Georgisch wetsvoorstel viseert LGBTQ+: ‘Als deze wet erdoor komt, moeten we vertrekken’

De quote is van Tamar Jakeli, LGBTQ+-activist en directeur van de Tbilisi Pride in Georgië. De waarschuwing van Jakeli klinkt grimmig, maar andere LGBTQ+’ers in het land zijn het roerend met haar eens.

We spraken Jakeli eerder deze maand, kort nadat de regeringspartij Georgische Droom een wetsvoorstel in het parlement had ingediend dat onder andere bijeenkomsten van LGBTQ+ wil verbieden. Ook huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht, gendertransitie en adoptie van kinderen door koppels van hetzelfde geslacht zou aan banden worden gelegd.

De wet viseert ook de zogeheten 'propaganda’ voor LGBTQ+ op scholen en raadt televisiezenders en reclamemensen aan om content waarin relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht voorkomen, aan te passen, ongeacht de leeftijd van het doelpubliek.

Rusland

De wetgeving lijkt opvallend veel op wetgeving die de afgelopen tien jaar is aangenomen in Rusland, waar de LGBTQ+-gemeenschap ook erg hard wordt aangepakt. Volgens critici in Georgië zal de wet - als ze effectief in een latere fase wordt gestemd - een verwoestend effect hebben op de homoseksuele gemeenschap in het land.

De wetgeving lijkt opvallend veel op wetgeving die de afgelopen tien jaar is aangenomen in Rusland, waar de LGBTQ+-gemeenschap ook erg hard wordt aangepakt.

‘Deze wetgeving geeft groen licht aan iedereen met streng conservatieve opvattingen om geweld te gebruiken tegen onze gemeenschap’, zegt Jakeli.

Voorbeelden uit andere landen waar soortgelijke wetgeving werd ingevoerd, suggereren dat haar bezorgdheid niet onterecht is, zegt Katrin Hugendubel, directeur belangenbehartiging bij ILGA-Europe, een groep die opkomt voor de rechten van LGBTQ+.

‘De ervaringen in Rusland en andere landen die dergelijke wetgeving hebben aangenomen, laten een duidelijk patroon zien: sancties door de staat bevorderen een klimaat van vijandigheid en geweld tegen LGBTQ+’, zegt ze.

‘De maatschappelijke boodschap dat mensen uit deze gemeenschap minder rechten en bescherming verdienen, kan ernstige en gevaarlijke gevolgen hebben.’

Diepgewortelde vooroordelen

Georgië heeft een traditioneel conservatieve bevolking en bepaalde vooroordelen zitten diepgeworteld, maar toch hebben LGBTQ+’ers de laatste jaren groeiende acceptatie ervaren, zeggen activisten die nu vrezen dat dit allemaal wordt teruggedraaid.  

‘De laatste jaren blijkt uit onderzoek dat mensen minder homofoob zijn, vooral in de grote steden en onder jongeren. De dynamiek is positief.’

‘De laatste jaren blijkt uit onderzoek dat mensen minder homofoob zijn, vooral in de grote steden en onder jongeren. De dynamiek is positief’, zegt Beka Gabadadze, activist en voorzitter van Queer Association Temida in Tbilisi.

Volgens Hugendubel kan de sfeer snel omslaan en ertoe leiden dat LGBTQ+’ers, hun familie en vrienden zich weer gedeisd moeten houden.

Uit voorzorgsmaatregelen werd onder meer de Pride dit jaar gecanceld. Ook de vorige editie was al woelig en er waren incidenten waarbij leden van extreemrechtse groepen de festivalgangers hebben aangevallen.

Verkiezingen

Het wetsvoorstel moet nog drie rondes in het parlement doorstaan voordat het effectief wordt gestemd tot wet. De laatste lezing is naar verwachting voor september, enkele weken voor de parlementsverkiezingen.

Activisten denken dat het wetsvoorstel zal worden aangenomen, en wijzen daarvoor naar de  bereidheid van de regering om wetgeving door te drukken, zelfs al is die niet populair.

Zo werd ook eerder dit jaar een wet gestemd die organisaties die een stuk van hun financiering uit het buitenland ontvangen, verplicht om zich te registreren als ‘organisatie die de belangen van een buitenlandse mogendheid nastreeft’. Ondanks massale straatprotesten en veel oppositie, kwam deze 'wet op buitenlandse agenten' erdoor.

Nieuw leven in buitenland

Volgens Jakeli zijn verschillende mensen uit de LGBTQ+-gemeenschap momenteel een nieuw leven aan het plannen in het buitenland.

En hoewel Georgische Droom naar eigen zeggen het wetsvoorstel heeft ingevoerd als een noodzakelijke maatregel om de verspreiding van ‘pseudo-liberale’ waarden te stoppen die traditionele familierelaties ondermijnen, zien critici het louter als een cynische poging tot politiek gewin in de aanloop naar verkiezingen van een regering die zich afkeert van het Westen.

‘De timing en de aard van de genomen stappen suggereren een bredere strategie om homofobe en anti-minderhedengevoelens aan te spreken bij bepaalde kiezers.’

‘De timing en de aard van de genomen stappen suggereren een bredere strategie om homofobe en anti-minderhedengevoelens aan te spreken bij bepaalde kiezers’, zegt Hugendubel. ‘Deze tactiek is in andere landen succesvol gebleken om macht te consolideren door angst en vooroordelen aan te wakkeren.’

Decadente Westen

Na de invoering van de wet op de buitenlandse agenten hebben de VS sancties opgelegd en ook de EU overweegt soortgelijke maatregelen. Recent klinkt nu ook een oproep tot soortgelijke maatregelen om de regering ervan te weerhouden door te gaan met haar anti-LGBTQ+- wetgeving.

‘Internationale druk, zoals sancties of diplomatieke maatregelen, kunnen effectief zijn om de Georgische regering duidelijk te maken dat deze acties ernstige gevolgen hebben. Daarnaast kunnen binnenlandse protesten en aanhoudende publieke oppositie ook een cruciale rol spelen’, denkt Hugendubel.

Jakeli is het daar niet volledig mee eens. Volgens haar kan de regering massaprotesten ook gebruiken om het eigen repressieve politieke verhaal verder door te drukken.

‘Wat Georgische Droom wil, is dat LGBTQ+-activisten de straat op gaan, en dan kunnen ze zich tot de kiezers wenden en zeggen: Kijk, dit zijn de radicalen die de regering omver willen werpen en die hun decadente, westerse moraal in de Georgische samenleving willen sluizen”, zegt ze.

Activisten hopen alsnog dat de verkiezingen in oktober een nieuwe regering in het zadel zullen brengen. Jakeli geeft toe dat ze de kans persoonlijk klein inschat, omdat oppositiepartijen volgens haar ‘bijna net zoveel onderdrukking van de regering ondervinden als de LGBTQ+-gemeenschap’.

‘Ik denk dat mensen zich hebben gerealiseerd dat iedereen mensenrechten nodig heeft, inclusief LGBTQ+-mensen.’

Toch gelooft ze er in dat de protesten en de wet op de buitenlandse agenten verschillende delen van de samenleving hebben verenigd en dat steeds meer mensen zien dat dit een zoveelste Russische methode is om de samenleving te polariseren en te verdelen.

‘Toen ik in de frontlinie stond van de protesten tegen de wet op de buitenlandse agenten, voelde ik me voor het eerst alsof ik deel uitmaakte van de meerderheid, en niet van de minderheid in Georgië. Ik denk dat mensen zich hebben gerealiseerd dat iedereen mensenrechten nodig heeft, inclusief LGBTQ+-mensen’, zegt ze.