Meer dan zeshonderd hoogwaardigheidsbekleders zijn vandaag, zondag 2 september, aanwezig op de staatsbegrafenis van de eerste minister Meles Zenawi (57) in Addis Abeba. Sinds de officiële aankondiging van zijn overlijden dertien dagen geleden, verkeert het hele land in een ongeziene staat van rouw.
Meskel Square is de Ethiopische versie van het Rode Plein in China of het Egyptische Tahrir-plein. Van politieke opstanden over religieuze festivals tot militaire parades vonden er in het verleden plaats. Vandaag siert een gigantisch billboard met de foto van de pas overleden Meles Zenawi het plein. De hele week vormde het plein dé plek voor jong en oud om samen te rouwen, met fakkeltochten op donderdag en vrijdag als hoogtepunt.
Yes We Can
De impact van de rouwende massa op het dagelijkse leven in de Ethiopische hoofdstad is groot. Een stoet van in het zwart gehulde inwoners trok dagelijks richting het presidentiële paleis om een laatste groet te brengen aan de geliefde leider. Het anders al zo chaotische verkeer in Addis Abeba was nog meer in de war door spontane marsen. Café-uitbaters zagen hun omzet dalen aangezien talrijke stedelingen de voorkeur gaven aan het bijwonen van een steunbetuiging in plaats van een kopje koffie te drinken.
Tegelijkertijd ontstaat er een nieuwe business: talrijke schoenpoetsers verkopen foto’s en allerlei gadgets met Meles’ foto. De slogan “Yes We Can” staat geprint op talrijke foto’s. “Meles is net zo groot als de Amerikaanse president Barak Obama. Niet alleen hier in Ethiopië was onze eerste minister geliefd, heel Afrika rouwt met ons mee”, klinkt het op straat.
De (enige) drie staatszenders zenden geen ander nieuws meer uit op televisie. Foto’s van de leider die 21 jaar aan de macht was, worden afgewisseld met getuigenissen van rouwende inwoners en reacties uit binnen- en buitenland.
Ook buiten de hoofdstad is het verdriet groot. In Aksum, een stad in het noorden van Ethiopië dichtbij Meles’ geboorteplek Adwa, waren het voornamelijk jongeren die de straat op trokken nadat het nieuws bekend raakte. “In ons hart blijft Meles voortbestaan”, scandeerden ze luidkeels.
“Meles is net zo groot als de Amerikaanse president Barak Obama. Niet alleen hier in Ethiopië was onze eerste minister geliefd, heel Afrika rouwt met ons mee”, klinkt het op straat.
Nochtans kwam de dood van Meles Zenawi niet helemaal onverwacht. Maandenlang was hij niet meer in de openbaarheid verschenen en de geruchtenmolen over zijn gezondheid was al een tijdje aan de gang. Zijn toestand werd hevig bediscussieerd op de sociale netwerksite Facebook. Hij werd eerder al een paar keer dood verklaard. Enkele weken geleden waren er nog twee visies zichtbaar op het internet: zij die hun bezorgdheid uitte en zij die hem dood wensten. Opvallend: na de aankondiging van zijn overlijden vielen de laatste stemmen weg. Het internet stroomde vol met steunbetuigingen.
Nationale held
De herdenking voor Meles Zenawi is de eerste staatsbegrafenis in tachtig jaar in Ethiopië. “Toen de laatste keizer Haile Selassie stierf, was de bevolking ook erg aangedaan, maar het nieuwe communistische regime onder leiding van Mengistu onderdrukte deze gevoelens en liet geen publieke begrafenis toe”, getuigt een 78-jarige man in de krant The Reporter. Meles’ opvolger Hailermariam Desalegn, is immers de eerste in de moderne geschiedenis van Ethiopië die de post van eerste minister op een vreedzame manier overneemt.
De begrafenis wordt goed afgeschermd en enkel genodigden kunnen de viering in de Holy Trinity Church bijwonen. In deze kathedraal werden leiders als Haile Selassie en de patriarchen van de Ethiopische Orthodoxe kerk begraven. Meles vult zo het lijstje van nationale helden aan.
Hoe laat de viering van start gaat en wat er exact op het programma staat, is onbekend voor het grote publiek. “Transparant communiceren, is nu eenmaal niet de regering haar sterkste eigenschap”, zegt Astu een leerkracht uit Addis Abeba.