Het geld stroomt binnen, maar Servische boeren blijven arm
Vesna Peric Zimonjic
16 maart 2010
Het gaat goed met de Servische landbouw, volgens de officiële statistieken. Het handelsoverschot van de productiefste sector bedroeg vorig jaar bijna 750 miljoen euro. Maar 40 procent van de boerenbevolking verdient nog geen honderd euro per maand en het platteland loopt leeg.
De subsidie gaat omhoog, hebben de boeren te horen gekregen aan het begin van het nieuwe seizoen, van 10.000 dinar (95 euro) naar 14.000 dinar (130 euro) per hectare. De productie van bulkproducten als tarwe, maïs en groente moet daarmee een boost krijgen.
Ondanks alles lukt het de meeste boerenfamilies - die vaak tussen de 10 en 20 hectare land hebben - amper om het hoofd boven water te houden, nu het land de transitie maakt naar een markteconomie. “De winsten zijn vooral voor rekening van de gecombineerde productie die in handen is van grote private of zelfs transnationale bedrijven”, zegt Vojislav Stankovic van de Kamer van Koophandel.
“In het concept van geïntegreerde productie kopen ze goedkoop hun grondstoffen van individuele producenten, die ze vervolgens omzetten in goede, lucratieve producten. Maar voor de producenten zelf blijven de tijden zwaar als altijd.”
Armoede
Uit een groot onderzoek van de organisatie Groep voor Sociaal Initiatief (SECONS) blijkt dat 38 procent van de huishoudens op het platteland, waar de helft van de bevolking woont, een inkomen heeft van 9300 dinar (94 euro) per maand. Achtentwintig procent van de huishoudens leeft al jaren in armoede.
Doordat steeds meer jonge mensen naar de stad trekken, zullen de komende vijftien jaar 700 van de 4500 dorpen ophouden te bestaan, blijkt uit cijfers van de SECONS en van de Kamer van Koophandel. Dat is vooral voor mannen slecht nieuws. “Die moeten volgens traditioneel gebruik de zaak voortzetten, terwijl jonge vrouwen naar de stad trekken om werk te zoeken en een nieuw leven op te bouwen”, zegt Marija Babovic van de SECONS. “Het resultaat is een groeiend aantal alleenstaande mannen en verarmde dorpsfamilies.”
Strategie
Ondertussen heeft de Servische regering stimuleringsmaatregelen aangekondigd om de productie van bepaalde soorten druiven, wijn en fruit voor de export te verhogen, in de vorm van een eenmalige subsidie van 475 euro. Met behulp van 24 miljoen euro aan Europese fondsen zullen de komende twee jaar 700.000 tractoren en andere landbouwwerktuigen worden gemoderniseerd. Een ander deel van het geld wordt gestoken in irrigatiesystemen. Die worden nu nog maar op minder dan 1 procent van het bewerkbare land gebruikt.
De vice-president van de Kamer van Koophandel, Stojan Jevtic, zegt dat er geen ontwikkeling zal komen, tenzij er door een goede strategie een kritische intellectuele massa op gang komt. “Die moet bestaan uit deskundigen die naar het platteland verhuizen om daar te wonen en te werken. Tegelijkertijd moet staat werken aan de verbetering van de infrastructuur, om het leven op het platteland te verbeteren.”