Droogte in één generatie met 29 procent toegenomen

Adelaide Maphangane staat naast een leeg watergat in het district Mabalane, Mozambique. Veel mensen komen naar dit gebied om naar water te graven, maar vertrekken vaak met lege handen. De gaten die ze graven om bij het water te komen, worden iedere dag dieper.

Aurélie Marrier d’Unienville / IFRC / Flickr (CC BY-NC-ND 2.0)

‘De mensheid staat op een kruispunt’ als het gaat om het beheersen van de droogte, stelt een nieuw rapport van de UNCCD, het Desertificatieverdrag van de Verenigde Naties om verwoestijning te bestrijden. Het rapport draagt de titel ‘Droogte in cijfers 2022’ en roept op om van droogte wereldwijd een topprioriteit te maken.

Meer dan 2,3 miljard mensen hebben te maken met waterstress.

‘De feiten en cijfers van deze publicatie wijzen allemaal in dezelfde richting: droogte zal meer voorkomen, langer duren en de gevolgen ervan zullen ingrijpender zijn voor zowel de mens als het milieu’, zei Ibrahim Thiaw, secretaris van de UNCCD bij de lancering van het rapport woensdag, tijdens de 15e conferentie van de UNCCD in Ivoorkust.

Call-to-action

De tekst leest als een call-to-action want sinds het jaar 2000 is het aantal en de duur van droogteperiodes met 29 procent gestegen. En door de klimaatverandering zal dat risico nog toenemen. Zo zullen de komende decennia wereldwijd 129 landen vaker te maken krijgen met ernstige droogte door het veranderende klimaat, 23 landen door toedoen van de bevolkingsgroei en 38 landen door een combinatie van deze twee factoren.

Tenzij het tij wordt gekeerd zullen binnen acht jaar naar schatting 700 miljoen mensen willen verhuizen om de droogte te ontvluchten.

Volgens de cijfers in het rapport was droogte tussen 1970 en 2019 verantwoordelijk voor 15 procent van de milieurampen en eiste het fenomeen ongeveer 650.000 doden. De slachtoffers vielen voornamelijk (maar niet enkel) in ontwikkelingslanden.

Tussen 1998 en 2017 veroorzaakte droogte wereldwijd economische verliezen ter waarde van ongeveer 124 miljard dollar. In 2022 blijkt dat meer dan 2,3 miljard mensen te maken hebben met waterstress en dat bijna 160 miljoen kinderen worden blootgesteld aan ernstige en langdurige periodes van droogte.

Afrika ergst getroffen

Ernstige droogte komt vooral voor op het Afrikaanse continent. In de afgelopen honderd jaar had 44 procent van de droogterampen plaats in Afrikaanse landen. Meer recent is het vooral Afrika ten zuiden van de Sahara dat het ergst wordt getroffen.

Maar tijdens de afgelopen eeuw heeft ook Europa te maken gekregen met 45 ernstige droogtes met in totaal voor 27,8 miljard dollar aan economische verliezen. Vandaag krijgt ongeveer 15 procent van het Europese land te maken met droogtestress en 17 procent van de Europeanen wordt daardoor getroffen.

Tenzij het tij wordt gekeerd zullen binnen acht jaar naar schatting 700 miljoen mensen willen verhuizen om de droogte te ontvluchten. Tegen 2050 zal ongeveer drie vierde van de wereldbevolking regelmatig te maken krijgen met de gevolgen van waterschaarste.

Oplossingen

‘Daarom staan we dus op een kruispunt’, zei Thiaw. ‘We moeten naar oplossingen kijken in plaats van te blijven doordoen met onze verwoestende acties en te geloven dat kleine veranderingen hier en daar, een systematisch falen zou kunnen oplossen.’

Gelukkig bestaan er maatregelen die het tij kunnen keren. ‘Een van de beste oplossingen is landherstel’, stelt Thiaw. ‘Dat kan veel van de onderliggende factoren die verantwoordelijk zijn voor de slecht werkende waterkringloop en het verlies van bodemvruchtbaarheid aanpakken.’ Verder moeten we volgens hem onze landschappen beter bouwen en herbouwen, waarbij we de natuur zoveel mogelijk nabootsen.

Het rapport is hoopvol nieuwe en toekomstige technologieën, die het onder meer mogelijk maken om meer te investeren in gezonde ondergrond, aan monitoring te doen via satellietbeelden en artificiële intelligentie, en meer aan duurzame landbouw te doen (lees: meer voedselopbrengst bij een verminderd watergebruik).

Plantaardig dieet

Verder is het volgens de auteurs belangrijk om onze relatie met voeding te herbekijken, verspilling aan te pakken maar ook om te durven doordenken over een vermindering of zelfs een algehele stop van de consumptie van dieren, ten voordele van een plantaardig dieet dat veel minder water kost.

Het Desertificatieverdrag van de Verenigde Naties om verwoestijning te bestrijden trad in 1996 in werking. Momenteel vindt in Abidjan in Ivoorkust nog tot 20 mei de 15e conferentie plaats van de UNCCD. De cijfers en data in het rapport zijn er ter ondersteuning van de onderhandelaars die tegen volgende vrijdag een eindconclusie moeten formuleren.

Van de 196 lidstaten die zijn aangesloten bij het Desertificatieverdrag, hebben volgens het rapport 128 leden laten weten dat ze de conclusies volledig onderschrijven en bereid zijn om neutraliteit van landdegradatie in hun land na te streven.