gaat.

Invloed van de rebellen

Niet enkel de burgeroorlog, ook de rebellen zelf hadden invloed op het beeld van de vrouw. Jonge verlegen dorpsmeisjes die ingelijfd werden bij de rebellen transformeerden naar jonge gewapende vrouwen in lange broek en T-shirt, die autoriteit uitstraalden.
 
“Deze vrouwen hadden Adele Balsingham als rolmodel”, zegt Xavier. “De Australische leidde het vrouwenregiment en sprak als een gelijke van haar man in het openbaar. Zoiets was voordien ongehoord in de Sri Lankaanse samenleving. Vrouwen kregen een romantische beeld van vrijheid en emancipatie voorgeschoteld.”
 
Volgens Xavier kregen de vrouwen geleidelijk aan meer rechten in het land maar zal het nog een lange tijd zal duren vooraleer ze door de samenleving als gelijken zullen worden beschouwd.

Kasten

Ook het kastenstelsel kreeg in het noorden van het land een flinke deuk onder het bewind van de rebellen. Velupillai Prabhakaran, de overleden leider van de Tamiltijgers, kwam net als veel rebellen uit een lage kaste.
 
Om strijdkrachten te lokken romantiseerden de rebellen het conflict als een kans voor de jeugd om zich letterlijk los te vechten van het ouderlijk gezag en de maatschappelijke verplichtingen.