Herverkiezing Netanyahu maakt business as usual onmogelijk

Onder druk van negatieve peilingen haalde Benyamin Netanyahu ter elfder uur alles uit de kast om stemmen van andere rechtse (nog rechtser dan Likoed) partijen af te snoepen. Hij deed daarvoor uitspraken, die bij vele niet-Israëli in het verkeerde keelgat zijn geschoten, maar die er bij de door angst geregeerde massa als zoete koek in gingen.

Help ! De Arabieren gaan in drommen stemmen!

“Het rechtse bewind loopt gevaar. De Arabieren gaan in drommen stemmen.”

Nadat op verkiezingsdag duidelijk werd dat de Arabische-Israëli –de Palestijnen van Israël- massaal gingen stemmen, plaatste Benyamin Netanyahu een post op zijn facebookpagina die weinig aan de verbeelding overliet: “Het rechtse bewind loopt gevaar. De Arabieren gaan in drommen stemmen.”

Een behoorlijk negatieve uitlating voor de premier van de enige democratie in het Midden-Oosten. De dag ervoor had hij zich nog laten ontvallen dat er geen sprake meer kon zijn van een Palestijnse staat als hij opnieuw premier zou worden en dat de Israëlische regering onverminderd zal doorgaan met het bouwen van nederzettingen in geannexeerd Oost- Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever.

Zijn ware gezicht

Op verkiezingsdag praat ik over die uitspraken met een activist van de linkse partij Meretz (zij pleiten voor een tweestatenoplossing): “Met die uitspraken heeft Netanyahu zijn ware gezicht getoond. Hij heeft ons lang aan het lijntje gehouden, ons willen doen geloven dat hij open stond voor de tweestatenoplossing, maar die lijkt vanaf nu definitief begraven.”

In 2009 nog hield Netanyahu nog een toespraak voor de Bar- Ilan universiteit waarin hij liet weten een tweestatenoplossing te onderschrijven. Daar is hij nu op teruggekomen. Maar wat betekent dat? Is dit meer dan campagnepraat?

De internationale gemeenschap is aan zet

Bij het onderhandelingsteam van de PLO in Ramallah geven ze de moed niet zo gauw op. “Israël heeft nog maar eens bewezen dat het niets van ons moet weten’, zegt Ashraf B Khatib. Maar dat is niet nieuw en wij waren ook niet verrast door de overwinning van Netanyahu.

Het wordt tijd dat Israël verantwoordelijk gesteld wordt voor zijn daden.

“Waar we wel telkens weer van opkijken is hoe de internationale gemeenschap reageert. Het wordt tijd dat Israël verantwoordelijk gesteld wordt voor zijn daden. De uitspraken van Netanyahu gewoon veroordelen is niet langer voldoende.“ Ashraf voegt er voor alle duidelijkheid aan toe dat de Palestijnen nog altijd aan de onderhandelingstafel willen gaan zitten. “Wij hebben altijd woord gehouden en ons aan de afspraken gehouden. Wij hebben de laatste gespreksronde niet beëindigd.”

Het team zet nu alles in op de internationalisering van het conflict via het Internationaal Strafhof in Den Haag, en de Verenigde Naties. De officiële beslissing in die richting viel twee weken geleden op een bijeenkomst van de Palestijnse Centrale Raad (dus voorafgaand aan de verkiezingen in Israël). Daar is ook afgesproken om de interne huishouding wat op orde te zetten, werk te maken van de eenheid tussen Gaza en de Westelijke Jordaanoever (lees: Fatah en Hamas) en door te gaan met het populaire verzet. Zelfs het thema Palestijnse verkiezingen ligt op tafel.  Aan doorzettingsvermogen geen gebrek.

