Hoe India de grootste bevolking ter wereld bespioneert

In heel India neemt het gebruik van camerabewaking en gezichtsherkenning toe in scholen, luchthavens, treinstations, gevangenissen en straten.

© Thomson Reuters Foundation / Nura Ali

Khadeer Khan werd in januari in de Zuid-Indiase stad Hyderabad gearresteerd, nadat de politie had beweerd hem via camerabeelden te hebben geïdentificeerd als verdachte van de diefstal van een halsketting. Hij werd enkele dagen later vrijgelaten, maar overleed aan verwondingen die hij tijdens zijn hechtenis zou hebben opgelopen.

Volgens de politie was Khan gearresteerd omdat hij leek op de man die op de camerabeelden te zien was.

‘Toen werd vastgesteld dat Khadeer niet degene was die het misdrijf had gepleegd, werd hij vrijgelaten. Alles verliep volgens de procedure’, aldus K. Saidulu, plaatsvervangend hoofdcommissaris van politie.

‘Het tragisch incident met Khadeer Khan legt bloot hoe schadelijk bewakingstechnologie kan zijn.’

Maar mensenrechtenactivisten zeggen dat de 36-jarige duidelijk verkeerd is geïdentificeerd. Dat is een toenemend risico, door het wijdverbreide gebruik van videobewaking in Telangana, een Indiase deelstaat met een van de hoogste concentraties van camerabewaking in het land.

‘We waarschuwen al jaren dat videobewaking en gezichtsherkenningstechnologie misbruikt kunnen worden voor intimidatie, en dat ze mensen verkeerd kunnen identificeren’, zegt S.Q. Masood. Als mensenrechtenactivist spande Masood in 2021 een rechtszaak aan tegen het gebruik van gezichtsherkenning in Telangana. De zaak is nog steeds lopende. ‘Het tragisch incident met Khadeer Khan legt bloot hoe schadelijk bewakingstechnologie kan zijn.’

Meer controle op het net

In het hele land neemt het gebruik van camerabewaking en gezichtsherkenning toe in scholen, luchthavens, treinstations, gevangenissen en straten. Autoriteiten rollen een landelijk systeem uit om criminaliteit te beteugelen en vermiste kinderen te identificeren.

Maar het is niet de enige vorm van toezicht.

De biometrische nationale identiteitskaart Aadhaar, met zo’n 1,3 miljard uitgegeven exemplaren, is gekoppeld aan tientallen databanken, waaronder bankrekeningen, voertuigregistraties, simkaarten en kiezerslijsten. Tegelijkertijd wil de National Intelligence Grid, een overheidsagentschap dat digitalisering promoot, meer dan twintig databanken van overheidsinstanties aan elkaar koppelen om betere burgerprofielen te kunnen opstellen.

Geen enkele andere overheid ter wereld sluit het internet zo vaak af voor de bevolking als de Indiase.

Ook de controle op het internet is toegenomen. Er is meer toezicht op de sociale media en geen enkele andere overheid ter wereld sluit het internet zo vaak af voor de bevolking als de Indiase.

De overheid zegt dat die vormen van toezicht nodig zijn om goed bestuur te garanderen en de veiligheid te vergroten. India heeft immers een ernstig tekort aan politie. Maar technologie-experts zeggen dat er weinig verband is met criminaliteit, dat ze de privacy schenden en gericht zijn op kwetsbare mensen.

‘Alles wordt gedigitaliseerd, dus er wordt veel informatie over een persoon gegenereerd die toegankelijk is voor de overheid en voor particuliere instanties zonder voldoende veiligheidsmaatregelen’, zegt Anushka Jain, juridisch adviseur bij de Internet Freedom Foundation, een belangengroep in Delhi.

‘In een tijd waarin mensen worden aangevallen vanwege hun religie, taal en seksuele identiteit, kan de gemakkelijke beschikbaarheid van dergelijke gegevens zeer schadelijk zijn. Het kan er ook toe leiden dat mensen geen toegang meer hebben tot sociale voorzieningen, het openbaar vervoer of het recht om te protesteren wanneer de overheid dat nodig acht.’

Van de wieg tot in het graf

Volgens schattingen van de Verenigde Naties zal India in april met 1,43 miljard mensen het land met de grootste bevolking ter wereld worden en China inhalen.

‘Het doel is om iedereen te volgen van geboorte tot dood.’

De regering, onder leiding van premier Narendra Modi, geeft daarom prioriteit aan de campagne Digitaal India om de overheidsadministratie te verbeteren en sociale zekerheidsprogramma’s te stroomlijnen door alles te digitaliseren, van landrechten tot medische dossiers en betalingen.

Aadhaar - ‘s werelds grootste biometrische databank - ligt aan de basis van veel van die initiatieven en is verplicht voor toegang tot sociale zekerheids- en werkgelegenheidsprogramma’s. Nochtans zegt een uitspraak van het Hooggerechtshof uit 2014 dat dit geen vereiste mag zijn voor zulke regelingen.

Maar ondanks de brede toepassing ervan ondervinden miljoenen mensen problemen met hun Aadhaar-indentiteitskaarten, omdat hun gegevens onjuist zijn of hun vingerafdrukken niet overeenkomen.

‘De regering beweert dat de koppeling aan Aadhaar beter bestuur oplevert, maar het zal leiden tot een totalitaire samenleving omdat de overheid het profiel van elk individu kent’, zegt Srinivas Kodali van de ngo Free Software Movement of India.

‘Het doel is om iedereen te volgen van geboorte tot dood. Alles wat met Aadhaar verbonden is, komt uiteindelijk terecht bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en de politie- en bewakingsdiensten, dus wordt het heel moeilijk om tegen de overheid in te gaan.’

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar.

Mobiliteitsmonitoring

De meest recente vorm van digitalisering is Digi Yatra, dat in december werd ingevoerd op de luchthavens van Delhi, Bengaluru en Varanasi. Hiermee kunnen passagiers hun Aadhaar-profiel en gezichtsherkenning gebruiken om in te checken op luchthavens.

Volgens het ministerie van burgerluchtvaart leidt Digi Yatra tot ‘kortere wachttijden en maakt het het instapproces sneller en naadloos’, met speciale rijstroken voor wie de app gebruikt.

Maar degenen die ervoor kiezen Digi Yatra niet te gebruiken, kunnen met argwaan worden bekeken en aan extra controles worden onderworpen, aldus Kodali.

De gegevens - inclusief reisgegevens - kunnen ook worden gedeeld met andere overheidsinstanties. Ze kunnen worden gebruikt om mensen op no-fly lijsten te zetten, en activisten, journalisten en andersdenkenden het reizen onmogelijk te maken, zoals nu al gebeurt, legt Kodali uit.

Het ministerie van Burgerluchtvaart heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar.

Aanwezigheidsapps

Sommige van de laagstbetaalde werknemers in de publieke sector in India zijn nu ook onderworpen aan de toezichtsmechanismen van de overheid.

Gemeentewerkers in het hele land zijn verplicht om horloges met gps te dragen die zijn uitgerust met een camera die foto’s maakt en een microfoon die gesprekken kan afluisteren.

Gemeentewerkers in het hele land zijn verplicht om horloges met gps te dragen die zijn uitgerust met een camera die foto’s maakt en een microfoon die gesprekken kan afluisteren.

De horloges sturen een gegevensstroom naar een centrale controlekamer, waar ambtenaren de bewegingen van elke werknemer volgen en de gegevens koppelen aan prestaties en salarissen.

De autoriteiten hebben gezegd dat het doel is de efficiëntie te verbeteren. Werknemers in het hele land hebben geprotesteerd tegen deze vorm van toezicht.

In januari zei de federale regering dat de app National Mobile Monitoring Software (NMMS) verplicht zou worden voor alle werknemers die deelnemen aan het zogeheten National Rural Employment Guarantee Scheme (NREGS), dat vorig jaar in verschillende staten was ingevoerd.

Vrouwen maken bijna 60 procent uit van de meer dan 20 miljoen begunstigden van het werkgelegenheidsprogramma, die honderd dagen per jaar werken en een dagloon van maximaal 331 roepies (4 euro) krijgen.

Het nieuwe systeem vereist dat de toezichthoudende ambtenaar, een partner genoemd, foto’s uploadt van de arbeiders wanneer zij aan het werk gaan en wanneer zij klaar zijn. Dat geldt als bewijs van hun aanwezigheid, ter vervanging van de handmatige logboeken die voordien gehanteerd werden.

Geen foto, geen inkomen

Maar hiervoor moet de partner - meestal een vrouw - twee keer per dag een smartphone en een stabiele internetverbinding hebben. Dat is in veel plattelandsgebieden vrijwel onmogelijk, aldus Rakshita Swamy, onderzoeker bij de non-profit Peoples’ Action for Employment Guarantee.

‘Deze app ruïneert het levensonderhoud van velen. Het was beter toen we de aanwezigheden handmatig noteerden.’

‘Als de foto’s niet worden geüpload, worden de werknemers als afwezig beschouwd, en worden ze niet betaald voor hun werk’, zegt ze. ‘Er bestaat ook aarzeling bij de vrouwen om hun foto’s te laten maken. Er is geen transparantie over wat er met deze foto’s gebeurt. Het is zeer waarschijnlijk dat ze worden gebruikt om gezichtsherkenningsalgoritmen te trainen.’

Honderden begunstigden van het NREGS-programma houden momenteel een protest in Delhi en roepen op tot betaling van achterstallig loon en afschaffing van de app.

Het ministerie van Plattelandsontwikkeling heeft gezegd dat de app zou leiden tot ‘meer transparantie en een goed toezicht ’op de werknemers, zonder de bezorgdheid over de surveillance weg te nemen.

Een lang uitgestelde wet inzake gegevensbescherming, die nog op goedkeuring door het parlement wacht, zal weinig veranderen omdat hij overheidsinstanties verregaande uitzonderingen biedt, zeggen privacydeskundigen.

In de deelstaat Rajasthan, waar het internet het vaakst wordt afgesloten, worstelt Kamla Devi, een partner in het district Ajmer, al maanden met de NMMS-app.

‘Op veel dagen is er geen netwerk en zeg ik tegen de werknemers dat ze naar huis moeten gaan. Het heeft geen zin dat ze werken als ze niet betaald worden’, zegt ze. ‘Deze app ruïneert het levensonderhoud van velen. Het was beter toen we de aanwezigheden handmatig noteerden.’

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door Thomson Reuters News Foundation.