Greenwashing overheerst in klimaatplannen van topbedrijven

‘Net nu bedrijven schoon schip moeten maken over hun klimaatimpact en hun koolstofvoetafdruk moeten verkleinen, maken vele van hen gebruik van vage en misleidende netto nul-beloften om hun merk te greenwashen’, zegt uitvoerend directeur Sabine Frank van Carbon Market Watch.

Rawpixel (CC0)

Vierentwintig grote multinationals die claimen dat ze klimaatleiders zijn omdat ze actief inzetten op netto nul-uitstoot blijken in werkelijkheid amper te doen wat ze beloven. Dat concludeert de non-profit Carbon Market Watch.

Verschillende van de grootste en rijkste bedrijven op aarde ‘verbergen hun klimaatinactiviteit achter een vijgenblad van groen klinkende netto nul-plannen’. Dat is de niet mis te verstane conclusie van de laatste Corporate Climate Responsibility Monitor (CCRM).

De 24 bedrijven die dit jaar zijn beoordeeld behoren niet alleen tot de grootste ter wereld, maar claimen ook klimaatleiders te zijn door hun link met de Race to Zero-campagne van de Verenigde Naties.

Klimaatleiderschap

De ondernemingen waarvan sprake hebben een gecombineerde omzet van meer dan 3000 miljard euro en zijn verantwoordelijk voor ongeveer 4 % van de wereldwijde uitstoot. Ze hebben hun hoofdzetel in een groot aantal landen en zijn actief in zeven belangrijke sectoren: auto’s, mode, supermarkten, voedsel en landbouw, technologie en elektronica, scheepvaart en luchtvaart, staal en cement.

In de CCRM van 2023 blijkt geen enkel bedrijf de score ‘hoge integriteit’ te behalen.

Ondanks de netto nul-beloften en hun beweringen over klimaatleiderschap, doet de overgrote meerderheid van deze bedrijven niet wat ze hebben beloofd, blijkt uit de analyse.

‘Net nu bedrijven schoon schip moeten maken over hun klimaatimpact en hun koolstofvoetafdruk moeten verkleinen, maken vele van hen gebruik van vage en misleidende netto nul-beloften om hun merk te greenwashen’, zegt uitvoerend directeur Sabine Frank van Carbon Market Watch. ‘Multinationals hebben een enorme impact op de planeet en ook de middelen om hun voetafdruk te verminderen. Ze moeten dus echte actie ondernemen om hun activiteiten duurzamer te maken door uitstoot te verminderen in plaats van enkel hun imago op te schonen.’

Multinationals

De klimaatplannen van de 24 multinationals werden onder de loep genomen waarna aan hen een score in de monitor werd toebedeeld. In de CCRM van 2023 blijkt geen enkel bedrijf de score ‘hoge integriteit’ te behalen. Net als vorig jaar wordt slechts één bedrijf, de Deense scheepvaartgigant Maersk, een ‘redelijke integriteit’ toebedeeld. Apple, ArcelorMittal, Google, H&M Group, Holcim, Microsoft, Stellantis en Thyssenkrupp haalden allemaal een matige integriteitsscore, terwijl de overige 15 bedrijven tussen laag en zeer laag scoorden.

Op papier zijn er vaak mooie toezeggingen van de bedrijven om hun uitstoot tot nul of bijna nul te herleiden, maar na enig graafwerk komt vaak een heel andere realiteit aan het licht, stelt Carbon Market Watch. Op de cruciale middellange termijn zou de wereld de uitstoot van CO2 bijna moet halveren om de temperatuurstijging binnen de relatief veilige 1,5 graden Celsius te houden, maar de 22 beoordeelde bedrijven die een doelstelling voor 2030 hebben vastgelegd, blijken gemiddeld slechts 15 % uitstootvermindering te kunnen realiseren tegen 2030.

CO2 compenseren

Ook de vooruitzichten voor de langere termijn zijn somber. Algemeen wordt aangenomen dat bedrijven tegen 2050 de emissies met 90 tot 95 % moeten verminderen ten opzichte van het huidige niveau. De CCRM berekent echter dat de netto nul-toezeggingen van de 24 bedrijven samen slechts 36 % bedragen tegen het midden van de eeuw.

Er wordt nog te vaak uitgepakt met beleid dat ruimschoots onvoldoende is om tot een echte netto nul-uitstoot te komen.

De helft van de onderzochte bedrijven – waaronder Apple, DHL, Google en Microsoft - claimt dat ze CO2-neutraal zijn, maar dat is volgens Carbon Market Watch erg misleidend. Ze stellen dat onder meer omdat ze hun uitstoot trachten te compenseren of te neutraliseren met koolstofkredieten uit bijvoorbeeld de bosbouw.

‘Niet alleen zijn dit soort oplossingen voor de opslag van CO2 slechts tijdelijk, ze zijn ook kwetsbaar. Mocht iedereen besluiten om CO2 te compenseren zoals deze bedrijven dat doen, zouden we ook een tweede planeet aarde nodig hebben om de uitstoot te absorberen’, zegt beleidsdirecteur Sam Van den plas.

Schadelijke claims

Ondanks de matige prestaties van de genoemde bedrijven, is er volgens hem toch ook wat goed nieuws te melden. H&M, Maersk en Stellantis hebben bijvoorbeeld potentieel geloofwaardige toezeggingen gedaan om op langere termijn tot een vergaande vergroening van hun activiteiten te komen. Google pioniert met technologie die het verbruik en de productie van hernieuwbare energie de klok rond bewaakt en op elkaar afstemt, terwijl DHL investeert in de elektrificatie van zijn vloot.

De eindconclusie is echter dat er nog te vaak wordt uitgepakt met beleid dat ruimschoots onvoldoende is om tot een echte netto nul-uitstoot te komen.

‘Valse claims rond netto nul-uitstoot of koolstofneutraliteit zijn ongelooflijk schadelijk’, legt Gilles Dufrasne, koofstofexpert bij Carbon Market Watch uit. ‘Ze wekken de illusie dat bedrijven serieuze actie ondernemen om de klimaatcrisis aan te pakken, terwijl ze in werkelijkheid het probleem onder het tapijt vegen en het aan anderen en toekomstige generaties overlaten om hun rotzooi op te ruimen.’

Carbon Market Watch komt met een reeks aanbevelingen voor regeringen en bedrijven en de belangrijkste daarvan is een verbod op het gebruik van misleidende termen in de communicatie van bedrijven. Ze stellen ook dat oneerlijke beweringen in de toekomst steeds vaker gepaard zullen gaan met reputatieschade of zelfs rechtszaken.

De organisatie stuurt vandaag (13 februari), samen met enkele andere ngo’s, een open brief naar de Europese instellingen met de vraag om de misleiding van consumenten door middel van greenwashing te bannen, hen beter tegen te beschermen tegen valse claims, en consumenten ook meer bewust te maken van de eigen rol die ze kunnen spelen in de groene transitie van Europa.