Een op veertien Afrikaanse vrouwen sterft tijdens zwangerschap

“Van alle zwangere moeders ter wereld is de situatie van de Afrikaanse het slechtst”, zegt de Nigeriaanse mensenrechten- en gezondheidsonderzoeker Ebenezer Durojaye. “Gemiddeld sterft een op veertien Afrikaanse vrouwen tijdens de zwangerschap of de arbeid.”

In Sierra Leone zijn de overlevingskansen nog slechter. “Hier heeft een vrouw een op acht kansen om te sterven tijdens zwangerschap en arbeid”, zegt hij. “In landen als Singapore is het risico op moedersterfte een op drieduizend. De situatie in Afrika is een regelrechte nachtmerrie en een enorme tragedie.”

Niet verbeterd

Durojaye is deze week een van de sprekers op het negentiende wereldcongres van de Internationale Federatie voor Gynaecologie (FIGO) in het Zuid-Afrikaanse Kaapstad.

Sommige Afrikaanse landen hebben de laatste jaren vooruitgang geboekt maar de situatie blijft zeer ernstig, zegt ook FIGO-voorzitter Dorothy Shaw. “Jammer genoeg moeten we zeggen dat de algemene situatie voor moedersterfte niet verbeterd is in Afrika ten zuiden van de Sahara. Van de 529.000 moeders die jaarlijks wereldwijd sterven tijdens de zwangerschap en arbeid leeft de helft in Afrika ten zuiden van de Sahara.”

Volgens de Milleniumdoelstellingen van de Verenigde Naties moet de moedersterfte tegen de 2015 met drie kwart gedaald zijn. Volgens recente cijfers voor Afrika ten zuiden van de Sahara is het aantal daar met nauwelijks 0,1 procent gedaald van 1990 tot 2005.

Tekort

Er zijn talrijke oorzaken voor de hoge moedersterfte in Afrika, onder meer een tekort aan gynaecologische diensten en aan geschoold personeel.

Ethiopië, een land met 80 miljoen inwoners, telt bijvoorbeeld slechts 133 gynaecologen, 147 chirurgen, 569 vroedvrouwen en 5000 verpleegsters. “Vier procent van de ziekenhuizen kan een keizersnede uitvoeren, twee procent kan bloedtransfusies doen”, zegt Muna Abdullah van het VN-Bevolkingsfonds (UNFPA). De meeste ziekenhuizen en klinieken bevinden zich bovendien in de steden, terwijl de meeste mensen op het platteland leven. “Deze vormen van ongelijkheid zijn een enorme schending van de mensenrechten.”

Volgens FIGO-voorzitter Dorothy Shaw is er een gebrek aan politieke wil om voldoende middelen vrij te maken voor gezondheidszorg voor zwangere vrouwen. “Veel regeringen beloven beter te doen maar deze beloftes zijn nog steeds niet in acties en geld omgezet. Zolang dat niet gebeurt, zullen de statistieken niet verbeteren.”

Discriminatie

Volgens Daisy Mafubelu van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is discriminatie een andere belangrijke oorzaak. “In grote delen van Afrika hebben vrouwen een lagere status dan mannen. In Nigeria bijvoorbeeld moet een vrouw toestemming vragen aan haar partner om naar een ziekenhuis te gaan om een kind ter wereld te brengen. Veel vrouwen blijven daarom weg van de klinieken en ziekenhuizen.”

“Als mannen massaal zouden sterven, zou de regering dan ook met de armen gekruist zitten zoals ze nu doet?”, zegt Durojaye. “Ik denk het niet.”