Hoe een wereldwijde lobby corrupte politici in het zadel houdt

Rudy Giuliani

Gage Skidmore (CC BY-SA 2.0)​

Dit is het knotsgekke verhaal van een breed vertakt netwerk dat lobbyt voor corruptie. Het spoor leidt van de “linkse” sociaaldemocraten in Boekarest, PR-consultants en campagneadviseurs van de rechtse Benjamin Netanyahu en Viktor Orbán, Israëlische privéspionagebedrijven van ex-Mossad agenten, tot neoconservatieve denktanks in Londen en de advocaat van Donald Trump in New York.

Klinkt als een samenzweringstheorie? Lees dan gerust verder.

Vorige week belandde een vreemde brief op het bureau van de president van Roemenië. Het was een brief van Rudy Giuliani, de advocaat van de Amerikaanse president Donald Trump en voormalig burgemeester van New York.

Giuliani sprak zich uit tégen het Roemeense Nationale Anticorruptiedepartement en vóór amnestie voor veroordeelde criminelen. Dit komt op een moment waarop de adviseurs en PR-consultants van voor corruptie veroordeelde zakenmannen en politici bezig zijn met een nooit geziene PR-operatie om amnestie te krijgen.

Ze ruiken hun kans, sinds de Roemeense regering in juli de hoofdaanklager van het Anticorruptiedepartement Laura Kovesi de laan uitstuurde. ‘Het Anticorruptiedepartement gebruikt autoritaire onderzoeksmethoden en wij verdedigen de democratie en de rechtsstaat’, zei de minister van Justitie toen.

Kovesi’s onderzoeken leidden de afgelopen vijf jaar tot de veroordeling van meer dan duizend zakenmannen en politici, waaronder de machtigste man van Roemenië: Liviu Dragnea, voorzitter van regeringspartij PSD, de sociaaldemocraten.

Roemeense demonstranten willen de voor corruptie veroordeelde voorzitter van de sociaaldemocraten, Liviu Dragnea, echt achter tralies zien.

Adrian Catu | Documentaria.ro​

Dragnea verwelkomde de brief van Giuliani onmiddellijk. Het vuur onder zijn voeten was de afgelopen jaren heter en heter geworden. In een eerste zaak werd hij veroordeeld tot twee jaar cel en in een tweede zaak tot drie jaar cel, wegens verkiezingsfraude, omkoping, verduistering en witwassen van miljoenen euro’s.

Toevallig vermeldt Giuliani exact wat Dragnea wil om justitie te ontlopen en premier te kunnen worden: een ‘algehele amnestie’ voor de ‘slachtoffers’ van Kovesi die ‘veroordeeld werden op basis van excessen’.

Op de meest onverwachte plaatsen verschijnt het verhaal dat een algehele amnestie voor corruptie in Roemenië nodig is omdat het Anticorruptiedepartement zélf corrupt is en zélf de rechtsstaat aantast. Het hele vocabularium van mensenrechten, democratie, anticorruptie, transparant bestuur en rechtsstaat wordt gehanteerd om te beweren dat de Roemeense regering deze waarden juist beschermt tegen een verborgen netwerk met perverse belangen. Het lijkt een uitgekiende PR-operatie om mist te spuien en een back-up te geven aan wat in werkelijkheid een machtsgreep is.De Roemeense president Klaus Iohannis, een gezworen vijand van Dragnea, kon Giuliani’s brief goed plaatsen. Hij weet wat er op het spel staat.

‘Sinds hij het ontslag van Kovesi weigerde te aanvaarden, tot hij werd teruggefloten door het Grondwettelijk Hof (gecontroleerd door de PSD) plannen de parlementsleden van de PSD een afzettingsprocedure tegen hem zodat hij zijn veto niet meer kan stellen tegen Kovesi’s vervanger en zodat ze er een van hun mannetjes kunnen installeren’, zegt Sergiu Miscoiu, hoogleraar politieke wetenschappen aan de universiteit van Cluj-Napoca.

