Europese commissie verzet zich tegen goedkope aidsremmers in Thailand

Thailand heeft sinds vorig jaar dwanglicenties uitgegeven voor verscheidene gepatenteerde aidsremmers. Geneesmiddelenproducenten krijgen daarmee de toelating het beschermde medicijn te kopiëren. Daardoor kan het veel goedkoper worden aangeboden. Sinds 2001 laat de Wereldhandelsorganisatie die praktijk toe in ontwikkelingslanden die met epidemieën kampen.
In de brief die Mandelson op 10 juli aan de Thaise handelsminister Krirk-krai Jirapaet schreef en die IPS onder ogen kreeg, neemt Mandelson aanstoot aan de Thaise waarschuwing dat farmaceutische bedrijven die zaken willen doen in Thailand, hun geneesmiddelen beter niet meer dan 5 procent duurder maken dan de generische variant.
“Deze aanpak zal het systeem van patenten ondergraven en daarmee ook innovatie en de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen op de helling zetten”, schrijft Mandelson. De aanpak kan ook leiden tot “het isolement van Thailand in de internationale investeringsgemeenschap op het vlak van biotechnologie.”
Mandelson onderstreept dat hij het principe steunt dat ontwikkelingslanden bij de bestrijding van een gezondheidscrisis intellectuele eigendomsrechten naar de achtergrond mogen schuiven. Maar dat “lijkt geen systematisch beleid te rechtvaardigen om dwanglicenties te gebruiken, telkens wanneer geneesmiddelen een bepaalde prijs overschrijden.”
De Europese commissaris roept de Thaise regering op directe gesprekken aan te knopen met de bedrijven die de patenten op de geneesmiddelen in kwestie in handen hebben, eerder dan ermee te dreigen die rechten meteen buiten werking te stellen.
Minister Krirk-krai Jirapaet antwoordde al dat zowel de Wereldhandelsorganisatie als de Thaise patentenwet uit 1991 de Thaise overheid toelaten dwanglicenties te gebruiken zonder voorafgaand overleg met de patenthouders.
Ook in het Europees Parlement (EP) zal de brief van Mandelson waarschijnlijk in slechte aarde vallen. Het comité Buitenlandse Handel van het EP buigt zich in september over een akkoord van de Wereldhandelsorganisatie dat arme landen zonder eigen productiecapaciteit zou toelaten goedkope kopieën van gepatenteerde geneesmiddelen in te voeren. De Europese Commissie wil dat het parlement de tekst goedkeurt. Maar het comité gelooft dat de regeling de begunstigde landen zoveel voorwaarden oplegt, dat ze nauwelijks dreigt ingeroepen te worden. De regeling werd al in 2003 uitgewerkt, maar tot hiertoe heeft alleen Rwanda de Wereldhandelsorganisatie laten weten er gebruik van te willen maken.
Carl Schlyter, die voor de Zweedse Groenen in het Europees Parlement zit, noemt de brief van Mandelson “contraproductief”. Volgens hem stuurt de Europese Commissie erop aan dat alleen de allerarmste landen gebruik zouden maken van dwanglicenties.
In Thailand leven 600.000 mensen die met HIV besmet zijn, het virus dat aids veroorzaakt. De laatste decennia zijn er al 300.000 Thai aan aids gestorven. Een langdurige behandeling met aidsremmers is naar Thaise normen peperduur.
Vorig jaar in november gaf de Thaise overheid de producenten van generische geneesmiddelen de toelating het patent op Efavirenz naast zich neer te leggen, een aidsremmer van het Amerikaanse Merck Sharp and Dohme. Dit jaar moesten de patenten op Kaletra, een aidsremmer van het eveneens Amerikaanse Abbott, eraan geloven.
Thailand wil ook een goedkope Indiase versie van Plavix importeren, een bloedverdunner van het Franse Sanofi-Aventis die bij hartkwalen wordt ingezet. Plavix kost in Thailand 70 baht (1,5 euro) per pil. Thailand hoopt die prijs terug te dringen tot één bath (2 eurocent).