De kwetsbaarheid vergroot door de crisis

Op de tweede dag van de Millenniumtop bleek dat de economische terugval ten gevolge van de financiële crisis ongekende gevolgen heeft. De Wereldbank neemt aan dat in 2010 door de voedsel- en economische crisis 64 miljoen mensen ten extra in extreme armoede terechtkwamen.

Meer honger, meer armoede,  “maar we halen de Millenniumnorm”

Ook het VN rapport over de Millenniumdoelstellingen stelt onomwonden dat de financiële crisis het behalen van de verschillende doelstellingen ernstig in gevaar brengt.
 ‘We hebben weinig concrete cijfers over hoe de financiële crisis het behalen van de doelstellingen beïnvloedt,’ zegt Francesca Perucci, hoofd Statistische Planning en Onderzoek van de VN. ‘We gebruiken daarom voorspellingen op basis van  het aantal mensen dat in extreme armoede leeft.’
Perucci nuanceert de harde taal van het Millenniumrapport. Ondanks de financiële crisis wordt de eerste Millenniumdoelstelling – het reduceren van armoede – in 2015 waarschijnlijk toch gehaald.
‘In absolute cijfers is het aantal armen het voorbije jaar duidelijk gestegen, maar in relatieve cijfers neemt het aantal armen wel af.  Rekening houdend met de bevolkingsgroei, wordt de Millenniumnorm procentueel wel gehaald.

Onzeker werk voor een karig loon

Het duidelijkste effect van de financiële crisis ziet de VN op de arbeidsmarkt. Dalende grondstofprijzen en een verminderde vraag naar export schroefden  handel en investeringen in ontwikkelingslanden drastisch terug. Dat tanend economisch klimaat ging gepaard met een groot banenverlies.
‘Een duidelijk effect van de economische crisis is dat meer mensen terechtkwamen in kwetsbare werkomgevingen. Voor de crisis was net op vlak van dit probleem veel vooruitgang geboekt,’ legt Perucci uit.
Volgens de VN is tot tachtig procent van de bevolking in sommige ontwikkelingslanden in de informele sector tewerkgesteld. Velen werken er voor een karig loon in onzekere en erbarmelijke werkomstandigheden.. Alarmerend is bovendien dat het aantal mensen met een baan die toch onder de armoedegrens leven, eveneens opmerkelijk is gestegen.
Enkel jobs creëren zal niet volstaan om de gevolgen van de crisis te keren.  Die trof immers voornamelijk de meeste kwetsbare lagen van de bevolking in ontwikkelingslanden. Net zij zijn moeilijk te bereiken met nieuwe ontwikkelingsinitiatieven.

Ontwikkelingshulp in 2010 ver onder de Gleneagles-doelstelling

‘Ontwikkelingssamenwerking werkt niet zonder geld,’ zegt Perucci nog. Ook daar wringt sinds 2009 het schoentje. Verschillende donors kozen, omwille van budgetbeperkingen, ervoor hun ontwikkelingsbijdrage terug te schroeven, vooral in hulp aan Afrika. Zo kondigde Spaans premier Zapatero gisteren in New York nog aan dat hij niet anders kan dan bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking.
De hoeveelheid ontwikkelingshulp ligt in 2010 ver onder wat op de top van Gleneagles in 2005 werd beloofd. ‘De nood die verschillende donorlanden voelen om te bezuinigen kan druk zetten op de beschikbare middelen precies op het moment dat beloftes rond hulp na 2010 moeten worden vastgelegd,’ schrijft de VN in haar Millenniumrapport.
‘Veel landen die zich in het verleden aan hun engagement hielden, doen dat nu nog steeds,’ aldus Perucci. ‘Diegenen die voordien snel afhaakten, doen dat nu ook.’
De meeste landen houden zich volgens de VN dus aan hun engagement. Toch betekent dit niet noodzakelijk veel goeds voor de hoeveelheid ontwikkelingshulp. ‘Ontwikkelingshulp wordt uitgedrukt in percentages van het nationale BBP. Als het algemeen budget van een land daalt, daalt natuurlijk ook het budget voor ontwikkelingssamenwerking,’ zegt Perucci.
België zag zich niet genoodzaakt te besparen op ontwikkelingshulp. In 2010 halen we volgens het budget 0,7 procent van het bruto binnenlands product aan ontwikkelingssamenwerking . Minister van Ontwikkelingssamenwerking Charles Michel lanceerde dinsdag in New York bovendien samen met Frankrijk en Japan een oproep om nieuwe mogelijkheden voor de financiering van ontwikkelingssamenwerking te bekijken (zie link). Zo zou een internationale bankentaks elk jaar 40 miljard dollar extra voor ontwikkelingsprojecten moeten opleveren. ‘Dit plan is eenvoudigweg een vorm van solidariteit,’ zei Michel in New York.