Wind, zon en elektrische auto zetten rem op groei CO2-uitstoot

Tussen 2019 tot 2023 groeide schone energie twee keer zo snel als fossiele brandstoffen.

Etienne Girardet / Unsplash

Of de nieuwe IEA-cijfers goed of slecht nieuws zijn voor het klimaat, hangt af van hoe je het bekijkt. Terwijl de wereldwijde uitstoot zo snel mogelijk omlaag moet, is die vorig jaar verder gestegen met 410 miljoen ton. Daardoor klokt 2023 af als recordjaar voor de energiesector, met een totale uitstoot van 37,4 miljard ton.

Maar: die stijging was een pak minder groot dan de 490 miljoen ton extra in 2022. En dat in een jaar waarin de vraag naar energie sterk toenam, en de uitzonderlijke droogte een belangrijke rol speelde. Landen als China en de VS, die sterk afhankelijk zijn van waterkrachtcentrales, moesten elders op zoek naar energie.

Zonder die ongewoon lage waterkrachtproductie zou de CO2-uitstoot uit stroomopwekking vorig jaar zelfs zijn afgenomen, zegt het IEA, en zou de hele uitstoot uit de energiesector veel minder zijn gestegen.

Laagste in vijftig jaar

En er is nog meer goed nieuws, zegt het IEA. Zo zagen de industrielanden een recorddaling van hun CO2-uitstoot, en dat bij een groeiende economie. Hun uitstoot daalde tot het laagste niveau in maar liefst vijftig jaar. De vraag naar steenkool viel zelfs terug naar een niveau dat sinds het begin van de 20ste eeuw niet meer is gezien.

De recordcijfers in de industrielanden zijn te danken aan een combinatie van de sterke focus op hernieuwbare energiebronnen, de omschakeling van steenkool naar gas en verbeteringen in de energie-efficiëntie.

De recordcijfers in de industrielanden zijn te danken aan een combinatie van de sterke focus op hernieuwbare energiebronnen, de omschakeling van steenkool naar gas en verbeteringen in de energie-efficiëntie. Voor het eerst was minstens de helft van de elektriciteitsopwekking in industrielanden afkomstig uit ‘bronnen met lage emissies’, zoals hernieuwbare energiebronnen en kernenergie.

Veerkracht

‘De transitie naar schone energie heeft de afgelopen vijf jaar een reeks stresstests ondergaan, maar heeft zijn veerkracht bewezen’, zegt IEA-directeur Fatih Birol. ‘Een pandemie, een energiecrisis en geopolitieke instabiliteit: ze hadden allemaal de transitie kunnen laten ontsporen. Maar we zien in veel economieën net het tegenovergestelde: de opmars van schone energie zet zich voort en beperkt de uitstoot.’

Tussen 2019 tot 2023 groeide schone energie twee keer zo snel als fossiele brandstoffen. Wind- en zonne-energie wereldwijd produceren genoeg stroom om het totale steenkoolverbruik van elektriciteitssectoren als India en Indonesië samen te vermijden. Ook het groeiende aantal elektrische auto’s op de weg, goed voor één op de vijf verkochte auto’s in 2023, speelde ook een belangrijke rol bij het dalende vraag naar olie.

Maar Birol hamert er op dat het nog veel sneller moet. ‘Het allerbelangrijkste is dat we veel grotere inspanningen nodig hebben om opkomende en ontwikkelingseconomieën in staat te stellen de investeringen in schone energie op te voeren.’

Vooral groei- en ontwikkelingslanden hebben nog een grote inhaalbeweging te maken, zegt hij, en daarvoor zijn grotere internationale inspanningen en investeringen nodig.