‘Het is vijf voor twaalf voor onze bossen’

Hoewel de COVID-19-pandemie een nieuwe bedreiging vormt voor bosbescherming, heeft de crisis tegelijkertijd het belang van bossen voor het welzijn van de wereld onderstreept. ‘De erkenning voor bossen moet nu worden opgevolgd door collectieve actie’, stellen de auteurs van de studie.

Het rapport werd op 26 april gelanceerd, als onderdeel van het zestiende VN-Bosforum (UNFF). Het is gebaseerd op input van 52 VN-lidstaten die samen 75 procent van al het bos ter wereld vertegenwoordigen.

Het rapport concludeert dat hoewel landen actie hebben ondernomen om hun bossen te beschermen, deze inspanningen moeten worden opgeschaald en versneld om ambitieuze werelddoelen te bereiken.

Strategisch Bosplan 2030

Het onderzoek volgt de vooruitgang die landen hebben geboekt bij het behalen van de doelstellingen die eerder werden vastgelegd in het Strategisch Bosplan 2030 van de Verenigde Naties. In het kader van dat plan beloofden landen bosbescherming te versnellen, door de initiële focus op “netto-nul ontbossing” te verleggen naar het vergroten van het wereldwijde bosareaal met drie procent in 2030 en het uitbannen van extreme armoede onder mensen die afhankelijk zijn van het bos.

‘Hoewel het wereldwijde tempo van ontbossing het afgelopen decennium is gedaald, verliezen we nog steeds veel bos in de tropen.’

Alexander Trepelkov van het UNFF concludeerde tijdens het VN-Bosforum dat de pandemie de situatie van bosafhankelijke mensen heeft verslechterd en structurele kwetsbaarheden aan het licht heeft gebracht. Hij riep dan ook op tot ‘integratie van bos-gerelateerde oplossingen bij het herstel van pandemieën en adequate middelen voor bosbeheer en bosbouw.’

Cruciaal moment voor de bossen

Hoewel het rapport erkent dat de landen vooruitgang hebben geboekt op bijvoorbeeld armoedebestrijding onder bosafhankelijke mensen, initiatieven om bosfinanciering te verhogen en samenwerking op het gebied van duurzaam bosbeheer, stelt het dat er nog veel gedaan moet worden. Het concludeert dat Afrika en Zuid-Amerika in de gerapporteerde periode bosgebied hebben verloren, en dat bossen nog altijd worden bedreigd.

‘Elk jaar wordt zeven miljoen hectare natuurlijk bos getransformeerd voor ander landgebruik, zoals grootschalige commerciële landbouw en andere economische activiteiten. En hoewel het wereldwijde tempo van ontbossing het afgelopen decennium is gedaald, verliezen we nog steeds veel bos in de tropen - grotendeels door menselijke en natuurlijke oorzaken’, stelt het rapport.

Financiering voor bosbehoud gedaald

Het rapport wijst verder op de groeiende bezorgdheid van sommige landen dat de economische gevolgen van de pandemie zullen leiden tot een daling in financiering voor bosbehoud. Afrika, de Aziatisch-Pacifische regio en sommige landen in Latijns-Amerika hebben al te maken met dalende financiering voor bosbehoud, aangezien schaarse publieke middelen met voorrang naar dringende volksgezondheidsbehoeften gaan.

‘2021 biedt een uitgelezen kans om het snelle verlies van biodiversiteit en de achteruitgang van ecosystemen een halt toe te roepen’

Volgens Amina Mohammed, adjunct-secretaris-generaal van de Verenigde Naties, verschijnt het rapport op een cruciaal moment. Ze zegt dat hoewel de coronacrisis armoedebestrijding en duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) een flinke dreun heeft bezorgd, de pandemie tegelijkertijd een kans biedt om ‘vrede te sluiten met de natuur’ door groen herstel, met gezonde bossen als solide basis.

‘Het is vijf voor twaalf’, zegt Mohammed. ‘2021 biedt een uitgelezen kans om het snelle verlies van biodiversiteit en de achteruitgang van ecosystemen een halt toe te roepen, terwijl we de klimaatcrisis en woestijnvorming aanpakken en onze voedselsystemen duurzamer maken, met de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen als leidraad.’

Zonder bos geen klimaatdoelen

Tijdens het Bosforum lanceerden vijftien internationale organisaties een gezamenlijke verklaring over de uitdagingen en kansen die gepaard gaan met het beëindigen van ontbossing. Hun samenwerking werd voorgezeten door de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO).

Mette Wilkie, directeur van de Bosdivisie van de FAO, zegt dat zonder bossen – immers ecosystemen die de overgrote meerderheid van de biodiversiteit op land en 75 procent van het zoetwater herbergen - onze klimaatdoelen onmogelijk behaald kunnen worden.

‘Bossen leveren bovendien tal van producten voor het dagelijks leven - van hout tot de mondkapjes, handschoenen en desinfectiemiddelen die we tijdens de huidige pandemie allemaal gebruiken. Bossen zorgen voor ruim 86 miljoen groene banen en ondersteunen het levensonderhoud van ongelooflijk veel mensen over de hele wereld’, aldus Wilkie.

‘Naarmate we alsmaar meer bos- en natuurgebieden binnendringen om onze landbouwproductie, woongebieden en infrastructuur uit te breiden, neemt het risico dat ziekten van dieren op mensen overspringen exponentieel toe’, vervolgt Wilkie. ‘We kunnen de duurzame ontwikkelingsdoelen en de toekomst die we beogen, onmogelijk bereiken tenzij we ontbossing een halt toeroepen en onze inspanningen om de bossen te beschermen en te herstellen, flink vergroten.’

Investeren in bosherstel levert veel op

Wilkie zegt dat de COVID-pandemie ontbossing wereldwijd heeft doen toenemen en tegelijkertijd de urgentie van maatregelen ter ondersteuning van duurzaam bosbeheer heeft vergroot.

‘Overal hebben lockdowns geleid tot verstoorde markten en voedselketens en banenverlies, dat weer zorgde voor een omgekeerde migratie richting plattelandsgebieden en een toenemende druk op de bossen om in het levensonderhoud van veel mensen te voorzien’, vertelt ze.

Aan de andere kant kan investeren in bosherstel en duurzaam bosbeheer groene banen en een stabieler levensonderhoud opleveren, denkt ze. ‘En tegelijkertijd kan het de biodiversiteit helpen vergroten en ons helpen de ergste gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan.’