Focus op plasticvervuiling in zee maskeert ruimer afvalprobleem

Afval dat ‘lekt’ naar aquatische ecosystemen is een groot probleem voor zowel de biodiversiteit als de menselijke gezondheid. We weten inmiddels dat plastic afval in alle grote oceaanbekkens, op stranden, in rivieren, meren en zelfs in afgelegen omgevingen zoals de Noordpool en Antarctica achterblijft.

‘We moeten dringend werk maken van betere afvalbeheersystemen in deze gebieden.’

Terwijl eerdere studies zich hebben gericht op een raming van de specifieke plasticuitstoot in de oceanen, heeft geen enkel onderzoek de afvallekkage in aquatische milieus uitgebreid bestudeerd vanuit het perspectief van afvalbeheer.

Onderzoekers van het International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA) in Oostenrijk gebruikten dat oogpunt om hotspots van lekkage van huishoudafval in kaart te brengen en bepaalden welke rivieren, meren en kustgebieden een bijzonder risico lopen. Ze publiceerden de resultaten onlangs in het vakblad Nature Communications. 

‘Onze studie toont aan dat het grootste deel van de lekkage van vast huishoudelijk afval - alledaagse voorwerpen die door mensen worden weggegooid - in aquatische milieus plaatsvindt in Afrika, China, India en Zuid-Azië’, verklaart hoofdauteur Adriana Gomez Sanabria, die werkt bij de onderzoeksgroep Vervuilingsbeheer van het Energie-, Klimaat- en Milieuprogramma van IIASA.

‘We moeten dringend werk maken van betere afvalbeheersystemen in deze gebieden’, legt ze uit.

Papieren bekers

De focus op afzonderlijke afvalstromen kan onbedoelde gevolgen hebben. Sinds plastic bekers voor eenmalig gebruik vaker worden vervangen door papieren bekers, is bijvoorbeeld de hoeveelheid papierafval toegenomen. Daarom is het cruciaal om doelen te stellen die meerdere afvalstromen tegelijkertijd aanpakken, schrijven de auteurs.

Ook stippen ze het belang aan van universele afvalinzameling als primaire strategie om afvallekkage naar terrestrische en aquatische milieus te voorkomen, zelfs in een scenario waarin de totale afvalproductie afneemt.

‘Onze analyse bewijst dat er dringend nood is aan een gestandaardiseerd kader om afvalproductie, -samenstelling en -stromen te monitoren. Dat moet ons helpen om de effectiviteit van acties te volgen, waaronder politieke, economische en technologische maatregelen die gericht zijn op het verminderen van afval en het verbeteren van afvalsystemen’, zegt medeauteur Florian Lindl.

De studie helpt ons te begrijpen hoe afvalsystemen een belangrijke rol spelen bij het aanpakken van verschillende milieueffecten. Door de interactie tussen afvalbeheer en afvallekkage te onderzoeken, kunnen betere strategieën worden bepaald om vervuiling in zeeën en waterlopen te verminderen en ecosystemen beter te beschermen. Dat is cruciaal voor het beleid en andere duurzame praktijken die de ecologische voetafdruk van onze consumptie moeten verkleinen.

‘Afvalbeheersystemen moeten in de eerste plaats de menselijke gezondheid en het milieu beschermen. Als veroorzakers van de afvalcrisis moeten we onze verantwoordelijkheid nemen door ons gedrag te veranderen en onze consumptie te verminderen’, besluit Gomez Sanabria.