Groeiend probleem in Syrië: achtergelaten kinderen

Achtergelaten kinderen eten samen in opvangcentrum Het Huis van het Kind in de Syrische stad Sarmada.

Sonia Al-Ali / IPS

Harim, een Syrische stad in de provincie Idlib. Wael Al-Hassan wandelt naar huis van zijn werk wanneer hij een huilende baby hoort. Met de zaklamp van zijn telefoon gaat hij op zoek naar de bron van het geluid. Langs de kant van de weg vindt hij een pasgeboren meisje, gewikkeld in een wit deken.

‘Ze huilde hard en ik zag krassen op haar gezicht, waarschijnlijk van katten- of hondenklauwen. Ik heb het kind in mijn armen genomen en naar huis gedragen. Mijn vrouw heeft haar gewassen, verschoond en borstvoeding gegeven.’

De volgende ochtend heeft Al-Hassan het meisje overgedragen aan de politie, die een zoektocht naar haar verwanten is gestart.

Achtergelaten

Het fenomeen van achterlaten pasgeborenen neemt toe in Syrië. Steeds vaker komen er meldingen van vondelingen in openbare parken, langs wegen, in moskeeën of zelfs in vuilnisbakken. In het beste geval vinden voorbijgangers de baby’s op tijd, soms komt alle hulp te laat. Hulpverleners spreken over een ‘hele generatie kinderen die hun ouders niet kennen’.

Volgens de Turkse ngo Orphan Foundation zijn er momenteel in Syrië 1,2 miljoen wezen en achtergelaten kinderen, op een populatie van ongeveer 17,5 miljoen mensen.

Volgens sociaal werker Abeer Al-Hamoud is armoede een van de belangrijkste redenen waarom ouders hun kind achterlaten.

In de stad Sarmada, ten noorden van Idlib, hebben vrijwilligers zich verenigd en een centrum geopend voor de opvang van vondelingen. In het Huis van het Kind wordt tegelijk gewerkt aan de hereniging van de kinderen met hun familie of start de zoektocht naar een alternatief gezin. Het centrum leeft van individuele donaties en telt een twintigtal medewerkers. Zij bieden onder meer ook psychologische ondersteuning en onderwijs aan.

De directeur van het Huis van het Kind, Younes Abu Amin, zegt dat het aantal geregistreerde kinderen inmiddels is opgelopen tot 267, in leeftijd variërend van een dag tot achttien jaar. ‘Sommigen zijn ondergebracht bij pleeggezinnen, terwijl anderen voltijds in het centrum verblijven en daar onderdak, voedsel, onderwijs en gezondheidszorg krijgen’, zegt Amin.

Na registratie in het Huis van het Kind worden altijd pogingen opgestart om de biologische ouders of andere verwanten op te sporen. Soms wordt ook overgegaan tot plaatsing in een pleeggezin.

Armoede en wanhoop

Volgens sociaal werker Abeer Al-Hamoud is armoede een van de belangrijkste redenen waarom ouders hun kind achterlaten. Daarnaast wijst ze ook op de angst voor de veiligheidssituatie, het grote aantal echtscheidingen en het feit dat jonge moeders zonder financiële middelen zitten omdat hun echtgenoot en kostwinnaar naar het buitenland is gevlucht.

Ook stelt Al-Hamoud dat er soms sprake is van wanhoop bij moeders omdat ze op erg jonge leeftijd werden uitgehuwelijkt - een fenomeen dat zich uitbreidt in het land - of het gaat om meisjes die gehuwd zijn met buitenlandse strijders die vanuit hun thuisland naar Syrië zijn gekomen om deel te nemen aan de strijd.

Als die mannen omkomen, verdwijnen of terugkeren naar hun thuisland, moeten de meisjes vaak onder druk van hun familie hun kind in de steek laten.

‘Daarnaast is er nog een groep vrouwen die verkracht zijn en hun pasgeborenen achterlaten uit angst voor straf van hun familie of het maatschappelijk stigma’, zegt ze.

Al-Hamoud merkt ook op dat het aantal achtergelaten kinderen sterk toeneemt en zegt dat er dringend oplossingen moeten worden gevonden om hen te beschermen tegen uitbuiting, onderdrukking en maatschappelijke discriminatie.

Verbod op adoptie

Een bijkomend probleem is de moeilijkheid om vondelingen officieel geregistreerd te krijgen en het verbod van de islamitische religie op adoptie.

‘Hij zal leven zonder burgerrechten, zoals onderwijs en gezondheidszorg. Hij zal geen officiële documenten kunnen krijgen.’

De negenendertigjarige Samaheer Al-Khalaf uit de stad Sarmada is de ‘sponsor’ van een baby die werd achtergelaten bij de ingangspoort van een park. Ze verwelkomde het kindje in haar gezin. ‘Na elf jaar huwelijk met mijn neef waren we nog steeds niet gezegend met kinderen, dus besloten we begin 2022 dit kind op te voeden, dat in de stad was gevonden’, vertelt ze.

Het verbod op adoptie weerhoudt Al-Khalaf er echter van om het kind onder haar naam in te schrijven bij de burgerlijke stand. Bovendien kan ze door de onveilige situatie in het land niet naar gebieden reizen die door het Syrische regime worden gecontroleerd om hem daar te kunnen registreren.

‘Ik vrees voor de toekomst van dit kind omdat zijn afkomst onbekend zal blijven’, zegt ze. ‘Hij zal leven zonder burgerrechten, zoals onderwijs en gezondheidszorg. Hij zal geen officiële documenten kunnen krijgen.’

Volgens de directeur van het opvangcentrum is een kind van ‘onbekende afstamming’ een kind dat gevonden is en van wie de vader onbekend is, of kinderen van wie de afstamming niet bewezen kan worden. ‘Deze kinderen worden steeds meer aan hun lot overgelaten en dragen vaak voor de rest van hun leven de gevolgen van armoede, onveiligheid en oorlog.’