Drones zijn in opmars in de Aziatische landbouw: vloek of zegen voor kleine boeren?

Sayan Thongthep, 52, stelt zijn landbouwdrone op om pesticide te sproeien in een rijstboerderij in Ban Yai, Thailand.

© Thomson Reuters Foundation/Rina Chandran

Manit Boonkhiew zag als kind zijn grootouders op hun rijstboerderij bij Bangkok nog ploegen met waterbuffels en oogsten met de hand. Zijn ouders schakelden over op tractoren en dorsmachines, zelf gebruikt hij nu een razendsnelle drone om zijn veld te besproeien.

Manit kweekt rijst, orchideeën en fruitbomen op ongeveer 16 hectare grond in Ban Mai. Hij maakt deel uit van een coöperatie die onlangs een drone heeft aangeschaft in het kader van een Thais overheidsprogramma om de landbouw te digitaliseren.

Drones om zaden te planten en pesticiden en meststoffen te sproeien worden er steeds populairder. Thailand worstelt al jaren met een arbeidstekort in de landbouw, en door de pandemie nam dat alleen maar toe.

‘Arbeid is de grootste uitdaging voor ons - werkkrachten zijn moeilijk te vinden en duur’, zegt Manit.

Smartphones, robots en drones

‘Met de drone besparen we niet alleen geld op arbeid, we kunnen ook nauwkeuriger te werk gaan. Het is sneller en veiliger, omdat we niet worden blootgesteld aan de chemicaliën, en het kan ons helpen om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering, zoals minder regen’, zegt hij.

De Ban Mai-gemeenschap maakt deel uit van een bredere transformatie van de landbouw in Azië-Pacific. Kunstmatige intelligentie (AI) en big data worden er steeds meer ingeschakeld in combinatie met smartphones, robots en drones om landbouwtechnieken te verbeteren en oogsten en inkomens te verhogen.

De zogenaamde agrotechnologie brengt ook risico’s met zich mee, van banenverlies tot sociale ongelijkheid.

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN wordt de trend naar op data gebaseerde precisielandbouw en andere digitale hulpmiddelen gedreven door demografische veranderingen, technologische vooruitgang en klimaatverandering.

‘Zulke oplossingen helpen boeren meer te produceren met minder water, land, grondstoffen, energie en arbeid, terwijl ze de biodiversiteit beschermen en de CO2-uitstoot verminderen’, stelde de FAO deze week nog op een regionale conferentie over digitalisering in de landbouw. ‘Boeren kunnen de oogst optimaliseren, grote kostenbesparingen realiseren, hun efficiëntie verbeteren en hun winsten opkrikken.’

Landbouwer Manit Boonkhiew wordt geflankeerd door plaatselijke ambtenaren terwijl zij een landbouwdrone tonen die hij heeft ontvangen in het kader van een overheidsregeling om de landbouw te digitaliseren in Ban Yai, Thailand.

© Thomson Reuters Foundation/Rina Chandran

Jobs en toegankelijkheid

Maar de zogenaamde agrotechnologie brengt ook risico’s met zich mee, van banenverlies tot sociale ongelijkheid en zorgen over het beheer van de gegevens. De technologieën kunnen duur en moeilijk te gebruiken zijn en daardoor minder toegankelijk, voor bijvoorbeeld vrouwen of oudere boeren, zeggen experts.

‘In India zijn er veel dringendere zorgen waar de regering aandacht aan zou moeten besteden’, zegt Nachiket Udupa van de Alliance for Sustainable and Holistic Agriculture. ‘We hebben massale boerenprotesten gezien in India over kwesties als de minimumprijs en gebrek aan steun van de overheid. Drones zijn niet het grootste probleem voor boeren.’

Kleine schaal

Wereldwijd heeft de opkomst van cloudcomputing en AI-technologieën het gebruik van big data in tal van toepassingen in de landbouw populair gemaakt - van irrigatiesystemen tot software die gegevens over bodem, weer en gewasopbrengsten vastleggen en analyseren.

Azië-Pacific is een van de snelst groeiende markten voor digitale landbouwinstrumenten, fintech-oplossingen en blockchain-technologie om de oorsprong van voedsel te traceren.

‘De beperkte grondoppervlakte van kleine boeren in Azië leent zich niet voor veel mechanisatie of digitalisering.’

Maar kleine boeren in Azië gebruiken voornamelijk enkel goedkope tools zoals digitale bodemtestkits en app- of tekstgebaseerde services voor weersvoorspellingen vanwege de hoge kosten, lacunes in vaardigheden en knelpunten in de regelgeving, aldus de FAO.

In India is de gemiddelde oppervlakte van een grondbezit minder dan 2 hectare. Dat leent zich niet voor veel mechanisatie of digitalisering, wat voor de meeste boeren ook veel te duur is, zegt Udupa.

