Finnen de gelukkigste? ‘Onderzoek meet vooral rijkdom en status, maar geluk is breder dan dat’

Finland is al voor de zevende keer op rij het gelukkigste land van de wereld.

Joakim Honkasalo / Unsplash

Stel de vraag waar mensen zichzelf zien staan op de geluksladder en je krijgt als resultaat een overzicht van landen waar mensen zich het meest gelukkig voelen. Nieuw onderzoek aan de universiteit van Lund in Zweden suggereert echter dat de meting die aan de basis ligt van het fameuze World Happiness Report misschien niet de hele waarheid over geluk vertelt.

U kent het wel, het moment van het jaar waarop het nieuwste World Happiness Report uitkomt en een land wordt uitgeroepen tot ‘gelukkigste land ter wereld’. Dit jaar was die eer, voor de zevende keer op rij, weggelegd voor Finland. Het Zweedse onderzoek toont echter aan dat de vraagstelling mensen vooral zou doen nadenken over rijkdom en status. En is dat het enige dat telt om geluk te meten?

De Cantril Ladder

Het gebruik van eenzelfde vraag om geluk over tijd en culturen heen te meten, lijkt de meest eenvoudige en eerlijke manier om de resultaten op wereldschaal te vergelijken. Die vraag staat centraal in het World Happiness Report en noemen we de Cantril Ladder:

Stel jezelf een ladder voor met treden genummerd van 0 onderaan tot 10 bovenaan. De bovenste trede van de ladder staat voor het best mogelijke leven voor jou. De onderste trede staat voor het slechtst mogelijke leven voor jou. Op welke trede van de ladder sta jij volgens jou op dit moment?

Onderzoek bij 1500 volwassenen in het Verenigd Koninkrijk heeft nu bekeken hoe mensen die vraag eigenlijk interpreteren. En uit de resultaten blijkt dat de ladder-vraag mensen vooral aanzet om na te denken over zaken als rijkdom en macht. Maar dat is misschien niet echt hoe de meesten van ons geluk en welzijn zouden definiëren.

Bredere invulling van geluk

‘Het risico is dat we een enge vorm van geluk meten, in plaats van een meer bredere invulling van het begrip’, zegt August Nilsson, de eerste auteur van het rapport in het vakblad Nature.

‘De mate van geluk en hoe iemand geluk definieert kan niet worden bepaald door een onderzoeker, maar enkel door mensen zelf.’

Toen de onderzoekers de ladder-vraag aanpasten, bijvoorbeeld door ‘het best mogelijke leven’ te vervangen door ‘het meest harmonieuze leven’, veranderden de resultaten. Het bleek dat de respondenten dan minder dachten aan macht, status en rijkdom.

Ook eerder onderzoek heeft aangetoond dat de Cantril Ladder in hogere mate het inkomensniveau en de sociale status van mensen weerspiegelt en minder andere welzijnsindicatoren reflecteert. Het huidige onderzoek voegt meer bewijs toe dat de standaardvraag om geluk te meten in de toekomst misschien toch wat kan worden aangevuld.

Wat geluk is, bepaal je zelf

‘Onze studie werd alleen uitgevoerd in het VK, dus natuurlijk zouden we moeten uitbreiden naar andere landen, gezien de wereldwijde aard van dit onderwerp’, zegt Nilsson. ‘Onze resultaten geven echter wel aan dat we geluk en welzijn niet noodzakelijkerwijs meten op een manier die overeenkomt met hoe we deze begrippen in ons leven definiëren’, zegt hij.

‘Dit verdient verder onderzoek. Het is bijzonder relevant om goed te begrijpen hoe mensen geluksvragen interpreteren, want de mate van geluk en hoe iemand geluk definieert kan niet worden bepaald door een onderzoeker, maar enkel door mensen zelf.’