Geweld in Haïti verergert in aanloop naar verkiezingen

Het was half twee in de ochtend, eerder deze week in Haïti, en het lawaai was oorverdovend: geweerschoten, ratelende machinegeweren, artillerie-inslagen - en ondertussen werd de hemel verlicht met lichtspoorkogels. De 200.000 inwoners van Cité Soleil, een sloppenwijk van Port-au-Prince, hoorden het en wisten dat ze zelfs in hun bed niet veilig waren. Dooreen de stad getuigen vuistdikke inslagen dat kogels door dikke cementmuren kunnen dringen. In het ziekenhuis in Cité Soleil waar de Belgische afdeling van Artsen Zonder Grenzen werkt, werd zelfs een patiënt in het hoofd getroffen door een kogel die haar ziekenhuiskamer binnendrong door het dak.

Het ziekenhuis kreeg tijdens de eerste 16 dagen van 2006 maar liefst 47 slachtoffers van vuurgevechten binnen, vaak in de rug geraakt. Vier daarvan overleefden het niet. Tijdens de maand december waren er 80 gevallen, een aanzienlijke toename tegenover de 34 van de maand daarvoor.

Tel daarbij nog de slachtoffers die terechtkomen in het noodcentrum van het Haïtiaanse Rode Kruis in Cité Soleil, dat op zijn beurt dagelijks meerdere slachtoffers behandelt en overbrengt naar een ziekenhuis in Port-au-Prince zelf. En de mensen die doodgeschoten worden en niet meer in een ziekenhuis terechtkomen.

De conclusie is duidelijk: het geweld neemt toe. Dat bevestigt ook de Franse afdeling van AZG, die in een ziekenhuis dichter bij het centrum van de hoofdstad werkt. Daar werden in december 122 mensen met kogelwonden binnengebracht, tegenover 103 in november. Ali Besnaci, het hoofd van de Franse AZG-missie, gelooft dat de stijgende trend zich zal verder zetten.

In de rijkere delen van Port-au-Prince zijn schietpartijen zeldzaam, maar worden vaak wel een twintigtal mensen per dag ontvoerd. De slachtoffers worden meestal vastgehouden in Cité Soleil en komen klassiek vrij na enkele dagen onderhandelen en een losgeld van 10.000 dollar of meer.

Het geweld in Cité Soleil lijkt op een oorlog, maar wie vecht er eigenlijk, en waarom? Dat is onduidelijk - alle partijen beweren dat voor vrede zijn.

Op Haïtiaanse radio komen ze allemaal aan het woord, maar wijzer word je er niet van. Gewapende inwoners van Cité Soleil zeggen dat zakenmensen een geweldcampagne steunen die uitgaat van de VN-troepen. Zakenmensen zeggen dat de VN moedwillig nalaat op te treden tegen bandieten en ontvoerders. De politie en de VN-bevelhebbers beschuldigen de kandidaten in de nakende presidentsverkiezingen van steun aan bendegeweld. En zelfbenoemde ‘militanten’ - anderen noemen hen bendeleden - zeggen dat het de VN-soldaten zijn die de bevolking terroriseren en ontkennen dat er gewapende burgers zijn. Toch zie je jongens en jongemannen openlijk op straat lopen met geweren en pistolen.

De VN-troepen zijn in ons land neergestreken voor de bourgeoisie, om chaos in het land te creëren met het geld van [zakenman André] Apaid en [presidentskandidaat] Charles Baker, zodat we nooit verkiezingen zullen hebben, zegt een jonge ‘militant’ die bekendstaat als Tutu. Sommigen beweren dat omdat René Preval de presidentskandidaat is die zowel onder de inwoners van Cité Soleil als de rest van de Haïtianen de beste kaarten heeft. Daarom hebben de andere presidentskandidaten en niet de inwoners van Cité Soleil er belang bij het land nu te destabiliseren. Haïti wordt al twee jaar bestuurd door een onverkozen overgangsregering.

Presidentskandidaat Charles Baker en zakenman André Apaid - beide leiders van de beweging die twee jaar geleden toenmalig president Jean-Bertrand Aristide verdreef - organiseerden onlangs een sit-in aan het VN-hoofdkwartier. De honderden protestanten vormden een surrealistische combinatie van Aristide-aanhangers, mensen die vinden dat de VN agressiever moet optreden in Cité Soleil en mensen die juist vinden dat de huidige aanpak al te veel levens heeft gekost.

De situatie in Cité Soleil verergert met de dag, zegt ook de VN-troepenbevelhebber Mahmoud Al-Husban. De controle over de sloppenwijk is de taak van de twee Jordaanse bataljons, maar die krijgen het steeds moeilijker. Dat bleek nog maar eens bij de veiligheidsoperatie in Cité Soleil op dinsdagochtend. Die leidde tot een vuurgevecht dat uren duurde. Dinsdagnamiddag waren twee Jordaanse soldaten en minstens twee burgers dood, en hadden kogels een Jordaanse soldaat en minstens acht burgers verwond. Onder hen twee peuters.

Al-Husban gelooft nog steeds dat zijn troepen veiligheid kunnen bieden voor Cité Soleil, maar merkt op dat de oplossing voor de problemen van de wijk niet louter militair is. Er zijn veel politieke, humanitaire en sociale kwesties die tegelijk moeten worden aangepakt. (ADR/PD)