Ecologische winst van coronajaar alweer uitgewist

Door het kortetermijndenken van beleidsmakers in de drang naar economisch herstel is de wereldwijde ecologische voetafdruk dit jaar al 6,6 procent gestegen in vergelijking met vorig jaar

Avany Sathyajith / Pixabay (CC0)

Vandaag, 29 juli, is “Earth Overshoot Day”, de dag van het jaar waarop we als mensheid alle hulpbronnen hebben opgebruikt waar we eigenlijk een volledig jaar mee zouden moeten toekomen. De dag valt vier weken vroeger dan vorig jaar. Maakten we tijdens het coronajaar 2020 een bescheiden ecologische winst, dan is die dus alweer uitgewist.

Met onze huidige levenswijze overschrijdt de menselijke consumptie de draagkracht van de aarde op 29 juli. Dat betekent dat we vanaf vandaag de natuurlijke rijkdom van de toekomstige generaties opsouperen. Concreet kappen we de rest van het jaar bijvoorbeeld meer bomen dan er kunnen bijgroeien, vangen we meer vis dan de populatie aankan en stoten we meer broeikasgassen uit dan de natuur kan opnemen.

Willen we dit volhouden hebben we 1,7 aardes nodig om te overleven. Sinds het begin van de jaren zeventig is die wanverhouding steeds groter geworden, al gaat de verhoging de laatste 10 jaar minder snel.

Terugval

Alleen al in Brazilië, waar het grootste deel van het Amazonewoud zich bevindt, ging ongeveer 1,1 miljoen hectare regenwoud verloren.

Dat het opnieuw op dezelfde datum valt als twee jaar geleden is echter een zorgwekkende trend. Dat betekent dat de verkleining van onze gezamenlijke ecologische voetafdruk tijdens coronajaar 2020 is al volledig is uitgewist. Vorig jaar viel de zogeheten Earth Overshoot Day maar liefst vier weken later, op 22 augustus.

Volgens het Wereldnatuurfonds (WWF) is de terugval voornamelijk te wijten aan een afname van de ‘wereldwijde biocapaciteit van bossen’ als gevolg van de toenemende ontbossing in het Amazonegebied. Alleen al in Brazilië, waar het grootste deel van het Amazonewoud zich bevindt, ging ongeveer 1,1 miljoen hectare regenwoud verloren aan illegaal landbouwgebied.

Daarnaast is de uitstoot van broeikasgassen, ondanks een kortstondige scherpe daling als gevolg van de pandemie, nog steeds op een niveau dat de planetaire limieten zwaar overschrijdt. Door het kortetermijndenken van beleidsmakers in de drang naar economisch herstel is de wereldwijde ecologische voetafdruk dit jaar al 6,6 procent gestegen in vergelijking met vorig jaar, volgens berekeningen van de Amerikaanse ngo Global Footprint Network.

Meest urgente maatregel

Het leven boven de planetaire stand heeft natuurlijk gevolgen. Het WWF wijst op een toename van extreme hittegolven en droogtes, zware stormen en overstromingen. Die leiden tot onder meer mislukte oogsten, klimaatvluchtelingen en ecosystemen die hun veerkracht verliezen.

‘We moeten dringend onze voetafdruk terug brengen naar een niveau dat de planeet aankan.’

De meest urgente maatregel om scheefgetrokken ecologische verhouding recht te trekken is volgens de natuurorganisatie een hervorming van ons voedselsysteem. Door onder meer onze nood aan soja voor dierenvoeding (vooral kippen, varkens en melkkoeien), palmolie, koffie en cacao is Europa immers ‘s werelds tweede grootste importeur van producten uit ontboste gebieden.

‘Vandaag hebben we 1,7 maal de capaciteit van onze aarde nodig om onze manier van leven te onderhouden. Ook onze Belgische voetafdruk blijft bij de hoogste van de wereld’, zegt Julie Vandenberghe, van WWF-België. ‘De klimaatverandering en de biodiversiteitscrisis zijn daar het gevolg van. We moeten dringend onze voetafdruk terug brengen naar een niveau dat de planeet aankan. De kost om dat te doen is vele malen kleiner dan wanneer we de ecologische crisis helemaal laten ontsporen. We zullen er bovendien een gezondere en veerkrachtige wereld voor terugkrijgen met meer natuur.’