Cubanen ontmoedigd door almaar sputterende economie

Manzanillo, Granma, Cuba. “ De toestand van de economie is de grote uitdaging voor 2019”, gaf voormalig president Raúl Castro toe tijdens de viering.

Martin Cathrae (CC BY-SA 2.0)

Cuba begon het nieuwe jaar met gemengde gevoelens. Enerzijds zijn de Cubanen hoopvol over de stijl van de nieuwe president, anderzijds raken ze ontmoedigd omdat de economie maar geen verbetering brengt in hun leven.

“We zijn moe”, zegt een 65-jarige universiteitsprofessor die liever anoniem getuigt. “De tijd verstrijkt en de welvaart komt niet.”

“Maar ik denk dat (president Miguel) Díaz-Canel zijn werk goed doet. Men ziet dat hij de problemen kent, dat hij ministers en andere leiders op televisie verantwoording doet afleggen voor hun werk en dat hij het debat en de voortdurende dialoog met de bevolking aanmoedigt. Mensen waarderen die manier van regeren.”

Impact op dagelijks leven

Cuba vierde op 1 januari de zestigste verjaardag van de Cubaanse Revolutie voor het eerst op de begraafplaats Santa Ifigenia, in de oostelijke stad Santiago de Cuba. Daar bevinden zich de resten van Fidel Castro (1926-2016), de leider van revolutie.

“De mensen verwachten een economische reactie die een impact heeft op hun dagelijks leven.”

Voormalig president Raúl Castro (2008 -2018), die nog altijd eerste secretaris van de Communistische Partij van Cuba is, gaf tijdens de viering toe dat “de toestand van de economie” de grote uitdaging is voor 2019. Zijn opvolger Díaz-Canel beaamde dat: “De mensen verwachten een economische reactie die een impact heeft op hun dagelijks leven”.

Hervormingen

De nieuwe president heeft als prioritaire taken het referendum over de nieuwe grondwet, volgende maand, en de voortzetting van de hervormingen die in 2011 zijn goedgekeurd.

Raúl Castro maakte van de viering vorige week gebruik om zijn steun uit te spreken voor Díaz-Canel. “Zonder overhaast te oordelen kan ik u zeggen dat het proces van de overdracht van de belangrijkste verantwoordelijkheden aan de nieuwe generaties goed verloopt, zeer goed zelfs, zonder problemen of verrassingen, en we zijn ervan overtuigd dat dit zo zal blijven.”

Tot de grootste economische uitdagingen behoren de tegenvallende opbrengsten uit export, toerisme en suikerproductie, waarvan de oogst amper één miljoen ton bedroeg.

Club van Parijs

Daarbovenop kwam de impact van langdurige droogte, gevolgd door orkaan Irma, die in 2017 voor 13 miljard dollar schade veroorzaakte en ook de economie in 2018 beïnvloedde.

In 2015 slaagde Castro erin de schuld met de Club van Parijs, die kredietverstrekkende landen groepeert, te herstructureren. Volgens onafhankelijke gespecialiseerde media werd 8,5 van de 11,1 miljard dollar die het tot 1986 niet meer had terugbetaald, kwijtgescholden.

De rest van de buitenlandse schuld werd geherstructureerd tot 2033, waardoor Cuba 40 miljoen dollar moest betalen in 2016 en 60 miljoen in 2017.

Terugbetaling moeilijk

Als gevolg van het Amerikaanse embargo, dat onder de regering van Donald Trump is geïntensiveerd, verstrekt de regering niet meer informatie over dit onderwerp.

Maar tijdens de laatste zitting van het parlement werd voortdurend verwezen naar financiële spanningen die de economische problemen verergeren. Dat doet vrezen dat Cuba moeilijkheden ondervindt om de derde schijf van zijn heronderhandelde schuld te betalen.

De Cubaanse economie eindigde 2018 met een bescheiden groei van 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Voor dit jaar wordt een toename van slechts 1,5 procent verwacht, te weinig om het ontwikkelingsniveau te bereiken dat nodig is “om te voldoen aan de steeds toenemende behoeften van de bevolking”, zegt de overheid.

Tekort aan brood

De afgelopen maanden waren er onder meer problemen met het openbaar vervoer, was er een tekort aan brood door een gebrek aan bloem, waren er technische problemen in de fabrieken, en daalde het aanbod van eieren aanzienlijk.

Naar schatting 80 procent van de voedingsproducten in Cuba wordt geïmporteerd.

De overheid beschermt de Cubanen tegen prijsstijgingen via subsidies voor basisproducten zoals vlees, melk, koffie, suiker, brood, rijst, granen, eieren en brandstoffen. Maar die subsidies dekken niet de behoeften voor de hele maand. Gezinnen moeten daarom producten bijkopen, aan normale marktprijzen.

Amerikaans embargo

In de VS waarschuwen analisten ondertussen dat Trump zijn beleid ten aanzien van Cuba nog verder kan verscherpen. Een van de opties die hij overweegt is de activering van artikel 3 van de wet-Helms-Burton uit 1996, die het embargo tegen Cuba versterkte.

De activering van dat artikel, die al 22 jaar bevroren is, stelt Amerikaanse burgers van Cubaanse origine in staat voor een rechtbank in de VS (niet-Amerikaanse) bedrijven te vervolgen die voordeel halen uit eigendommen in Cuba die vóór de Cubaanse Revolutie hun eigendom waren.