‘Duurzame groei in arme landen? Kies voor het spoor’

De regionale trein in de Senegalese hoofdstad Dakar.

Pamgueye / CC BY-SA 4.0 DEED

Lage-inkomenslanden willen economisch vooruit en een goede infrastructuur, zoals een degelijk transportsysteem, is daarvoor noodzakelijk. De groei van deze landen zal ook de mondiale CO2-uitstoot verhogen, stellen mobiliteitsexperts. In een paper die ze naar aanleiding van de huidige klimaattop lanceren, tonen ze het enorme potentieel van het spoor voor duurzame groei en energie-efficiëntie.

Onze infrastructuur is nog steeds grotendeels afhankelijk van fossiele brandstoffen. De transportsector is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van de wereldwijde CO2-uitstoot, en 75% daarvan is enkel afkomstig van het wegvervoer. Transport is met andere woorden een dorstige sector, met een verbruik van 40% van alle olie die in de wereld wordt geproduceerd.

Om de transitie naar een wereld met minder uitstoot van broeikasgassen te verwezenlijken, wordt vooral gekeken naar het aanpakken van emissies in landen die zwaar vervuilen. Het overstappen op elektrische mobiliteit en het bevorderen van vervoer via het spoor - een van de meest energie-efficiënte manieren van transport - zijn dan logische stappen om te nemen, zegt Marcelo Blumenfeld, assistent-hoogleraar Transportsystemen aan de Universiteit van Birmingham.

‘Onze inspanningen zijn echter voorbijgegaan aan de rol van duurzame transportinfrastructuur in lage en middeninkomenslanden’, zegt hij.

Duurzame ontwikkeling, duurzaam transport

Volgens Blumenfeld groeit de vraag naar transport ook in arme landen, en daar houden we maar beter vandaag al rekening mee, zegt hij. ‘De helft van de wereldbevolking woont in een laag of middeninkomensland, en studies tonen aan dat een groei van de economie in deze landen met 1%, overeenkomt met een stijging van 0,4% van de CO2-uitstoot.’

‘Het ontkoppelen van ontwikkeling en CO2-uitstoot in arme landen is een zaak die ons allemaal aanbelangt.’

‘Als de transportsector in deze landen dezelfde hoeveelheid CO2 per hoofd van de bevolking zou uitstoten als in de rijke landen, dan zou de wereldwijde uitstoot door vervoer meer dan verdubbelen. Dit zou betekenen dat er jaarlijks 8,5 miljard ton CO2 extra wordt uitgestoten, of een toename van de totale mondiale emissie met 16%’, zegt Blumenfeld. ‘Het ontkoppelen van ontwikkeling en CO2-uitstoot in arme landen is dus een zaak die ons allemaal aanbelangt.’

Investeringen

In een pas uitgebrachte paper, naar aanleiding van de klimaattop in Dubai (COP28), tonen wetenschappers van het Birmingham Centrum voor Spoorwegonderzoek, samen met partners zoals de Internationale Spoorwegunie en spoorwegfabrikant Alstom, het belang aan van investeringen in het spoornet in lage en middeninkomenslanden.

De studie benadrukt het belang van klimaatactie en ziet een essentiële rol weggelegd voor spoorweginfrastructuur bij het stimuleren van duurzame ontwikkeling in deze landen. Uit het onderzoek blijkt dat een uitbreiding van het spoor met 192.000 kilometer tegen 2050, 1,8 gigaton CO2-uitstoot kan worden vermeden.

Als voorbeeld van een succesvolle omwenteling halen de onderzoekers Senegal aan. ‘Dakar is de eerste stad in Centraal-Afrika die wordt uitgerust met een regionale trein, gefinancierd door meerdere ontwikkelingsinstellingen. Sinds 2021 kunnen 36 miljoen passagiers van en naar de hoofdstad reizen’, zegt Andrew DeLeone, voorzitter van Alstom Afrika, Midden-Oosten en Centraal-Azië. Dit project zal over een levensduur van veertig jaar tot 340.000 ton CO2 reduceren en creëert bovendien ook 75.000 banen.