Cholera in Jemen: ‘De enige echte oplossing is dat de oorlog stopt’

Kinderen zijn in Jemen vaak het slachtoffer van de cholera-epidemie.

yeowatzup (cc: BY 2.0)​

Al voor het conflict in Jemen losbarstte, was het een van de armste landen in de Arabische wereld. In 2015 kwam het tot een oorlog tussen de sjiitische Houthi-rebellen en het hoofdzakelijk soennitische regime van Jemenitisch president Al-Hadi. Die kreeg daarbij steun van een internationale coalitie onder leiding van Saudi-Arabië. Verder maakten terroristische organisaties zoals Al Quada en IS misbruik van de chaos om delen van het land te veroveren.

Nu, twee jaar later, zit twee derde van de Jemenitische bevolking in humanitaire nood. De aanhoudende gevechten, mensen op de vlucht, tekorten in basisvoorzieningen en de instorting van de economie hebben de situatie nog verergerd. Zeven miljoen mensen lopen risico op ondervoeding.

#Yemen is now facing the worst cholera outbreak in the world https://t.co/XerxbG7M1Y

— OCHA Yemen (@OCHAYemen) 25 juni 2017

Ideale voedingsbodem

Het conflict en de daaruit voortvloeiende humanitaire crisis vormen samen de ideale voedingsbodem voor cholera. Wim Van Damme, onderzoeker aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen, licht toe: ‘Conflicten doen mensen op de vlucht slaan. Ze gaan dan vaak dicht op elkaar leven in primitieve omstandigheden met slechte hygiëne en zonder toegang tot proper drinkwater, ook wel “overcrowding” genoemd. Dit is een perfecte voedingsbodem voor cholera.’

CIJFERS
Bij 200.000 mensen is er een vermoeden van cholera. Dat cijfer stijgt dagelijks met 5000.
Meer dan 1300 mensen zijn al gestorven, waarvan een vierde kinderen.
14,5 miljoen mensen hebben geen toegang tot proper drinkwater en sanitair

Xavier de Radigues, epidemioloog in Jemen voor de Wereldgezondheidsorganisatie, vult aan: ‘Er zijn heel wat bekende factoren zoals oorlog, gebrekkige gezondheidsvoorzieningen, vervuild water, armoede, … Die factoren kennen we, maar we weten nog niet wat net voor die explosieve uitbraak van april gezorgd heeft. Daarvoor hebben we een staal van de eerste en de tweede golf genomen om te vergelijken. Het kan hier bijvoorbeeld gaan om een verandering in de bacterie.’

Lichte afname

‘De voorbije week lijken we een lichte afname op te merken. Het zou dus kunnen dat de piek van de ziekte bereikt is.’

Toch nuanceert Radigues de epidemie ook. ‘De voorbije week lijken we een lichte afname op te merken. Het zou dus kunnen dat de piek van de ziekte bereikt is. Toch kan ik dit niet met zekerheid zeggen: niet alle faciliteiten geven hun data op tijd door en we kunnen ook enkel die mensen in de data opnemen die we zien in gezondheidsinstellingen.’

Ook is het aantal mensen dat sterft aan de ziekte relatief laag, hoewel Radigues ook hier weer benadrukt dat ze zich enkel baseren op cijfers van die mensen die nog toegang hebben tot de gezondheidszorg.

Oplossing

Om een cholera-epidemie in te dijken, zijn er volgens Van Damme twee pistes: ‘Eerst en vooral moeten de zieke patiënten behandeld worden. Je kan de mortaliteit van de ziekte terugbrengen van 20 à 30 % tot 1 % als je mensen goed behandelt met orale rehydratie-middelen, een wateroplossing met suiker en zout.’

Daarnaast moet verdere verspreiding tegengegaan worden. ‘Je moet ervoor zorgen dat de sanitaire voorzieningen verbeteren en dat er voldoende drinkbaar water is door het lokale water te reinigen en te desinfecteren, met chloor bijvoorbeeld.’ Ook vaccins bieden een mogelijke oplossing, maar Van Damme geeft aan dat dit niet vanzelfsprekend is: ‘Er moeten grote hoeveelheden vaccins aanwezig zijn, want naast kinderen, moet je ook alle volwassenen inenten. In conflictgebieden is het ook moeilijk voor mensen om toegang te krijgen tot die vaccins.’

Van Damme benadrukt ook dat het bij cholera heel belangrijk is dat de behandeling snel gebeurt. ‘Cholera is een heel acute ziekte. Als je vandaag geïnfecteerd wordt, kan je morgen hevige diarree krijgen en overmorgen dood zijn. De behandeling moet dus snel gebeuren.’

Als er echter geen wapenstilstand en een duurzame oplossing voor het conflict komt, zal het moeilijk blijven om de ziekte volledig in te dijken. De behandeling van en kennis over cholera kan er wel zijn, of ze kan worden toegepast in nog een ander verhaal. Dat betaamt ook de Radigues: ‘De enige echte oplossing is dat de oorlog stopt. Wat wij doen is slechts een pleister op de wonde.’