Dragnea rekent president Iohannis, Laura Kovesi en de inlichtingendiensten tot de zogenaamde ‘parallelle staat’, een geheim netwerk dat ‘autoritaire onderzoeksmethoden’ hanteert en erop uit is om ‘de anticorruptiestrijd te misbruiken om de Roemeense democratie te ondermijnen’.

Opvallend genoeg komen deze formuleringen haast woordelijk terug in Giuliani’s brief. Die spreekt ook van zo’n verborgen netwerk: hij ‘betreurt te hebben gehoord over het bestaan van geheime protocollen tussen de inlichtingendiensten, de Hoge Raad voor de Magistratuur en het Anticorruptiedepartement’.

Overijverige aanklagers

Vele Roemenen, ook Roemenen die tegen de regering zijn, vinden inderdaad dat Laura Kovesi er agressieve onderzoeksmethodes op na hield, en dat zij en de oppermachtige geheime diensten de strijd tegen corruptie gebruikten voor politieke afrekeningen.

‘Maar ze vertrouwen Dragnea niet om de staat op orde te krijgen en een echte scheiding der machten te realiseren’, zegt hoogleraar Miscoiu.

‘Dragnea gebruikt het bestaan van dit zogenaamde geheime netwerk alleen maar om te verspreiden dat hij onterecht werd veroordeeld en hij dus amnestie moet krijgen. Maar dat wil niet zeggen dat er onschuldigen veroordeeld zijn.’

‘Giuliani verzamelt voorbeelden van aanklagers die regeringslieden “onterecht” vervolgen. Zo kan hij zijn bewering kracht bijzetten dat Mueller zijn bevoegdheid overschrijdt in de zaak tegen Trump.’

Dan nog blijft de vraag: Why does Giuliani give a fuck about Romania? Anders gezegd: welke belangen heeft Giuliani in Roemenië?

‘Eigen belangen’, zegt hoogleraar Miscoiu. ‘Hij verdedigt Donald Trump in de rechtszaak over de vermeende samenwerking tussen de Russische regering en Trumps campagneteam.

‘Zijn tegenspeler: speciaal aanklager Robert Mueller. Om zijn bewering kracht bij te zetten dat Mueller een overijverige aanklager is die zijn bevoegdheid overschrijdt, verzamelt Giuliani voorbeelden van andere landen waar zulke aanklagers “onterecht” regeringslieden vervolgen.’

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken is niet te spreken over Giuliani’s demarche. De Verenigde Staten hebben Kovesi altijd een van de grote voorbeelden in de strijd tegen corruptie genoemd.

Maar als president Trump zich over Roemenië laat adviseren door zijn advocaat Giuliani kan hij vatbaar zijn voor diens narratief. En Trump geeft wel vaker een blanco cheque aan regimes die de rechtsstaat aanvallen, zolang ze doen wat hij wil.

‘De Roemeense regering probeert zich in te dekken door op een goed blaadje te staan bij de president van de Verenigde Staten’, zegt Kai Jacobsen van het Roemeense Vredesinstituut (PATRIR).

‘Roemenië heeft het snelst groeiende militaire budget ter wereld en is een van de weinige EU-lidstaten die meer dan 2% van het BNP aan defensie besteden. Dat zou in Roemenië, met zoveel armoede en een miserabele infrastructuur, geen prioriteit mogen zijn.’

Van FBI naar pro-corruptie lobby

Giuliani mag dan wel geen moer geven om Roemenië, hij moet zijn informatie ergens halen.

Voorafgaand aan Giulani’s brief verscheen overal verspreid op het internet een reeks opiniestukken en rapporten van denktanks die stuk voor stuk een ‘algehele amnestie’ als ‘oplossing’ naar voor schuiven voor de ‘institutionele crisis en bedreiging van de rechtsstaat in Roemenië’.

In een artikel in Forbes magazine spreekt ex-FBI-directeur Louis Freeh (de voorganger van Robert Mueller) ook over de ‘geheime protocollen’. Het consultancybedrijf van Freeh stuurde een rapport over Roemenië naar Giuliani met de vraag om een brief naar de Roemeense president te sturen. Giuliani bevestigde dat de Freeh Group hem daarvoor betaalde.

Het is niet duidelijk wie de cliënt is die Freeh Group opdroeg om dat aan Giulani te vragen. Maar vorig jaar schreef het Roemeense zakenblad Business Review wel dat Louis Freeh de advocaat is van Gabriel Popoviciu, een steenrijke Roemeense vastgoedmakelaar die veroordeeld werd tot negen jaar cel in een fraudezaak geleid door Kovesi.

Het consultancybedrijf van ex-FBI directeur Louis Freeh stuurde een rapport over Roemenië naar Giuliani met de vraag om een brief naar de Roemeense president te sturen. Giuliani bevestigde dat de Freeh Group hem daarvoor betaalde.

FBI​

Er is nog een ander rapport dat in alle opiniestukken tegen Laura Kovesi geciteerd wordt: een rapport van David Clark voor de Henry Jackson Society. Clark schreef in zijn rapport en opiniestukken her en der dat niet de Roemeense regering, maar het Anticorruptiedepartement Roemenië omvormt tot ‘het Hongaarse autoritaire model’.

Niet verwonderlijk: Clark is een PR-consultant die ook al werkte voor Dan Adamescu, de op één na rijkste Roemeen die in 2016 na een onderzoek door Kovesi veroordeeld werd tot vier jaar gevangenisstraf wegens omkoping van rechters in de faillissementsprocedures van zijn bedrijven. Hij overleed in de gevangenis.

‘Adamescu was een belangrijke geldschieter van de Roemeense sociaaldemocraten’, zegt hoogleraar Miscoiu.

Denktanks pleiten in rapporten voor amnestie voor corruptie. Via veroordeelde Roemeense zakenmannen en pro-Israëlische lobbygroepen leidt het draadje terug naar Giuliani.

De Henry Jackson Society is een neoconservatieve Britse denktank met banden die kunnen terugleiden tot Giuliani.

In het Britse Parlement organiseerden ze het oprichtingsevent van de pro-Israël lobbygroep Friends of Israel Initiative van de Spaanse neoconservatieve ex-premier Aznar die samen met George W. Bush in 2003 Irak binnenviel na maanden van zware druk door de huidige Israëlische premier Netanyahu.

Friends of Israel Initiative wordt gefinancierd door de Amerikaanse miljardair Robert Agostinelli. Agostinelli financierde ook de presidentscampagne van Giuliani in 2008.

Samengevat: de Britse PR-consultant van een Roemeense zakenman die de sociaaldemocraten financiert, schreef een rapport voor een denktank die samenwerkt met een pro-Israëlische organisatie die gefinancierd wordt door dezelfde Amerikaanse miljardair die ook Giuliani ondersteunde.

En in dat rapport pleit die PR-consultant voor amnestie voor corruptiemisdrijven in Roemenië. En dan verschijnt exact hetzelfde pleidooi in een brief van Giuliani op het bureau van de Roemeense president.

Liviu Dragnea, voorzitter van de Roemeense sociaaldemocraten

(CC BY 2.0)​

Een reeks andere opinies verscheen in de krant New Europe en verwijzen allemaal naar hetzelfde rapport van die Henry Jackson Society.

Er is ook een rapport en talloze opiniestukken van het zogenaamde Human Rights Without Frontiers dat verder bouwt op het rapport van de Henry Jackson Society. Ze organiseerden een conferentie met David Clark als spreker en nemen het op voor Adamescu, de veroordeelde zakenman van wie David Clark van de Henry Jackson Society de PR-consultant was.

Ze noemen de rechtszaak tegen Adamescu een show trial, ook al heeft geen enkele grote mensenrechtenorganisatie de zaak van Adamescu opgenomen. Ze gebruiken het woord “corrupt” enkel voor Kovesi en het Anticorruptiedepartement zelf, nooit voor de regering. De uitspraken van de minister van Justitie nemen ze voor waar aan.

En weer die kers op de taart: ze stellen het ontslag van Kovesi voor als ‘een kans om met een schone lei te beginnen’. Ze pleiten voor een ‘algehele amnestie voor corruptie, voordat Roemenië begin 2019 EU-voorzitter wordt tijdens de Brexit en de Europese parlementsverkiezingen’.

De Israëlische connectie

Een maand voor het ontslag van Laura Kovesi organiseerde de PSD een pro-regeringsdemonstratie, met opgetrommelde werknemers van de publieke sector, tégen ‘de parallelle staat’ die achter de schermen autoritaire methodes zou gebruiken ‘om de democratisch verkozen regering te ondermijnen’.

Dit narratief doet denken aan de Poolse regeringspartij PiS, die haar zuiveringsacties uitlegt als een zuivering van ‘geheime en verborgen netwerken’ van elites in politiek, gerecht, zakenwereld en media.

Dat we overal dezelfde recepten van zwartmakingspropaganda zien verschijnen, is geen toeval. Er zijn bedrijven gespecialiseerd in de ondermijning van de liberale democratie.

De adviseurs van Netanyahu die ook voor Orbán werkten, adviseerden ook de Roemeense PSD. Ze zijn gespecialiseerd in aanvalspropaganda.

“Politieke strategen” – marketeers, consulenten en adviseurs van regeringen overal ter wereld – ontwikkelen dit soort PR-campagnes.

Moshe Klughaft en Sefi Shaked, de Israëlische adviseurs die de agressieve boodschappen van de Israëlische premier Netanyahu, de extreemrechtse ultraorthodoxe Israëlische onderwijsminister Naftali Bennet en de rechtse Hongaarse premier Orbán ontwikkelen, werkten tijdens de verkiezingscampagne ook voor de “linkse” Roemeense sociaaldemocraten.

De Roemeense sociaaldemocraten doen heel wat terug voor Netanyahu. Roemenië was een van de weinige EU-lidstaten die zich uitspraken vóór de verhuizing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem, tegen het EU-standpunt in.

Ze wilden zelfs de Roemeense ambassade in Israël verplaatsen naar Jeruzalem, wat een schending zou zijn van het internationaal recht waaraan de EU nog altijd verkiest vast te houden.

vlnr: de Roemeense minister van Buitenlandse Zaken Teodor Meleșcanu, de Roemeense premier Viorica Dăncilă, de Israëlische president Reuven Rivlin, de voorzitter van de Roemeense sociaaldemocraten Liviu Dragnea op 26 april 2018 in Israël

Mark Neyman Government Press Office Israel (CC BY-SA 3.0)​

Bovendien investeren veel Israëlische bedrijven in Roemenië en zorgde Dragnea ervoor dat de aandelen van geprivatiseerde energiebedrijven aan Israëlische bedrijven verkocht werden.

Overeenkomsten tussen Israël en Roemenië: ook Netanyahu wordt geplaagd door corruptieschandalen. En ook de Israëlische regering is bedreven in extreme zwartmakingspropaganda tegen ngo’s die mensenrechten verdedigen.

Arthur Finkelstein, een invloedrijke joods-Amerikaanse campagneadviseur die Reagan, Netanyahu en ook Orbán aan de macht hielp met aanvalspropaganda en zwartmaking van ‘vijanden’, werkte ook voor de vorige Roemeense president en de voorzitter van de kleinere liberale coalitiepartner van de sociaaldemocraten.

De campagnes tegen de Hongaars-Amerikaanse zakenman George Soros in Hongarije zijn van zijn makelij.

Het Israëlisch spionagebedrijf dat werkte voor Harvey Weinstein en Viktor Orbán bespioneerde de Roemeense anticorruptie topvrouw.

Ze worden nu naar Roemenië geëxporteerd. ‘Telkens de protesten oplaaien, worden we wekenlang dagelijks in prime time gelyncht. Dat we betaald worden door George Soros, door externe vijanden die Roemenië willen destabiliseren, enzovoort’, zegt de invloedrijke anticorruptie-activist Florin Badita.

