Europa keurt baanbrekende zorgplichtwet voor bedrijven goed

Een textielfabriek in Indonesië. De Europese zorgplichtwet zal grote ondernemingen verplichten om voorzorgsmaatregelen te nemen tegen mensenrechtenschendingen, sociale wantoestanden en milieuschade in hun internationale toeleveringsketens.

Unsplash / Rio Lecatompessy

Het Europees Parlement heeft gisteren het licht op groen gezet voor een wet die bindende zorg verplicht voor de werknemers en het milieu in de volledige waardeketen van grote bedrijven die op ons grondgebied actief zijn. De wet werd gestemd op de elfde verjaardag van de ramp in een kledingfabriek in Bangladesh waarbij meer dan duizend mensen het leven lieten.

Precies elf jaar na de tragische ineenstorting van het Rana Plaza-gebouw in Bangladesh heeft het Europees Parlement gisteren (woensdag) de Corporate Sustainability Due Diligence-richtlijn (CSDDD) goedgekeurd. Bij de ramp op 24 april 2013 kwamen 1138 kledingarbeiders om het leven; meer dan 2000 anderen raakten gewond.

Baanbrekend

De Europese zorgplichtwet zal grote ondernemingen verplichten om voorzorgsmaatregelen te nemen tegen mensenrechtenschendingen, sociale wantoestanden en milieuschade in hun internationale toeleveringsketens. De richtlijn regelt ook de aansprakelijkheid van bedrijven en wil slachtoffers van misbruik, zowel binnen als buiten de EU, een betere toegang tot rechtspraak en herstel geven.

Solidariteitskoepel 11.11.11 noemt de wet een baanbrekende eerste stap om wereldwijde waardeketens vrij te maken van mensenrechtenschendingen, uitbuiting van werknemers en milieuschade. ‘De wet maakt de Europese Unie tot de grootste markt met een bindende zorgplicht voor grote bedrijven die er actief zijn.’

Ook Human Rights Watch is opgetogen en spreekt over ‘een stap voorwaarts’ op vlak van de verantwoordelijkheid die bedrijven nemen inzake mensenrechten en het milieu in hun mondiale toeleveringsketens.

Johannes Blankenbach van het Business & Human Rights Resource Centre spreekt over een van de belangrijkste regelgevende innovaties voor de bescherming van mensenrechten en het milieu binnen het bedrijfsleven. ‘De richtlijn zal de macht van de rijke markten van de EU gebruiken om actie tegen flagrante uitbuiting van werknemers en tegen vervuiling te versterken en aan te dringen op klimaatactie van bedrijven die wereldwijd actief zijn of handel drijven in Europa’, zegt hij.

Volgens Blankenbach anticiperen bedrijfsleiders overal ter wereld al op deze nieuwe normen en veranderende bedrijfsmodellen, omdat de regelgeving de aandacht vestigt op betere zorg voor mens en milieu.

Duurzame bedrijfsvoering

De wet werd gisteren gestemd in het Europees Parlement, terwijl er eigenlijk eind vorig jaar al een politiek akkoord over de tekst werd bereikt. Vlak voor de eindmeet kwamen enkele lidstaten er echter op terug en werd de richtlijn afgezwakt. Enkel de allergrootste bedrijven zullen onder de nieuwe verplichtingen vallen.

‘Ondanks haar tekortkomingen is deze zorgplichtwet een mijlpaal.’

‘Doorheen de afgelopen jaren riepen duizenden burgers op tot duidelijke regels voor meer verantwoorde bedrijfsvoering’, zegt Marc Maes van 11.11.11. Ook in het bedrijfsleven kent de richtlijn volgens hem brede steun. ‘Het Europees parlement gaf daar gehoor aan’, zegt hij.

Hij denkt dat de eerdere afzwakkingen de impact van de wet op onder meer de straffeloosheid van bedrijven enigszins beperken, maar ziet in de nieuwe regelgeving toch ook een keerpunt richting een duurzamere bedrijfsvoering.

‘Ondanks haar tekortkomingen is deze zorgplichtwet een mijlpaal in de strijd om de negatieve impact van bedrijfsactiviteiten op mensenrechten, arbeidsrechten en milieu te erkennen en daadwerkelijk aan te pakken’, vult Sarah Vaes van Oxfam aan. ‘De lidstaten moeten nu hun eerdere goedkeuring nog formeel bekrachtigen. We verwachten dat ze geen tijd verliezen en dit zo snel mogelijk doen.’