Egyptische tuktuk-chauffeurs vrezen vergroening van het transport

Een tuktuk op de markt in Esna, 50 km ten zuiden van Luxor, Egypte. De vele tuktukchauffeurs vrezen dat de transitie naar duurzamere vervoersmodi hen duur zullen komen te staan.

Mohamed Hozyen / Wikimedia (CC BY-SA 3.0)

Ahmed Samir zigzagt met z’n tuktuk handig door het drukke verkeer in Caïro. Hij verdient zijn schaarse loon met het rondrijden van Egyptenaren van de ene kant naar de andere kant van de grootstad, die meer dan twintig miljoen inwoners telt.

‘Ik heb geen andere baan en tuktuks zijn het enige vervoermiddel voor veel mensen.’

Maar die dagelijkse bezigheid kan tot een abrupt einde komen als de regering haar de ambitieuze plannen uitvoert om de straten van Caïro te vergroenen.

In de aanloop naar de klimaattop — Egypte is het gastland van de COP27 — heeft de overheid aangekondigd dat het komaf wil maken met de brandstofverslindende tuktuks en wil inzetten op andere vormen van openbaar vervoer die meer milieuvriendelijk zijn.

Stad als een labyrint

De chauffeurs vrezen dat die inspanningen hen duur zullen komen te staan.

‘Ik heb geen andere baan en tuktuks zijn het enige vervoermiddel voor veel mensen’, zegt Samir (21). Hij verdient zo’n 150 Egyptische pond (8,35 euro) per dag.

Afgelopen november heeft het ministerie van Financiën aangekondigd dat het de import van wisselstukken voor tuktuks zal verbieden – een eerste stap om miljoenen chauffeurs ertoe te bewegen om over te schakelen op minivans, die op aardgas rijden.

‘Hoe zou iemand als ik zo’n minivan kunnen betalen? Dit is gewoon absurd’

Veel chauffeurs maken zich zorgen dat ze niet zullen slagen voor de tests die nodig zijn om zo’n voertuig te mogen besturen, of ze niet de middelen hebben om er een aan te kopen – ook al geeft de overheid voordelige leningen.

Bovendien vinden veel chauffeurs dat de oude stad, die wat weg heeft van een labyrint, niet geschikt is om er met moderne voertuigen te rijden. ‘Hoe kan zo’n minivan door die smalle steegjes geraken? Dit betekent sowieso een verlies van banen en een verlies aan transport voor velen van ons’, zegt Samir.

Een andere chauffeur is Hisham Ali (54). Hij vreest voor zijn inkomsten als de overheid doorzet met de plannen. ‘Hoe zou iemand als ik zo’n minivan kunnen betalen? Dit is gewoon absurd’, zegt Ali.

Driewielers

Tuktuks kwamen ongeveer zestien jaar geleden voor het eerst in het Egyptische straatbeeld. In 2015 reden er al zes miljoen rond. Er zijn weinig beperkende regels om ze te mogen besturen en aan te schaffen. De meeste tuktuks zijn ook niet geregistreerd. Zo waren er volgens het Egyptische bureau voor statistiek in 2017 maar 125.275 tuktuks officieel geregistreerd, slechts 4 daarvan in Caïro.

De tuktuks vervangen is slechts een onderdeel van een breder programma om het transportsysteem van Egypte te moderniseren.

De open driewielers zijn een efficiënte en goedkope manier om door het drukke verkeer van Caïro te navigeren, maar de vele ongelukken waarbij ze zijn betrokken, deden al eerder stemmen opgaan voor een verbod.

De tuktuks vervangen is slechts een onderdeel van een breder programma om het transportsysteem van Egypte te moderniseren, waarbij de vele privéauto’s en ook de benzineslurpende bussen worden beperkt om plaats te maken voor nieuwe, groenere opties.

Gezien de omvang en de ambitie van deze make-over verwacht het kabinet dat tuktuks nog steeds in het straatbeeld zullen opduiken tot minstens 2027.

De totale transporthervorming zou pas tegen 2030 een feit moeten zijn.

Uitstoot verminderen

De bedoeling is om tot 250.000 voertuigen ouder dan twintig jaar in te ruilen voor nieuwe auto’s op aardgas. Dit zou de uitstoot van CO2 moeten verminderen. De autoriteiten willen zich daarvoor richten op busjes, taxi’s en zelfs private wagens en hebben daar subsidies tot 1,2 miljard pond (67 miljoen euro) voor over.

Om de nieuwe auto’s te kunnen betalen, krijgen de Egyptenaren leningen aangeboden met een rente van 3 procent, af te betalen over een periode tot tien jaar.

Voor geregistreerde tuktukchauffeurs voorziet de overheid in een inzameling en beoordeling, en een omruiling naar een schonere minivan tegen een goedkope lening, zegt Ahmed Abdel Razek, woordvoerder van de overheid voor dit vergroeningsproject.

‘Afhankelijk van hun economische status worden tuktukchauffeurs gefaciliteerd tegen mooie voorwaarden’, zegt hij.

Inclusief proces

Volgens Yomna El Hamaki, professor economie aan de universiteit Ain Shams, is meer onderzoek nodig om van dit plan een succes te maken. ‘Vooraleer de beslissing wordt genomen, zouden relevante partijen, waaronder de chauffeurs zelf, betrokken moeten worden’, zegt ze.

‘De overheid moet beter onderzoeken wie er allemaal verliest door deze beslissing.’

‘De overheid moet er ook rekening mee houden dat tuktuks vaak het vervoer zijn voor mensen uit de sloppenwijken. Verder zou er eerst nog een grondige studie moeten gebeuren naar de impact van deze hervorming op werknemers en bedrijfseigenaren die afhankelijk zijn van deze vervoerswijze voor hun eigen handel’, zegt Hamaki.

Mecanicien Mohamed Ibrahim is het daar roerend mee eens. Een ban op de tuktuks betekent ook dat er voor heel wat mecaniciens geen werk meer zal zijn. ‘De overheid moet beter onderzoeken wie er allemaal verliest door deze beslissing, en eventueel compensatieregelingen voor die mensen uitwerken.’

Ook sommige pendelaars zijn ongerust over de berichten van de ban op tuktuks. Nagwa Sayed neemt bijvoorbeeld dagelijks een tuktuk. Het alternatief is een dure taxirit van 20 pond. ‘Nu betaal ik slechts 5 pond voor het ritje met de tuktuk. Als die wegvallen, zal er voor mij niets anders opzitten dan de lange afstand te wandelen.’

Vergroening

Het dilemma illustreert het gevecht voor veel overheden die hun economie willen vergroenen – zonder mensen uit te sluiten.

Hassan Aboelnga, onderzoeker klimaatverandering en duurzame ontwikkeling aan de Technische Universiteit van Keulen, zegt dat tuktuks zowel zwarte koolstof als CO2 uitstoten.

‘Een verbod is een goede beslissing als Egypte de klimaatverandering wil bestrijden en de CO2-uitstoot wil verminderen, maar het zal een negatieve sociale impact hebben op alle betrokkenen’, zegt hij.

Aboelnga stelt eerder voor dat de regering de bestaande tuktuks zou behouden en nieuwe tuktuks die worden aangedreven door aardgas of hernieuwbare energie zou subsidiëren, in navolging van de hervorming die India al in 1998 maakte.

‘Het besluit om tuktuks te vervangen moet gepaard gaan met beleid en met beloningen’, zegt hij.

Dit stuk is eerder verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation.