Extreem-rechts in Centraal-Europa mobiliseert tegen Roma
Zoltán Dujisin
30 december 2008
Nu de economische situatie in Centraal-Europa moeilijker wordt en het extremisme groeit, worden de Roma steeds vaker het doelwit. Zowel in Hongarije als in Tsjechië zijn paramilitaire groepen opgericht die geweld prediken tegen de minderheid.
Hoewel de anti-Roma vooroordelen al langer aanwezig zijn in Centraal-Europese landen, is tot nog toe geen enkele politieke macht erin geslaagd om daar politieke vruchten van de plukken. Nu lijken extreme elementen zich echter te groeperen buiten de politiek. “Het zigeunerthema creëert niet zozeer een politieke kloof”, zegt de Hongaarse antropoloog Gergo Pulay. “Het is een alledaags iets voor zowel links als rechts, en extremisten proberen dat gevoel uit te buiten om macht te verwerven.”
In Hongarije is bijvoorbeeld in augustus 2007 de “Hongaarse Garde” opgericht, een quasi-paramilitaire groep waarvan de leden fysieke training krijgen en de gelofte afleggen om de “Hongaarse tradities en bevolking te beschermen”. In oktober van dat jaar volgden de Tsjechen met een eigen “Nationale Garde” van zo’n tweeduizend leden.
Tikkende tijdbom
Alles elementen zijn voorradig voor een spiraal van geweld: de extremisten beschuldigen de politie ervan dat ze hun eigen burgers niet voldoende beschermen tegen “zigeunercriminaliteit”, terwijl de Roma dreigen hun eigen milities op te richten om zich te beschermen.
Vorige maand werden bij een granaataanval op een Roma-woning twee volwassen gedood en twee kinderen gewond. De Hongaarse politie kreeg daarop veel kritiek omdat ze de piste van een racistische aanval uitsloot nog voor het onderzoek begon. Die verklaring werd later ingetrokken.
Ook in Tsjechië loopt het aantal confrontaties tussen extremistische groepen en de Roma snel op. Een aanval van leden van de extreemrechtse Arbeiderspartij op een Roma-dorp draaide er uit op een regelrechte veldslag tussen de Roma, de aanvallers en de politie. De aanvallers genieten veel steun bij de oudere inwoners van de streek, en hebben al nieuwe acties aangekondigd.
In Tsjechië maken de Roma 6 procent van de bevolking uit. Ze leven in zo’n driehonderd getto’s, waar ze door de overheid geplaatst zijn na het opbreken van hun woonwagenkampen maar waardoor hun integratie in de samenleving bemoeilijkt wordt. In hun nieuwe omgeving worden ze vaak wantrouwend bekeken door de lokale bevolking. Dat wantrouwen wordt vaak nog gevoed door de openlijke anti-Roma uitspraken van Tsjechische politici, die vaak ook erg mild reageren op incidenten van racisme tegen de Roma.