Enorme keverplaag wordt Canadese bossen fataal

De kever is nauwelijks groter dan een rijstkorrel, maar betekent een catastrofe voor miljoenen hectaren woud in het westen van Canada. De larven van de Dendroctonus ponderosae vreten zich een weg onder de schors van de boom en leggen de toevoer van water en voedingsstoffen stil. Dat is nu al bijna de helft van de bomen in de provincie British Columbia fataal geworden. Het Canadese ministerie van Bosbeheer schat dat er al minstens 620 miljoen kubieke meter hout verloren is gegaan, te vergelijken met vijftien miljoen vrachtwagens vol hout.
De ravage is echter niet alleen een ramp voor het lokale milieu. De miljarden bomen die van onschatbare waarde zijn om CO2 uit de atmosfeer te halen, worden na het afsterven immers zelf een bron van het broeikasgas. Volgens Werner Kurz, wetenschapper voor het Canadese ministerie van Bosbeheer zorgen de afstervende bomen tegen 2020 voor evenveel broeikasgassen als de totale uitstoot van de Canadese transportsector over een periode van vijf jaar.

Ongewoon grote epidemie

Het is niet de eerste keer dat Canada te maken krijgt wordt met de keversoort, maar deze plaag is tien keer erger als de voorgaande en de grootste die ooit in Noord-Amerika is opgetekend.
Deskundigen zijn het erover eens dat de kever welig tiert dankzij twee elementen: brandbestrijding en de klimaatverandering. De bestrijding van bosbranden in het belang van de houtkapindustrie zorgt ervoor dat er meer bomen groeien dan er in natuurlijke omstandigheden zouden zijn, en de ongewoon hete, droge zomers en milde winters hebben ervoor gezorgd dat de kevers zich snel kunnen vermenigvuldigen.
Volgens de onderzoekers wordt de kever normaal getemperd door de ijskoude Canadese winters. Een temperatuur van -40 graden Celsius of een plotse koudegolf in de herfst of lente zouden voldoende zijn om de epidemie een halt toe te roepen, maar de zachte winters vand e voorbije jaren hebben ervoor gezorgd dat maar 10 procent van de kevers stierf, tegenover de normale 80 procent.

Economie

De kever brengt ook de lokale economie in de problemen. Houtbedrijven moeten duizenden arbeiders ontslaan, fabrieken zijn gesloten en de overheid heeft het moeilijk om de crisis het hoofd te bieden. Gevreesd wordt nu dat de kever ook op de naburige provincie Alberta zijn oog laten vallen heeft, en er wordt hard gezocht naar plannen om die expansie een halt toe te roepen.
Eerder is al gebleken dat de kever ook eitjes legt in de struikden, een verwant van de pijnboom, en zowel houthakbedrijven als milieubeschermers vrezen dat de kever op die manier naar het oosten zal uitbreiden. Als dat gebeurt, zijn nog eens miljarden bomen in gevaar.
In British Columbia wordt inmiddels alles in het werk gesteld om het hout van de afgestorven bomen zoveel mogelijk te recupereren en de getroffen gebieden zo snel mogelijk te herbebossen. Maar het is een ongelijke strijd. Het overheidsprogramma “Bossen voor morgen” slaagt er in om jaarlijks zo’n tienduizend hectare bos aan te planten, maar aan dat tempo zou het 1.500 jaar duren om het aangetaste gebied terug te winnen.

Inventief gebruik

Intussen heeft de overvloed aan dood hout al tot nieuwe toepassingen geleid. Steeds meer aannemers in Canada werken met het gerecupereerde hout voor het de kans krijgt te beginnen rotten. Zo is ook het ovale dak van het Schaatsstadion voor de Olympische winterspelen in 2010 volledig uit “pine beetle”-hout gemaakt.
Een onderzoekster aan de Universiteit van British Columbia ontdekte bovendien dat het hout een prima ingrediënt voor beton vormt op basis van cement, water en houtschilfers. “Cement is normaal niet compatibel met organische materialen zoals hout, maar om een onbekende reden blijft het wel kleven aan pijnboomschilfers”, vertelt Sorin Pasca. “De mix is zelfs nog sterker als de boom gedood is… of ‘verbeterd’, in dit geval, door de pine beetle.”