'Economische groei is niet genoeg voor Latijns-Amerika’

‘Verontrustend’, noemt Faieta de recente cijfers van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en het Caraïbische Gebied (CEPAL). Tussen 2013 en 2014 belandden 3 miljoen mensen in de regio in armoede. Gezien de verwachte economische groei voor dit jaar van 1,3 procent schat het UNDP dat in 2015 meer dan 1,5 miljoen mensen in armoede zullen belanden.

‘Deze mensen behoren wellicht tot de bijna 200 miljoen kwetsbaren in de regio: mensen die niet arm zijn maar ook niet tot de middenklasse behoren die leeft van 10 tot 50 dollar per dag’, zegt Faieta. ‘Hun inkomens bevinden zich net boven de armoedegrens, maar ze zijn nog steeds vatbaar voor een terugval zodra zich een crisis aandient.’

Volgens haar is er een duidelijk patroon te zien: wat bepalend is voor het te boven komen van armoede (kwaliteitsonderwijs en werk), verschilt van wat een terugval naar armoede voorkomt (het bestaan van sociale vangnetten en voldoende huishoudgeld).

‘Deze kloof suggereert dat alleen economische groei niet voldoende is om veerkracht op te bouwen of externe schokken aan te kunnen, zoals de financiële crisis of natuurrampen. We moeten investeren in de vaardigheden en competenties van de armen en kwetsbaren. Een taak die jaren kan duren, en in veel gevallen zelfs een hele generatie.’

Uitsluiting

Het UNDP maakte een simulatie van wat er gebeurt als de regio tussen 2017 en 2020 even snel groeit als in de afgelopen tien jaar, namelijk met 3,9 procent per jaar. Uit de berekeningen bleek dat er dan minder mensen in Latijns-Amerika en het Caraïbische gebied van armoede bevrijd worden dan in de tien jaar daarvoor.

Terwijl tussen 2003 en 2012 jaarlijks gemiddeld 6,5 miljoen mensen in de regio aan armoede ontsnapten, zouden dat er in de periode tussen 2017 en 2020 slechts 2,6 miljoen zijn (door meer dan 4 dollar per dag te verdienen).

‘Het is duidelijk dat meer van hetzelfde in termen van groei – en publiek beleid – niet langer ook meer van hetzelfde in termen van armoede- en ongelijkheidsbestrijding betekent. Daar zijn twee redenen voor: de eenvoudige bronnen van inkomensgroei verminderen en de fiscale middelen, cruciaal voor het uitbreiden van sociale vangnetten, krimpen.’

De uitdaging voor de toekomst ligt volgens haar in het aanpakken van uitsluiting, discriminatie en historische ongelijkheden die niet alleen door inkomen worden verklaard. ‘Fundamenteel is vooruitgang een multidimensionaal concept dat meer omvat dan leven met meer of minder dan 10 dollar per dag. Welzijn betekent meer dan inkomen, niet een consumentistische standaard van wat een “goed leven” moet inhouden.’

Uitsluiting, discriminatie en historische ongelijkheid zullen centrale elementen zijn in het volgende Human Development Report voor Latijns-Amerika en het Caraïbische Gebied dat nu in voorbereiding is. ‘Daarin zullen ook beleidsaanbevelingen worden gedaan die beleidsmakers helpen een agenda op te stellen die niet alleen focust op groeiherstel en structurele aanpassing, maar ook definieert wat vooruitgang, ontwikkeling en sociale verandering inhoudt in een regio met grote ongelijkheid en een opkomende, maar kwetsbare middenklasse’, zegt Faieta.