Grond wordt bedreigd door commercie

Olivier De Schutter ijvert ervoor om allereerst richtlijnen over landgebruik vast te leggen alvorens regelgeving voor landinvesteringen toe te passen. Volgens hem kan alleen op die manier landroof voorkomen worden. De Schutter wijst op de gevaren van toenemende landroof, waarbij commerciële doeleinden steeds meer voorgetrokken worden op elementaire, menselijke rechten op land.

Inspanningen voor bescherming primeren

De belangen van landbouwers in het Zuiden zullen zonder internationale richtlijnen blijvend genegeerd worden, meent De Schutter. Ondermeer het grondgebruik voor biobrandstoffen en grootschalige infrastructuurprojecten vormen bedreigingen voor kwetsbare landgebruikers zoals kleine boeren, herders en vissers. Door de huidige commerciële druk op land komt hun levensonderhoud ernstig in gevaar. Volgens gegevens van de VN-organisatie voor de Mensenrechten (OHCHR) zijn er 500 miljoen voedselonzekere gezinnen in de wereld voor wie landtoegang essentieel is om te overleven.

De Schutter hoopt op een verreikende implementatie van nieuwe beschermingsmaatregelen, waarbij verantwoorde investeringen in land aangemoedigd worden. Hij benadrukt ook dat landherverdeling alleen niet volstaat. Dit moet volgens hem vergezeld worden van grotere inspanningen om de begunstigden te ondersteunen en om zo een mislukking te vermijden. Daarnaast wenst hij dat iedereen afstapt van het idee dat enkel grootschalige landbouw wereldwijde ontwikkeling voor de landbouwsector kan brengen.

Uniek moment

Reeds in mei 2011 deed De Schutter enkele gedetailleerde voorstellen overeenkomstig met mensenrechtenstandaarden, maar sommige landen reageerden er terughoudend op. De Schutter probeert hen nu gerust te stellen. Ze zouden er juist baat bij hebben, omdat er onder meer adviezen worden verstrekt over hoe privébedrijven en de staat succesvol moeten onderhandelen. Daarnaast bieden de richtlijnen ook raad over hoe landen moeten omgaan met conflicten over landgebruik. Op die manier wordt hen net meer bescherming aangeboden.

De richtlijnen zouden overigens louter adviserend blijven, maar de rapportering over de toepassing ervan moet wel bindend worden, vindt De Schutter. Volgens hem is het moment nu ideaal om de richtlijnen aan te reiken om de wereldhongerproblematiek aan te pakken. De VN-onderhandelingen bieden immers een uniek forum waar zowel regeringen als internationale organisaties samenwerken met maatschappelijke organisaties en de private sector.

Het comité van de VN voor Wereldvoedselzekerheid (CFS) is overigens een onderdeel van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO). De FAO probeerde dit jaar ook een extra inspanning te doen door een online consultatie aan te bieden voor de onderhandelingen in Rome. Dit werd mogelijk gemaakt om de goede werken van het CFS te ondersteunen. In het oog van hun hervormingen willen ze via moderne technologieën kennismaken met de inzichten en suggesties van relevante partners. Wie hen dus online wil raadplegen, kan dat tot 15 oktober.