Gebrek aan groen maakt Oegandese hoofdstad ‘gevaarlijk’ warm

De Oost-Afrikaanse miljoenenstad Kampala is een van de snelst groeiende steden ter wereld. Die uitbreiding gebeurt vooral horizontaal, door de vorming van informele nederzettingen of sloppenwijken. Temperaturen zijn er hoog, net als de luchtvochtigheid door de ligging aan het Victoriameer, het tweede grootste zoetwatermeer ter wereld. Die combinatie leidt vaak tot het overschrijden van gevaarlijke drempels in gevoelstemperatuur.

Vebjorl / Wikimedia (CC BY-SA 4.0)

Voor de studie, waaraan doctoraal onderzoeker Jonas Van de Walle van de KULeuven meewerkte, werd de hitte in Kampala onder de loep genomen. De Oost-Afrikaanse miljoenenstad is een van de snelst groeiende steden ter wereld. Die uitbreiding gebeurt vooral horizontaal, door de vorming van informele nederzettingen of sloppenwijken.

Temperaturen zijn er hoog, net als de luchtvochtigheid door de ligging aan het Victoriameer, het tweede grootste zoetwatermeer ter wereld. Die combinatie leidt vaak tot het overschrijden van gevaarlijke drempels in gevoelstemperatuur, met alle gezondheidsrisico’s van dien.

Opvallend in het onderzoek is dat sommige locaties binnen en buiten de stad vrijwel gespaard blijven, terwijl de hitte op andere locaties net heel hard toeslaat. Duidelijke hotspots blijken daarbij de dichtbebouwde sloppenwijken van de stad, net waar de overgrote meerderheid van de mensen woont.

Ongecontroleerde groei

Volgens de studie is dit stedelijk hitte-eilandeffect ook aangetoond voor andere steden in Afrika ten zuiden van de Sahara die, net als het Oegandese Kampala, een snelle bevolkingsgroei en een ongecontroleerde verstedelijking ervaren.

Hittestress ontstaat als gevolg van extreme hitte en luchtvochtigheid. Uit eerder Amerikaans onderzoek blijkt dat het fenomeen 1,2 miljard mensen kan treffen tegen 2100.

Vergroening

In snelgroeiende steden zoals Kampala blijken vandaag vooral zaken als de schaarse aanwezigheid van groene gebieden, de verhoogde afgifte van antropogene warmte en de opgesloten warmte in ‘straatcanyons’, straten met dichtbebouwde structuren, tot hittestress te leiden.

De afwezigheid van vegetatie in de sloppenwijken blijkt daarbij de belangrijkste oorzaak van de extreme en plaatselijke hitte.

De onderzoekers concluderen dat om hittestress te verminderen, stedelijke vergroening moet worden overwogen in stedenbouwkundige strategieën, en dat actieplannen voor stedelijke hitte rekening moeten houden met de grote variaties die er binnen de stedelijke hittestress te vinden zijn.