In India maken zo’n 20 miljoen boeren gebruik van technologische hulp, een fractie van de bijna 500 miljoen boeren in het land, zegt M. Haridas, mede-oprichter van DataVal Analytics. Het bedrijf heeft een op AI gebaseerde mobiele app ontwikkeld die realtime analyse van gewassen uitvoert.

Een landbouwdrone sproeit pesticide over de velden van een rijstboerderij in Ban Yai, Thailand.

© Thomson Reuters Foundation/Rina Chandran

Democratischer?

‘Data kunnen de landbouw democratischer maken’, zegt hij. ‘Ook voor kleine boeren kunnen AI en machine learning nuttig zijn om de opbrengst en het rendement te verbeteren. De grootste hinderpalen zijn het gebrek aan apparaten, gebrek aan internetconnectiviteit en gebrek aan opleiding.’

Om de internetconnectiviteit op het platteland te verbeteren, heeft de FAO de handen in elkaar geslagen met technologiebedrijven zoals Microsoft en IBM op duizend locaties over de hele wereld, waaronder Nepal, Bangladesh, Fiji, Indonesië, Papoea-Nieuw-Guinea en Vietnam.

De regio Azië-Pacific is volgens de FAO de snelst groeiende markt voor landbouwdrones.

‘Het doel is om technologie te gebruiken om landbouw, voeding, gezondheid en welzijn van burgers, met name de plattelandsbevolking, te verbeteren’, zegt Sridhar Dharmapuri, voedselveiligheids- en voedingsfunctionaris bij FAO. Hij merkt op dat dit uitermate cruciaal is na de verstoringen in het voedselsysteem door covid-19.

‘Naarmate 4G-diensten uitbreiden en 5G-diensten worden uitgerold, dalen de kosten van smartphones en data steeds sneller. Dat vergroot dan weer de acceptatie van digitale tools, ook door kleine boeren en familiebedrijven, waardoor verdere integratie mogelijk wordt’, voegt hij eraan toe.

Onbetaalbaar

Ondanks hindernissen op het gebied van regelgeving en versnippering in het grondgebruik, is de regio Azië-Pacific volgens de FAO de snelst groeiende markt voor landbouwdrones. Die trend wordt aangedreven door een grote hoeveelheid lokale aanbieders, wat de prijzen drukt, terwijl de arbeidskosten in stijgende lijn zijn.

Overheden in de regio gebruiken drones, samen met satellietbeelden, voor weersvoorspellingen, rampenbeheer en oogstverzekeringen, evenals voor het monitoren en in kaart brengen van gewassen die strategisch zijn voor de voedselzekerheid, voornamelijk rijst.

In India moeten zogenaamde kisan-drones, of boerendrones, worden gebruikt voor het beoordelen van gewasschade en het digitaliseren van registers van eigendomsrechten. Hierdoor worden vrouwen en grondwerkers uitgesloten die doorgaans niet in zulke registers worden genoemd, zegt Udupa.

‘De registratie van grondeigendommen is een puinhoop in India, en het gebruik van drones zal dat probleem niet oplossen’, zegt hij. ‘Drones worden grotendeels gepusht als een middel voor meer mechanisatie, omdat de perceptie bestaat dat landbouwarbeid relatief duur wordt. Maar voor de meeste kleine boeren zijn deze technologieën gewoon onbetaalbaar.’

Landbouwers Manit Boonkhiew en Sayan Thongthep stellen een landbouwdrone op in een rijstkwekerij in Ban Yai, Thailand.

© Thomson Reuters Foundation/Rina Chandran

Jongeren aantrekken

In Thailand heeft het staatsbureau voor de bevordering van de digitale economie sinds 2020 individuele boeren een subsidie van 10.000 baht (280 euro) gegeven voor agrotechnologie, terwijl landbouwcoöperaties een subsidie van 300.000 baht krijgen.

In Ban Mai zit een feloranje landbouwdrone met een capaciteit van 10 liter van het agentschap in een zwarte doos, wachtend om te worden gebruikt zodra sommige boeren een vergunning krijgen om het te bedienen.

In de tussentijd heeft de gemeenschap een drone gehuurd van een van haar leden, die met zijn spaargeld een drone van 30 liter heeft gekocht nadat hij voortdurend te kampen had met een tekort aan arbeidskrachten op zijn rijstboerderij.

‘Veel mensen huren mij in om hun boerderijen te besproeien, omdat ze zien hoe efficiënt en kosteneffectief het is’, zegt Sayan Thongthep. ‘Ik ga mijn dochter ook trainen om de drone te bedienen - het is een goede manier om jongeren geïnteresseerd te krijgen in landbouw.’

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation.