COVID-19 slaat hard toe bij inheemse Amazonebewoners

Inheemse volkeren kampten al met structurele problemen op het vlak van discriminatie en toegang tot gezondheidszorg en basisdiensten. De pandemie heeft die nog verergerd, stelt de de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens (IACHR).

Tomas Munita/CIFOR (CC-BY-NC-ND-2.0)

Volgens de IACHR waren er tot 4 augustus 34.598 coronabesmettingen en minstens 1251 doden bij 212 inheemse volkeren in het Amazonegebied. Dat strekt zich uit over Bolivia, Brazilië, Colombia, Ecuador, Guyana, Frans-Guyana, Peru, Suriname en Venezuela.

De leden van de inheemse volken bewaren de voorouderlijke kennis. Wanneer inheemse leiders sterven, maar ook kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen, dan ‘brengt dat het culturele en spirituele erfgoed van deze groepen in gevaar’, stelt de IACHR in een op 17 augustus verspreid communiqué.

Gedecimeerd

Om deze reden vraagt de VN-instantie de landen van het Amazonegebied en de Gran Chaco om ‘een versterkt overheidsbeleid voor de erkenning, versterking, bescherming en garantie van de rechten van inheemse volkeren, zodat de uitoefening van hun participatieve rechten gegarandeerd blijft.’

De Gran Chaco is na het Amazonewoud het grootste bosgebied in Zuid-Amerika en strekt zich uit over Argentinië, Paraguay, Bolivia en Brazilië.

Ook de Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (PAHO) en het kantoor van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Michelle Bachelet, vragen bijzondere aandacht voor de inheemse volkeren. Ze benadrukken dat verschillende gemeenschappen kunnen worden gedecimeerd en zelfs kunnen verdwijnen.

Illegale mijnbouw

Sommige landen blijven ondanks de pandemie milieuvergunningen verlenen voor winnings- en infrastructuurprojecten. Daarbij worden de inheemse gemeenschappen in de betrokken gebieden soms niet geraadpleegd, zegt de IACHR.

Bovendien bedreigen illegale mijnbouw en houtkap en de aanwezigheid van gewapende groepen het voortbestaan van inheemse groepen, enerzijds door het geweld dat ze gebruiken, anderzijds door ziekten zoals COVID die ze verspreiden, aldus de IACHR.

Onvoldoende geïnvesteerd

Inheemse volkeren kampten al met structurele problemen op het vlak van discriminatie en toegang tot gezondheidszorg en basisdiensten. De pandemie heeft die nog verergerd, stelt de IACHR.

‘De lange afstanden en het gebrek aan transportmogelijkheden maken het zeer moeilijk om de verspreiding van de epidemie te volgen en patiënten die complexere medische zorg nodig hebben tijdig te kunnen doorverwijzen’

Dounia Dekhili, coördinator in Brazilië van de humanitaire organisatie Artsen zonder Grenzen (AzG), zegt dat er in het Amazonegebied ‘al jarenlang onvoldoende wordt geïnvesteerd in infrastructuur en middelen voor gezondheid en welzijn.’

‘De lange afstanden en het gebrek aan transportmogelijkheden maken het zeer moeilijk om de verspreiding van de epidemie te volgen en patiënten die complexere medische zorg nodig hebben tijdig te kunnen doorverwijzen’, zegt Dekhili.

Migratie

AzG bemant een ziekenhuis voor COVID-patiënten in Manaus, de hoofdstad van het Braziliaanse Amazonegebied. Vandaaruit stuurt de organisatie teams naar inheemse gemeenschappen in het gebied van de Rio Negro, een noordelijke zijrivier van de Amazone.

De IACHR wijst ook op ‘een gebrek aan medische zorg in stedelijke gebieden voor inheemse mensen die hun baan hebben verloren en niet kunnen terugkeren naar hun gemeenschappen.’

Ze vraagt tot slot dat er een aangepast beleid komt voor ‘inheemse mensen die zijn gemigreerd of hun toevlucht hebben gezocht in naburige landen.’ Dit is onder meer het geval bij honderden leden van het inheemse Warao-volk. Die wonen in de Orinoco-rivierdelta in het noordoosten van Venezuela maar zijn nu naar het noorden van Brazilië getrokken.