China wil eigen koers blijven varen in ontwikkelingsprojecten
Selma Zijlstra
29 november 2011
Busan maakt een lastige start. Op de eerste dag van de vierde conferentie over hulpeffectiviteit lijkt het erop dat een globaal partnerschap er niet meer in zit. China wil de huidige conceptverklaring niet accepteren en dreigt uit het proces te stappen.
Terwijl donoren de afgelopen maanden keihard gewerkt hebben aan een verklaring die China zou kunnen accepteren, haakt het land op het laatste moment af. Het inclusieve partnerschap, wat Busan zo graag had willen bereiken, lijkt in gevaar.
Maandag vonden de laatste onderhandelingen plaats over het Busan Outcome Document, een conceptverklaring. Grote afwezigen waren China en Frankrijk. Waarschijnlijk heeft Frankrijk tot op het laatst geprobeerd China over te halen, maar tot nu toe tevergeefs. Maandagavond kwam de Chinese delegatie aan met de boodschap dat ze het huidige document niet kunnen bekrachtigen.
Eigen manier van hulp geven
Van het begin af aan was wel duidelijk dat China zich niet zou scharen achter de voltallige principes van Parijs (2005) en Accra (2008), waar de donoren van de landen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en partnerlanden afspraken maakten over het effectiever maken van de hulp. Net als andere nieuwe donoren zoals India en Brazilië voelt China er weinig voor mee te doen aan een verklaring die voortbouwt op een in hun ogen westers initiatief.
China geeft op haar eigen manier hulp en vindt dat de principes van Parijs en Accra in haar huidige vorm en bewoordingen niet op Zuid-Zuid samenwerking toepasbaar zijn. Zo geeft China steevast haar opdrachten voor ontwikkelingsprojecten aan haar eigen bedrijven, terwijl westerse donoren in Parijs en Accra hadden afgesproken geen gebonden hulp meer te geven.
Om China toch mee te laten doen in de discussies over hulpeffectiviteit, was het doel enkele gemeenschappelijke principes te formuleren waar zowel nieuwe als oude donoren elkaar in konden vinden. Donoren hebben er de afgelopen weken alles aan gedaan om China aan boord te houden. En ook Zuid-Korea, gastland van de conferentie, was er zeer op gebrand China in Busan te kunnen verwelkomen. Zuid-Korea had graag herinnerd willen worden als het land waar nieuwe Aziatische donoren en traditionele donoren elkaar zouden vinden in een nieuw partnerschap.
Zwakke conceptverklaring
Volgens analisten heeft de sterke wil om consensus te bereiken er toe geleid dat er nu een zwakke conceptverklaring voorligt, met veel vage taal en weinig concrete engagementen. Ngo’s denken dat China er debet aan is dat de verwijzingen naar mensenrechten en een gunstig klimaat voor de civiele maatschappij minimaal zijn.
Het lijkt erop dat de toegevingen in de conceptverklaring voor niets zijn gedaan, nu het erop lijkt dat China het document toch niet zal gaan ondertekenen. Finland heeft als enige land tot nu toe voorgesteld om toch een rechtenbenadering voor ontwikkeling te benadrukken in de eerste paragraaf. China is immers niet meer binnen boord, en dus kunnen de mensenrechten weer terugkomen. Maar op veel enthousiasme kan dit voorstel niet rekenen. Het zou beteken dat het hele document weer voor heronderhandeling vatbaar is, en daar hebben de sherpa’s na maandenlang werken logischerwijs geen zin in.
Volgens The Guardian willen ook Brazilië en India niet meer meedoen. Op dit moment is Groot-Brittannië in China om toch nog te proberen het land over de streep te trekken. Het forum duurt nog twee dagen. De vraag is nu of China toch nog op zal komen dagen of niet.
Selma Zijlstra brengt verslag uit vanop de Hulpconferentie in Busan met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.