‘Zoals in Hongarije wordt de actieve civiele samenleving zwartgemaakt op de televisie. Openbare omroep Romania TV en privézender Antena 3 houden een gevoel van belegering in stand. Ze maken ngo’s zwart in opgeklopte en uitgevonden nieuwsitems.’

Antena 3 is eigendom van Dan Voiculescu, een voormalige politicus die in de gevangenis belandde wegens corruptie na een zaak geleid door hoofdaanklager Kovesi.

De Israëlische connectie gaat nog verder.

In 2016 werden twee werknemers van het Israëlische privéspionagebedrijf Black Cube gearresteerd in Boekarest op verdenking van spionage tegen Laura Kovesi en lastigvallen van haar familie. Ze werden tot twee jaar veroordeeld, maar na een paar maanden vrijgelaten en teruggestuurd naar Israël.

In 2016 werden twee werknemers van het Israëlische privéspionagebedrijf Black Cube gearresteerd in Boekarest op verdenking van spionage tegen de hoofdaanklager van het Anticorruptiedepartement. Black Cube is het bedrijf dat voor de Amerikaanse regisseur Harvey Weinstein informatie verzamelde over de actrices die hem hadden beschuldigd van aanranding.

(CC BY-NC 2.0)​

Black Cube is het bedrijf dat voor de Amerikaanse regisseur Harvey Weinstein informatie verzamelde over de actrices die hem hadden beschuldigd van aanranding. In de bestuursraad zit een ex-directeur van de Mossad. Verschillende jonge ex-soldaten van de inlichtingendiensten van het Israëlische leger zijn werknemer.

Black Cube beïnvloedde ook de Hongaarse verkiezingen van april 2018 waarin Viktor Orbán herverkozen raakte. Ex-werknemers van Black Cube getuigden over hun medewerking aan Orbáns anti-ngo campagne tijdens de verkiezingscampagne.

Met valse identiteiten benaderden spionnen van Black Cube ngo’s, namen ze de gesprekken op en publiceerden ze die in Hongaarse media. Waarna Orbán ze verdraaide en gebruikte in zijn anti-ngo campagne.

200 ngo’s werden in de pers bij naam genoemd als ‘medeplichtigen aan een samenzwering gefinancierd door George Soros om de Hongaarse regering omver te werpen en immigranten naar Hongarije te halen’.

Zonder ooit te reppen over de oorsprong van de opnames, noemde Orbán de opnames “Soros-leaks”. De woorden “Soros-mensen”, “Soros-huurlingen” en “Soros-kandidaten” zijn inmiddels ingeburgerde termen om regeringscritici zwart te maken.

Propagandaborden in een Hongaars dorpje tijdens een referendum over het zogenaamde “Soros-plan”. Zo noemt de Hongaarse regering het plan om vluchtelingen over de EU-lidstaten te verdelen.

(CC0 1.0)​

Dit schandaal heeft zelfs de Hongaarse inlichtingendienst gealarmeerd, die nu weet dat de Hongaarse regering Hongaarse staatsburgers liet afluisteren met de hulp van buitenlandse agenten. Maar Black Cube bespioneerde dus ook de hoofdaanklager van het Roemeense Anticorruptiedepartement.

Geen ideologie, alleen netwerken

Het Roemeense verhaal leert dat populistisch rechts geen patent heeft op de inschakeling van zulke bedrijven. Vaak is het ideologisch narratief over de zogenaamde ‘illiberale democratie’ slechts een dekmantel om corrupte en oligarchische belangen veilig te stellen en vervolging te ontlopen.

‘Deze mensen hebben geen ideologie, alleen netwerken’, zegt hoogleraar Miscoiu.

Zo is het in Roemenië en zo is het in Hongarije, hoewel de Hongaarse premier Orbán de ideologische dekmantel veel overtuigender uitwerkte.

Maar hoe dieper de corrupte verstrengeling tussen politiek en zakenwereld, hoe meer er op het spel staat bij een eventuele verkiezingsnederlaag of bij een ‘overijverige anticorruptie-ambtenaar’. Op dat altaar worden democratische standaarden met het grootste gemak geofferd.