De Palestijnen van Israël

Minder goeie vibes hangen er bij de Arabische-Israëli, diegenen die Benyamin Netanyahu rechtstreeks beledigd heeft met zijn uitspraak over de Arabieren die in drommen gaan stemmen. Mohammed Darawshe van The Abraham Fund, een ngo die voor co-existentie pleit, is net als vele andere Palestijnen teleurgesteld. “Bibi had het in zijn overwinningsspeech over de niet-Joden toen hij naar ons verwees. Daarmee heeft hij ons nog maar eens gecatalogiseerd als quantité négligable. Dat is een heel denigrerende term, die ons meteen te kennen geeft waar we staan. Buiten het politieke veld.”

Netanyahu heeft ons nog maar eens gecatalogiseerd als quantité négligable

Tegelijk is er met deze verkiezingen een andere retoriek ontstaan in het Arabisch-Israëlisch kamp. “Ayman Odeh (de aanvoerder van de eengemaakte lijst n.v.d.r) is niet uit op provocatie. Hij is op zoek naar een partner”, zegt Darawshe. De Arabische-Israëli hadden gehoopt wat meer druk te kunnen uitoefenen vanuit een sterke oppositie, maar dat zal nog niet voor dit keer zijn. Ondanks het optimisme over de samenwerking tussen de Arabische partijen en de hoge opkomst, voelt Darawshe zich beroerd : “We hebben de slag gewonnen, maar de oorlog verloren. We kunnen onze hoop op verandering en een Palestijnse staat weer even opbergen”.

Heel onwaarschijnlijk

Ook Benjamin Rutland van The Geneva Initiative, een organisatie die in het leven geroepen is door ex-onderhandelaars van beide kanten, zegt weinig hoop te hebben op een onderhandelde oplossing zolang er een rechtste regering aan zet is.

Uiteindelijk heeft Israël zich niet aan de afspraken gehouden

“Zelfs toen Benyamin Netanyahu in de persoon van Minister van Justitie Tzipi Livni aan de onderhandelingstafel zat, werd er niet echt meegewerkt. Er werden geen kaarten voorgelegd, geen grenzen aangeduid en uiteindelijk heeft Israël zich ook niet aan de afspraken gehouden. Netanyahu en Abbas hebben mekaar niet eens ontmoet gedurende dat hele proces.”

Ik vertel hem dat de Palestijnen veel verwachten van de internationale gemeenschap. “De druk vanuit de Verenigde Staten en vanuit Europe zou Netanyahu kunnen doen terugkomen op zijn uitspraken. Weet je, hij is tot op zekere hoogte een pragmaticus zeker als het over de relaties met Amerika gaat.”

Niet nu

Wat later op de dag wordt die bewering bevestigd door Netanyahu zelf, die in een interview met een Amerikaanse zender laat weten dat hij een tweestatenoplossing steunt, “alleen niet nu”. Neemt hij hier een bocht van 180 graden? Het interview komt een uur nadat hoofdonderhandelaar voor de Palestijnen,  Saeb Erekat, de verzamelde pers bijeen geroepen heeft in een hotel in Oost-Jeruzalem om te zeggen dat de Palestijnse Autoriteit op het punt staat de veiligheidscoördinatie met Israël stop te zetten.

“Er zijn afspraken gemaakt tijdens Oslo, die Israël systematisch naast zich neerlegt. Hier stopt het ook voor ons.”

Saeb Erekat: “ Wij arresteren niet langer onze eigen mensen om ze vervolgens uit te leveren aan Israël. Er zijn afspraken gemaakt tijdens Oslo, die Israël systematisch naast zich neerlegt. Hier stopt het ook voor ons.”

De vraag is nu hoe de internationale gemeenschap zal reageren. Netanyahu lijkt al gezwicht onder de druk van de VS, die laten verstaan hebben zijn uitlatingen over de Palestijnen niet gauw te zullen vergeten. Maar zullen de VS en Europa er ook in slagen Netanyahu op andere ideeën te brengen als het gaat over de bouw van settlements en het hernemen van de vredesgesprekken met een tweestatenoplossing als definitieve uitkomst?

“No more business as usual”, dat zijn vandaag de laatste woorden van Saeb Erekat.